ILO Türkiye Ofisi’nin raporuna göre, genelde ücretsiz bakım işlerinin çoğu kadınlar tarafından yüklenildiğinden, bir kısım ev eksenli çalışan kadın için evden çalışmanın avantajları olduğu gibi artan bakım yükü gibi dezavantajları da var. Detayları inceleyelim…

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesine yönelik farkındalık çalışmalarını uzun zamandır sürdürüyor. Türk-İş bünyesindeki kadın komisyonları, düzenlenen eğitim ve kampanyalar konunun önemine dikkat çekmek açısından önemli.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi ve Türk-İş işbirliğinde geçtiğimiz hafta düzenlenen ‘Çalışma Yaşamı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’ konulu etkinlikte kadınlar için insana yakışır işlerin sağlanmasında toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesinin ve sendikaların bu süreçteki rolünün önemine dikkat çekildi.

Sendikaların rolü

Sendikalar, çalışma yaşamının yanı sıra toplumsal yaşamın pek çok alanında önemli roller üstleniyor. Bu anlamda gerek dünyanın gerekse Türkiye’nin önemli mücadele alanlarından biri çalışma yaşamında cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi.

Sendikalar, işte bu noktada da kilit bir role sahipler. Çünkü, sendikalar çalışanlara bilgilerini doğrudan aktarabiliyor. Bunun yanında sosyal diyalog yoluyla geliştirdikleri politika ve uygulamalarla kadınlar ve erkekler arasındaki eşitliği çalışma yaşamında bir gerçekliğe dönüştürme gücüne de sahipler.

ILO Türkiye Ofisi tarafından 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kapsamında düzenlenen “Kadınlar İçin Daha Çok ve Daha iyi İşler” programında Kovid-19 salgınının kadınlar üzerindeki etkileri, kadınların hem küresel düzeyde hem Türkiye özelinde çalışma yaşamındaki durumu, karşılaştıkları zorluklar ve sendikaların toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesine ilişkin yapabilecekleri ve bu süreçteki rolleri ele alınmış.

Söz konusu etkinlik, Türk-İş tarafından da desteklenmiş. Türk-İş, söz konusu etkinlikle sendika çalışanlarının ve uzmanlarının toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalık kazanarak edindikleri bilgileri sahada işçilere aktarmalarını hedefliyor.

Türk-İş’in sahadan sağladığı gözlemler, Kovid-19 salgınının en çok kadınları etkilediği yönünde. Buna göre kadın çalışanların salgın nedeniyle güvencesiz, düşük ücretle, örgütsüz ve insana yakışır iş koşullarından daha da uzaklaştığı bu günlerde toplumsal cinsiyet eşitliğine daha fazla odaklanılması gerekiyor.

Türk-İş’e göre, toplumsal cinsiyet eşitliği ancak toplumun bakış açısının değişmesi ile mümkün olabilecek. İşte, konfederasyon tarafından kurulan kadın komisyonlarının, eğitim ve kampanyaların hedefi de doğrudan bu: Toplumun bakış açısını değiştirebilmek.

‘Maço kültür’

Türk-İş bünyesinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesine yönelik farkındalık çalışmaları yeni değil, uzun bir süredir yürütülüyor. Bu kapsamda, düzenlenen kampanyalardan biri de “Maço Kültür Kampanyası”.

Kampanya, inşaat iş kollarında kadın sayısının çok az olması nedeniyle hayata geçirilmiş. Kampanya kapsamında, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda eğitimler veriliyor, kitapçıklar hazırlanıyor ve işyerlerinde kadın komisyonları başkanlıkları oluşturuluyor.

Toplumsal cinsiyet rolleri etkili oluyor

ILO Türkiye Ofisi tarafından toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar kapsamında hazırlanan “Evden İçeri Bir Dünya: Türkiye’de Ev-Eksenli Çalışanlar” başlıklı güncel bir rapor, evde çalışmanın toplumsal cinsiyete dayalı boyutlarını ortaya koyuyor.

ILO raporuna göre, evden çalışan kadınların yoğunluğu ve evde üretim yapılan bazı sektörler göz önünde tutulduğunda, evde çalışma toplumsal cinsiyete dayalı bir üretim biçimi olarak karşımıza çıkıyor.

Avantajın yanında dezavantaj…

Genelde ücretsiz bakım işlerinin çoğu kadınlar tarafından yüklenildiğinden, bir kısım ev eksenli çalışan kadın için evden çalışma gelir getirici fırsatlar ile bakım sorumluluklarını birleştirmenin bir yolu. Ancak bu durumun avantajları olduğu kadar artan bakım yükü gibi bazı dezavantajları da var.

ILO raporuna göre Türkiye’de kadınların tekstilde ev-eksenli çalışması yaygın. Parça başı ev-eksenli çalışan kadınların yanı sıra, son yıllarda evde uzaktan “freelance” çalışan genç profesyoneller de görünürlük kazanmış. Özellikle parça başı çalışan kadınlar evdeki çalışmayı kendi ev içi rollerinin uzantısı görüyor. Bu anlamda, evden çalışmanın toplumsal cinsiyet rolleri ile biçimlendiği söylenebilir.