Türkiye’de yıllık enflasyonda 8 aylık düşüş süreci temmuzda yaşanan döviz kuru artışı ve vergi zamlarının etkisiyle yerini artışa bıraktı.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre temmuzda aylık enflasyon yüzde 9,49 arttı ve yıllık enflasyon hazirandaki yüzde 37,21 seviyesinden temmuzda yüzde 47,83 seviyesine yükseldi. Tüm ana gruplarda aylık artışlar yaşanırken ekonomistler yükseliş eğiliminin devam edeceğini ve Merkez Bankası’nın yılsonu yüzde 58 enflasyon tahmininin aşılacağını dile getirdi. Ağustosta öncü tahminlerde aylık enflasyonun en az yüzde 7 seviyesinde artmasını bekleyen ekonomistler yıllık enflasyonun da yüzde 55’in üzerine gelmesini tahmin ediyor. Üretici enflasyonu da temmuzda yüzde 8,32 arttı ve yıllık üretici enflasyonunda 6 aylık düşüş sona erdi. Yıllık üretici enflasyonu yüzde 44,5’e çıktı.

Yılın ikinci yarısında baz etkisi nedeniyle enflasyondaki düşüşün sona ermesi bekleniyordu. Baz etkisinin ortadan kalkmasının yanı sıra cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasında döviz kurlarında yaşanan sert yükselişler, temmuz başı yapılan vergi zamları, ücret artışlarının yanı sıra öne çekilen talebin katkısıyla temmuzda aylık enflasyon son 1.5 yılın en yüksek seviyesinde arttı.

Taze meyve ve sebzede yüzde 17.65 aylık enflasyon

TÜİK verilerine göre gıda ve içecek grubunda aylık yüzde 7,71 arttı ve manşet enflasyonu 2.1 puan arttırdı. Yıllık gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu ise yüzde 60,72ye çıktı. İşlenmemiş gıda enflasyonu arasında taze meyve ve sebzede aylık yüzde 17,65 ile çok hızlı bir yükseliş yaşarken önceki dönemlerde temmuz aylarında enflasyonu düşürücü etki yapan bu gruptaki bu denli yüksek artışlar dikkat çekti. Uzmanlar hem akaryakıt nedeniyle artan maliyetler hem de hava koşullarının bu hızlı artışta etkili olduğunu vurguladı. İşlenmiş gıdada ise yüzde 6,08’lik aylık enflasyon yaşandı. Ekmek ve tahıllarda yüzde 10,22’lik artış olurken diğer işlenmemiş gıdalarda ise yüzde 4,1’lik temmuz ayı enflasyonu hesaplandı.

TL’deki değer kaybının artışta etkisi büyük

Yine temmuz başındaki ÖTV ayarlaması alkollü içecekler ve tütün grubunda aylık enflasyonu yüzde 11,17 artırdı ve manşet enflasyona etki 0.41 puan oldu. Giyim ve ayakkabı grubunda yeni sezon sürerken yine kur etkisiyle yüzde 3,2’lik aylık enflasyon 0.19 puan manşet enflasyonu artırıcı etki yaptı. Konut grubunda doğalgazdaki ÖTV ayarlamaları ile kiralardaki artış yüzde 6,03’lük bir aylık enflasyon oluşturdu. Konut grubunun manşet tüketici enflasyonuna artırıcı etkisi ise 0.78 puan oldu Ev eşyası grubunda döviz kurlarının etkisi hissedilirken aylık enflasyon yüzde 8,91 olarak hesaplandı. Manşet enflasyona etkisi 0.75 puan oldu.

İlaç fiyatlarındaki kurun ayarlanması sağlık grubunda enflasyonun aylık yüzde 13,61 artmasının sebeplerinin başında geldi Bu gruptan manşet enflasyona 0.52 puan negatif etki yaratıldı. Ulaştırma manşet enflasyonu en fazla artıran grup. Akaryakıt fiyatlarındaki ÖTV artışlarının yanı sıra TL’deki sert değer kaybının otomobil fiyatlarına yansımasıyla ulaştırma grubunda aylık enflasyon yüzde 17,75 artış gösterdi. Manşet enflasyona etkisi ise 2.77 puan oldu.

Temmuzda mal enflasyonu yüzde 9,35, hizmet enflasyonu ise yüzde 9,81 ile manşet enflasyonun üzerinde geldi. Mal enflasyonu yıllık yüzde 40,22 olurken yıllık hizmet enflasyonu yüzde 69,65 seviyesiyle ekonomistlerin katılığından en çok dikkat çektikleri grup oldu. Merkez Bankası da Enflasyon Raporu sunumunda hizmet enflasyonundaki katılığa dikkat çekmişti. Hizmet enflasyonu içinde kira aylık yüzde 7,67 artarken, lokanta ve otellerde yüzde 11,92, haberleşmede yüzde 3,74 artış yaşandı. Diğer hizmetler grubunda ise aylık enflasyon yüzde 10,27 olarak hesaplandı.

Ekonomistler özellikle TL’deki değer kaybının gecikmeli etkilerinin hizmet enflasyonu üzerinde belirleyici olmaya devam edeceğini vurgularken toplu taşıma, eğitim zamlarının da hizmet enflasyonunda katılığı artırma riski taşıdığına işaret etti. Gıda grubunda da ekonomistler önümüzdeki aylarda fiyat artışlarının manşet enflasyon üzerinde etkili olmasını bekliyor.