2019’u beklentilerin altında kapatan enflasyon, ocak ayında bu kez yeniden yükselişe geçti ve beklentilerin üzerinde geldi.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ocakta aylık bazda yüzde 1,35, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,84 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 12,15, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 8,84 oldu. Ocak ayında alt sektörler itibariyle en fazla artışta ilk sırada yüzde 4,88 ile çeşitli mal ve hizmetler, ikinci sırada yine yüzde 4,65 ile gıda ve alkolsüz içeceklerde oldu. Söz konusu ayda en hızla düşüş 6,65 ile giyim ve ayakkabı grubunda görüldü. AA Finans Enflasyon Anketi’ne katılan ekonomistlerin ocak ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,14 olmuştu. Ekonomistlerin sonu enflasyon beklentisinin ortalaması ise yüzde 9,91 olarak belirlenmişti.
Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ocak ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 14,52, yurt içi üretici fiyatları yüzde 15,71 arttı. TÜFE’de yıllık bazda en yüksek artış 42,21 ile alkollü içecekler ve ile alkollü içecekler ve tütün grubunda görüldü. Bunu yüzde 15,11 ile eğitim, yüzde 15,01 ile çeşitli mal ve hizmetler izledi. Bu dönemde ev eşyasında yüzde 7,51, giyim ve ayakkabıda yüzde 6, eğlence ve kültürde yüzde 5,66 artış gerçekleşti. Geçen ay endekste kapsanan 418 maddeden 25’inin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 268’inin ortalama fiyatlarında artış, 125’inin ortalama fiyatlarında ise düşüş görüldü. Ocakta yıllık bazda tüketici fiyatlarının en fazla arttığı bölge yüzde 13,75 ile “Erzurum, Erzincan, Bayburt" oldu. En düşük artış ise yüzde 10,24 ile “Şanlıurfa, Diyarbakır" bölgesinde gerçekleşti. Yıllık bazda en yüksek artış da yüzde 13,75 ile “Erzurum, Erzincan, Bayburt" bölgesinde görülürken, bu bölgeyi yüzde 13,61 ile “Balıkesir, Çanakkale" izledi. En düşük fiyat artışı ise yüzde 10,24 ile “Şanlıurfa, Diyarbakır" bölgesinde kaydedildi.
TÜİK sepette vatandaşın payını azalttı
TÜİK sepet ağırlığı güncellemesi, en çok tüketilen ve fiyat artışları vatandaşı en çok etkileyen grupların enflasyona etkisinin azaltılması yönünde oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), her yıl olduğu gibi bu yıl da enflasyon sepetini güncelledi. Güncellemede dikkati çeken ise gıda, ulaştırma, konut, ev eşyası, giyim ve ayakkabı gibi hem tüketim çok olduğu hem de fiyat değişimlerinin vatandaşı direkt etkilediği grupların ağırlıklarının düşürülmesi oldu. Gıdanın geçen yıl yüzde 23.29 olan ağırlığı yani enflasyonu etkileme oranı yüzde 22.77’ye çekildi. Bu 0.52 puanlık bir gerilemeye işaret ediyor. Yine otomobil, benzin, motorin, köprü, otoyol ücretleri gibi kalemleri barındıran ulaştırma grubunun da ağırlığı 1,16 puan birden indirildi. Ulaştırmanın yüzde 16,78 olan ağırlığı yüzde 15,62’ye çekildi. Elektrik, su, doğalgaz ve kira gibi en temel barınma ihtiyaçlarının bulunduğu konut grubunun ağırlığı ise 0,82 puan düşürüldü. Böylece konut grubu artık enflasyonu yüzde 15,16 değil yüzde 14,34 etkileyecek. Aspiratör ve fotoğraf makinası sepetten çıktı yerine davlumbaz ve çocuk taytı girdi. Giyim ve ayakkabı grubu 0.28, ev eşyası grubu ise 0,56 puan daha az etkili olacak. Aynı şekilde sağlık, lokanta ve Beklenti oteller, eğitim ve çeşitli mal ve hizmetler de ağrılığı artırılan diğer gruplar oldu.