Aylık TÜFE artışı aralık ve ocakta çift haneye tırmandıktan sonra şubatta yeniden tek haneye iniyor.

Şubat enflasyonuna ilişkin tahminimiz yüzde 5 dolayı. Bu oranda en fazla artı-eksi yarım puanlık oynama bekliyoruz.

Aylık yüzde 5’lik artışta şubat sonundaki yıllık oranı yüzde 55’e dayanacak.

Aralıktaki yüzde 13.58 ve ocaktaki yüzde 11.10’luk rekor artışlardan sonra aylık enflasyon şubatta tek haneye gerileyecek.

Şubat ayı için yapılan hesaplamalar aylık artışın yüzde 5 dolayında gerçekleşeceğini gösteriyor.

Artı-eksi bir marj tabii ki söz konusu olabilir. Şu anki duruma göre bu marjın yarım puandan fazla olmasını beklemiyorum. Yani şubat ayı artışı mevcut durumda çok büyük olasılıkla yüzde 4.5 ile yüzde 5.5 arasında gelecek.

Bu aralığın aşağı yönlü kırılması neredeyse olanaksız. Bugünden sonra petrol fiyatları birden düşmeyeceğine ve akaryakıtta yüklü indirimler yapılmayacağına, elektrikteki zam da geri alınmayacağına göre yüzde 4.5’in altında bir oran görmemiz pek mümkün olmayacak.

Ama yüzde 5.5’i aşan bir oran karşımıza çıkar mı, pekala mümkün. Ne var ki bu oran aşılsa bile bu öyle çok büyük bir sıçrama biçiminde olmayacaktır. Aylık artış olsa olsa yüzde 6’yı zorlar, o kadar.

Yukarı yönlü sapmayı tetikleyecek en büyük etken hiç kuşku yok ki Rusya-Ukrayna gerginliğinden ötürü önümüzdeki günlerde petrol fiyatlarının çok artması, bundan ötürü de akaryakıta yeni zamlar gelmesi. Bu yazıyı kaleme aldığım dün öğleden sonra itibarıyla akaryakıtta kesinleşmiş bir zam yoktu. Hem yapıldığı takdirde bile bu zam şubat ayının genel oranına öyle çok fazla etki etmez; çünkü şubatta yalnızca beş gün kalmış durumda.

Yani bugünden itibaren gelecek zamların şubat enflasyonuna çok fazla etkisi olmaz.

AĞIRLIKLI ETKİ GIDADAN

Temel gıda maddelerinde her ne kadar KDV yüzde 8’den yüzde 1’e indirilmiş olsa da bunun fiyatlar üstündeki etkisinin en fazla 0.71 puan olacağını bu köşede 14 Şubat’ta yazmıştım. Kaldı ki bu etki vergi indiriminin herkes tarafından tam olarak uygulanacağı varsayımına dayanıyordu.

Hem zaten şubatta gıda maddelerinde öyle yüklü bir fiyat artışı oldu ki, KDV’nin etkisi neredeyse hiç hissedilmedi.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunun TÜFE’deki ağırlığı yüzde 25.32 ve şubat ayında bu grupta ortalama yüzde 10 dolayında zam yaşandı. Meyve ve sebzede özellikle ayın ilk günlerinde kışın sert geçmesi yüzünden fiyatlar bir ara adeta tırmandı, daha sonra o rekor düzeye göre bir gerileme oldu. Ay ortalaması bazında hesapladığımız artış yaklaşık yüzde 10 düzeyinde.

Dolayısıyla şubat ayı enflasyonunun neredeyse yarısı gıda grubundaki zamlardan kaynaklanacak. Gıdadan gelecek etki 2.5 puan dolayında

Bu etkiden 0.71 puanlık KDV indiriminin olumlu katkısı düşüldüğünde gıdanın şubat ayı TÜFE artışına etkisi yine de yaklaşık 2 puan olacak.

0.71 puanlık etkiyi gıda grubunun tümüne uygulamak doğru olmaz, çünkü ekmek başta olmak üzere bazı gıda maddelerinde KDV zaten yüzde 1 düzeyindeydi.

OTOMOBİLİN ETKİSİ YOK GİBİ

TÜFE’de en büyük ağırlığa sahip otomobilde şubat ayı endeksine hemen hemen tümüyle 2021 modeller girdi. Otomobilde ayın 20’sine kadar derlenen fiyatlar dikkate alınıyor. Bu tarihe kadar olan dönemde de ağırlıkla 2021 modeller satıldı.

Piyasanın zaten çok daralmış olması yüzünden firmalar otomobile pek zam yapamadı. Şubatta 2021 model otomobillere hiç zam yapmayan firmalar olduğu gibi yüzde 10’u bulan zamlar da görüldü.

Biz ortalama zam oranını yüzde 5 olarak alıp hesaplama yaptık. Buna göre TÜFE’de yüzde 5.47 ağırlıkla ilk sırada bulunan benzinli otomobilden şubat ayı artışına gelecek etki 0.27 puan. Ağırlığı yüzde 1.80’e gerileyen dizel otomobildeki zamdan yansıma ise yalnızca 0.09 puan

AKARYAKITIN ETKİSİ 0.52 PUAN

Akaryakıtta dün itibarıyla geçerli olan fiyatların ay sonuna kadar sabit kalacağı varsayımına dayanan hesaplamaya göre şöyle bir etki söz konusu:

– Benzine gelen ortalama zam yüzde 10 düzeyinde. Bu zamma göre TÜFE’ye etki 0.15 puan. – Motorindeki zam oranı yüzde 10.5. Buna göre motorinden TÜFE’ye gelecek etki 0.21 puan.

– LPG’ye bu ay yüzde 11.8 zam yapıldı. Bu orandan TÜFE’ye yansıma 0.16 puan.

Akaryakıta bundan sonra gelebilecek zamlar kuşkusuz bu etkiyi artıracak. Ama daha önce de belirttiğimiz gibi ayın artık son beş gününe girilmiş olmasından dolayı bu etki daha çok mart ayı endeksine yansıyacak.

BEYAZ VE KAHVERENGİ EŞYA ZAMLARI

Üretici fiyatlarında uzun süredir çok yüksek seyreden artıştan tüketiciye yansıma şubat ayında iyice belirginleşti. Beyaz eşya ve kahverengi eşyada kayda değer fiyat artışları görüldü.

TÜFE’deki ağırlığı yüzde 8.90 olan ev eşyası grubunda özellikle bu iki kalemde yer alan mallardaki zamlardan kaynaklanan yüzde 10’a yakın bir fiyat artışı hesaplanıyor. Bu da TÜFE’ye yüzde 0.89’luk bir yansıma demek.

İLAÇTAKİ YANSIMA SINIRLI

İlaç fiyatlarına 19 Şubat’tan geçerli olmak üzere yüzde 37.5 zam yapıldı. Dolayısıyla bu zam şubat ayı TÜFE artışına yaklaşık üçte bir oranında yansıdı.

İlacın TÜFE’deki payı yalnızca yüzde 0.67 düzeyinde. Dolayısıyla zam oranı yüksek olmakla birlikte ağırlığın düşük olmasından ve zam oranının da ancak üçte birinin şubat enflasyonuna etki etmesinden dolayı şubat ayına yansıma 0.08 puan düzeyinde kalacak.

LOKANTALARDA ZAM DEVAM EDİYOR

Elektrik ve doğalgazın en büyük girdi haline gelmesi hizmetler sektöründeki zamları tetikliyor, bundan lokantalar da çok büyük ölçüde etkileniyor.

Lokantaların TÜFE’deki ağırlığı yüzde 6.35 düzeyinde. Şubat ayındaki ortalama zam oranı yüzde 15 dolayında. Bu da, lokantalarda yenilen yemeklerin ve alınan hizmetin fiyatından TÜFE’ye 1 puana yakın bir etki geleceğini gösteriyor.

ELEKTRİKTE UCUZLAMA GÖRÜLECEK

Elektrikte “indirimli tarife” diye lanse edilmeye çalışılan aylık 150 kilowatsaate kadar olan tüketim dilimi şubat ayında 210 kilowatsaate çıkarıldı. Bu değişlikten dolayı şubat ayı endeksine elektrik negatif yönde etki edecek.

Ancak elektrikten kaynaklanacak etki 0.1 puan gibi önemsiz bir düzeyde kalacak.

Elektriğin etkisi önemsiz ama bunu özellikle belirtmek istedim. TÜİK şubat oranlarını açıkladığında detaya bakanlar “Elektrik ucuzladı mı ki” diye şaşırmasın. Ortada ilk dilimin yükseltilmesinden kaynaklanan bir değişim var, hepsi o.

YILLIK TÜFE ARTIŞI YÜZDE 54-55 OLACAK

Yıllık TÜFE artışını şubat sonunda kesinlikle yüzde 50’nin üstünde göreceğiz.

Şubat ayındaki yüzde 5’lik artışta yıllık oran yüzde 54.7’ye ulaşacak.

Aylık yüzde 4.5’lik artışta yıllık oran yüzde 54 düzeyinde oluşacak.

Şubat ayı artışının en iyi ihtimalle yüzde 4’te kalması halinde bile yıllık oran yüzde 53.2 olacak.

Yani yüzde 50’den kaçış yok!

TÜFE’nin geçen yıl şubatta yüzde 0.91 arttığını, 2021’in şubatı itibarıyla yıllık artışın da yalnızca 15.61 olduğunu hatırlatalım.

Yüzde 15.61’den yüzde 54-55’lere…

İşte bir yıllık enflasyon hasılatımız…