TÜİK geçen yıl yapılan ve 2021 yılındaki durumu gösteren gelir dağılımı istatistiklerini açıkladı ve gördük ki durum tam başlıktaki gibi, gidişat şahane! Ama kimin için şahane; orası ayrı bir konu…

Özetin özeti şu: En yoksul yüzde 40’lık kesimin gelirinde kayda değer bir değişiklik yok, onlar yoksul kalmaya devam ediyor. Gelirden aldığı pay sıralamasında yüzde 40 ile yüzde 95 arasında olanlar kayba uğramış. En zengin yüzde 5 ise yıldan yıla değişim anlamında şimdiye kadar görülmedik bir gelir artışı sağlamış.

Hanelerin en zengin yüzde 5’lik kesiminin gelirden aldığı pay 2021 yılında yüzde 23.3’e çıktı. Önceki on altı yıla, 2005- 2020 dönemine bakıyoruz, böyle bir oran yok. En zengin, hiç böyle zengin olmamış!

Gelir piramidinin tepesinde yer alan en zengin yüzde 5’lik kesimin gelirden aldığı payda 2005- 2020 döneminin ortalaması yüzde 21.1.2020 yılındaki oran yüzde 21.3. 2021 yılındaki oran ise yüzde 23.3.

Geçiş nereden?

Hanelerin en zengin yüzde 5’i 2021’de daha da zengin olmuş ama belli ki başka kesimlerden kayma var. Başka kesimler yoksullaşmış ki böyle bir geçiş yaşanmış. Bakalım…

-İlk yüzde 20’nin aldığı pay 2005-2020 ortalamasında yüzde 5.9, 2021’de yüzde 6, yani değişiklik yok.

-İkinci yüzde 20’nin payı 2005-2020 ortalamasına göre yüzde 10.6, 2021’de ise yüzde 10.4, bu grupta da önemli bir değişiklik yok.

-Hanelerin gelir sıralamasındaki üçüncü yüzde 20’lik kesimde ayrışma biraz belirginleşiyor.

Bu yüzde 20, 2005-2020 döneminde gelirden ortalama yüzde 15.1, 2021’de ise yüzde 14.7 pay alıyor.

-Ayrışma dördüncü yüzde 20’de daha da artıyor. Bu kesimin 2005-2020 döneminde yüzde 21.5 olan payı, 2021’de yüzde 20.9’a iniyor.

-Ve geliyoruz en zengin yüzde 20’ye… Bu grubun toplam gelirden aldığı pay 2005-2020 ortalamasında yüzde 46.9 düzeyindeyken 2021’de yüzde 48’e çıkıyor. Ancak bu grup içindeki yüzde 5’lik kesimlerin durumu ilginç. 17, 18 ve 19’uncu yüzde 5’lik kesimlerin payında azalma var. Bu grupların payı, 2020’ye göre de, 2005-2020 ortalamasına göre de azalıyor. Ama son yüzde 5’in payında tam 2.2 puanlık artış yaşanıyor. Böyle bir hareket, hiçbir yüzde 5’lik grupta söz konusu değil.

Biraz zengin olan da yoksullaşıyor

Gelir sıralamasında ilk yüzde 40’ta yer alanların toplam gelirdeki payları hemen hemen aynı. Gelir kaybı yüzde 40’ın üstünde başlıyor ve son yüzde 5’e, ya da diğer bir ifadeyle yüzde 95’e kadar devam ediyor.

Hani hep orta direğin yok olduğundan söz ediliyordu ya… İşte bu veriler onun göstergesi.

2021 verileri daha da ötesine işaret ediyor. Artık orta direğin yok olmasının ötesine geçilmiş durumda. Görece zengin olanlar da yoksullaşmaya başlamış, bu görülüyor.

Baksanıza, en zengin yüzde 20’nin bile yalnızca son halkası zenginleşmiş, öncekilerin payı azalmış.

2021 böyleyse…

Bu verilerin 2022’de yapılan anketle 2021’deki durumu ortaya koyduğunu belirttim. Acaba enflasyonun resmi verilerle bile yüzde 85’lere dayandığı, gıda enflasyonunun çok daha yukarılara çıktığı 2022’de durum ne olmuştur ki…

2021’den çok daha kötü bir tablonun oluştuğuna hiç kuşku yok.