Çalışma Bakanlığı İş Teftiş Kurulu, 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait inşaat sektöründeki ölümlü iş kazalarının analizini ve istatistiki bilgilerini değerlendiren bir rapor hazırladı. Buna göre inşaat sektöründeüç yılda toplam ölümlü iş kazası sayısının 1461 olduğu belirlendi. Bu iş kazaları (618) yüzde 42.3’lük oranla yüksekten düşme neticesinde meydana geldi. Yüksekten düşmeyi (250) yüzde 17.1 ile iş ekipmanı kaynaklı kazalar, (136) yüzde 9.31 ile taşıt/trafik kazası, (129) yüzde 8.83 ile sağlık sorunları izledi. İşyerinden kaynaklı olmadığı değerlendirilen cinayet, doğal afet, intihar, sağlık sorunları, işyeri dışında trafikte meydana gelen kazalar ve terör saldırısı kapsamındaki iş kazalarının toplam değerlendirmeden çıkarılınca oluşan dağılımda yüzde 53.37 ile en fazla yüksekten düşme kazaları, sonrasında ise yüzde 21.59 oranında iş ekipmanı kaynaklı kazalar yer aldı.
KALP KRİZİ VAKASI ARTTI
Elektrik çarpması sonucu meydana gelen ölümlü iş kazalarında üç yılda kademeli olarak bir azalma meydana geldi. Taşıt/trafik kazalarında artış olduğu görüldü. Sağlık sorunlarının artış eğiliminde olduğu ve kalp krizi vakalarının arttığı da gözlemlendi. 2014, 2015 ve 2016 yıllarında yüksekten düşme sonucu ölümlü kazalar sırasıyla 197, 215 ve 206. Kaza sayılarına bakıldığında az da olsa azalma eğiliminde olan yüksekten düşme sonucu ölümlü kazalar, tüm ölümlü kazalar içerisinde yıllık oranlara bakıldığında sırasıyla yüzde 42.27, yüzde 43.61 ve yüzde 41.04’lük orana sahip oldu.
İSKELEDEN DÜŞME AZALDI
İnşaat sektörü için önemli iş kazalarından olan iskeleden düşme kazalarında yıllar arasında azalma eğilimi olduğu saptandı. Kattan düşme kazalarında 2016’da oldukça belirgin bir artış olduğu gözlemlendi. Kalıp imalatı ve beton işleri sırasında meydana gelen ölümlü kazalarda da azalış dikkat çekti. 2014, 2015 ve 2016 yıllarında iş ekipmanı kaynaklı ölümlü kaza sayısı sırasıyla 78, 88 ve 84. Kaza sayılarına bakıldığında artış eğiliminde olan iş ekipmanı kaynaklı ölümlü kazaların yıllık oranlarına bakıldığında sırasıyla yüzde 16.74, yüzde 17.85 ve yüzde 16.73 değerleri elde edilmekte olup söz konusu değerler birbirlerine yakın seyretti.
Ölümlü iş kazalarının inşaat sektörünün nace kodlarına (41, 42 ve 43) göre analizi de yapıldı. Yapılan analizlerde üç yıldaki toplam 1461 kazanın yüzde 57.43’ü (839) 41 kodlu ikamet amaçlı olan veya ikamet amaçlı olmayan binaların inşaatında, (422) yüzde 28.88’inin 42 kodlu kara yolları ve otoyolların inşaatında, demir yolları ve metroların inşaatında, su projeleri inşaatında, elektrik ve telekomünikasyon için hizmet projelerinin inşaatında, (200) yüzde 13.69’unun da 43 kodlu yıkım ve şantiyenin hazırlanması işlerinde elektrik, sıhhi ve iklimlendirme tesisat işlerinde, kaplama işlerinde, boya ve cam işlerinde, çatı işlerinde vs. meydana geldiği tespit edildi.
‘İSTANBUL’A ÖNEM VERİLMELİ’
Raporun sonuç bölümünde; 2014, 2015 ve 2016 yıllarında meydana gelen ölümlü kaza sayılarına ve hızına bakıldığında artış olduğu vurgulandı. Ölümlü kazaların artışına sebep olan diğer faktörlerin gözardı edilmemesi gerektiğinin ifade edildiği raporda, yıllar içinde çalışan sayısı, işyeri sayısındaki artışın ve ekonomik büyümenin de bu artış üzerinde büyük payı bulunduğu kaydedildi. Bununla birlikte, cinayet, doğal afet, terör saldırısı, sağlık sorunları (kalp krizi, beyin kanaması vb.) gibi işyerinden kaynaklı olmadığı değerlendirilen ölümlü kazalarda üç yıllık süreçte genel olarak azalma eğilimi gözlemlendiği belirtildi. Ölümlü iş kazalarında İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir, Antalya, Konya, Adana, Kocaeli, Mersin ve Aydın ilk 10 sırada yer aldı. Bu iller arasında da bilhassa İstanbul ilinin ön plana çıktığı görüldü. Üç yılın ölümlü iş kazası sayısı toplamına bakıldığında, İstanbul ilinde meydana gelen ölümlü kazaların neredeyse Ankara, Bursa, İzmir ve Antalya illerinde meydana gelen ölümlü kazaların toplamı kadar olduğu anlaşıldı. Bu veriler dikkate alındığında, teftiş programlarının hazırlığında; öne çıkan illere öncelik tanınması, İstanbul iline ise özel önem verilmesi gerektiği değerlendirildi.
‘TOPLU KORUMAYA ÖNCELİK VERİLMELİ’
Kaza nedenleri kendi içinde değerlendirildiğinde; neredeyse her iki ölümlü iş kazasının birinin yüksekten düşme şeklinde gerçekleştiği, bu kazalar içinde bekçilerin gece saatlerinde inşaatta düşerek hayatını kaybettiği kazalara oldukça sık rastlanıldığı, iskeleden düşme sonucu meydana gelen ölümlü kazalarda ise azalma eğilimi olduğu görüldü. İşyeri kaynaklı olmadığı değerlendirilen cinayet, sağlık sorunları, intihar, taşıt/trafik kazaları, terör saldırıları ve doğal afetler analiz dışında tutulduğunda, toplam ölümlü kazalar içerisinde yüksekten düşme sonucu ölümlü kazaların oranı yüzde 50’sinden fazlasını teşkil ettiği görüldü. Ölümlü kazalar arasında taşıt/trafik kazalarının (işyeri dışında meydana gelen) payının büyük olduğu tespit edildi. Bu kazaların 2015 ve 2016 yıllarında artış eğilimine girdiği görüldü.
Yüksekten düşme sonucu meydana gelen kazalarda daha görünür iyileşmeler sağlanması için işverenlerin bu konuda daha hassas davranarak yüksekten düşme konusuna özel önem vermeleri gerektiği kaydedilen raporda, toplu koruma tedbirlerine öncelik vererek çalışanlara yeterli düzeyde iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri vermelerinin büyük önem arz ettiği belirtildi.