Dünya ekonomisi çerçevesinde ekonomide sağlam temeller kuramayan ülkelerin kırılganlıkları gittikçe artıyor.

Washington merkezli Küresel Kalkınma Merkezi’nin yayınladığı ‘dayanıklılık endeksi ‘Türkiye ekonomisinde son dört yılda artan sıkıntıyı ortaya koydu. Ekonomide yaşanacak bir dış şoktan hangi ülkelerin en fazla etkileneceğini inceleyen rapora göre en kırılgan ülkeler Sri Lanka ve Arjantin oldu. Türkiye ise Angola ve Ekvador’un bile gerisine düşerek 37 ülke arasında 31’inci oldu. Endekste, Arjantin, Tunus, Sri Lanka ve Türkiye’nin en yüksek dış finansman ihtiyacına sahip ülkeler olduğu vurgulandı.

Türkiye ekonomisi Angola ve Ekvador’dan daha kırılgan

Dünya ekonomisi çerçevesinde ekonomide sağlam temeller kuramayan ülkelerin kırılganlıkları gittikçe artıyor. Sri Lanka ve Arjantin’in küresel mali koşulların kötüleştiği ortamda bir şok yaşanması durumunda en kırılgan ekonomiler oldu. Türkiye’nin durumu ise 2019 yılına göre durumu daha da kötüleşti. Türkiye, Brezilya, Angola ve Ekvador gibi ülkelerin gerisine düşerek 37 ülke arasında sondan yedinci oldu.

Türkiye’de geçmiş yıllardan itibaren alınan ekonomik kararlar ülkenin kırılganlığını arttırdı. TL üzerindeki baskı her geçen gün biraz daha artarken bir tarafta da gittikçe eriyen alım gücü var. Yüksek enflasyon, yüksek kur ve asgari ücret ekseninde sıkışan ücretli çalışanların maaşları yok olmaya devam ediyor. Öte yandan mali ortam da kötüleşmeye başladıkça Türkiye ekonomisinde de kırılganlık artıyor. Euronews Türkçe’nin aktardığı rapora göre, Sri Lanka ve Arjantin’in küresel mali koşulların kötüleştiği ortamda bir şok yaşanması durumunda en kırılgan ekonomiler olduğu bildirildi. 2019 yılına göre durumu daha kötüleşen Türkiye, Brezilya, Angola ve Ekvador gibi ülkelerin gerisine düşerek 37 ülke arasında sondan yedinci oldu. Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası ve hükümetler tarafından yayınlanan verilere dayanan endeks bir dış şokun gerçekleşmesi durumunda hangi ülkelerin ekonomik ve mali açıdan en fazla etkileneceğini değerlendiriyor. Ekonomist Liliana Rojas-Suarez raporda, gelişmekte olan piyasaların artık genel olarak 2019’a göre daha kırılgan olduğunu yazdı. Rojas-Suarez, “Covid salgınıyla başlayan 2020-2022 şoklarının ve ardından Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşı ve Fed’in faiz oranlarını artırması gibi çoklu şokların izleri derin ve yükselen piyasaların ekonomik ve finansal koşullarını zayıflattı” ifadelerini kullandı. Raporda Arjantin, Tunus, Sri Lanka ve Türkiye’nin en yüksek dış finansman ihtiyacı oranına sahip ülkeler olduğu vurgulanırken bu ülkelerin borç yüklerinde ciddi bir rahatlama olmadan refaha kavuşmalarının zor olacağı belirtildi.

GELİR EŞİTSİZLİĞİNDE TÜRKİYE SON SIRADA

Gelir seviyelerinde de artık önemli farklılıklar bulunuyor. Avrupa’da bu durum kıta genelindeki gelir’ eşitsizliğin boyutunu ortaya koyuyor. Batı ve İskandinav ülkeleri, birçok güney ve doğu ülkesine kıyasla daha yüksek harcanabilir gelire sahip. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan geliri sıralamasında Türkiye ise son sıralarda yer alıyor. Euronews’ in aktardığı habere göre, farklı vergi rejimleri ve fiyat seviyeleri nedeniyle ülkelerin harcanabilir gelir seviyelerini doğru bir şekilde karşılaştırmak zor. Ancak farklılıkları ölçmenin ve karşılaştırmanın bir yolu, her ülkede satın alma gücü standardına (PPS) göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirine bakmak. Bu da yaşam standartları hakkında bir fikir verir. Satın alma gücüne göre (PPS) . Hanehalkı fert geliri 2022 yılında AB’de 18 bin A 706 oldu. Bu değer Türkiye’de ise 6 bin 10 gerçekleşti.

ALIM GÜCÜ GİTTİKÇE DÜŞÜYOR

Euro bazında kullanılabilir hanehalkı geliri düştüğü tek ülke Türkiye oldu. 2016-2021 yılları arasında Türkiye’de gelir bin Euro (yüzde 27) düştü. Değişimlere yüzde olarak değil de Euro cinsinden bakıldığında, en yüksek artış Lüksemburg’da (8 bin 995 Euro) kaydedilirken bu ülkeyi İrlanda (6 bin 181 Euro) ve Hollanda (5 bin 976 Euro) takip etti. AB’deki ortalama artış 2 bin 802 Euro olurken bu artış Almanya’da 3 bin 80 Euro ve Fransa’da bin 93 Euro gerçekleşti. TÜİK verilerine göre 2022 yılında Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 98 bin 416 TL oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 48 bin 642 TL hesaplandı. Bu da eşdeğer hanehalkı büyüklüğünün 2,02 olduğunu gösteriyor.