Emeğin Gücü, Emekçinin Yanındayız...
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
05 Kasım 2022
EKONOMİMİZ NE DURUMDA?

Türkiye ekonomisinde kronikleşmiş iki sorun, döviz yetersizliği ve devlet bütçesinde yaşanan açıklardır. Bu iki sorun da günümüzde iyice arttı ve artmaya devam ediyor.

EKONOMİMİZ NE DURUMDA?

Türkiye ekonomisi, kazandığından çok daha fazla döviz harcamaktadır. “Cari açık” denilen bu olgu, 2022 yılında rekora koşuyor. Ocak-Ağustos 2022 döneminde cari açık 37,9 milyar Dolar oldu. Bu açığın finansmanında kullanılan 28,3 milyar Doların ise nereden geldiği bilinmiyor. Halbuki, siyasi iktidar 2022 yılında Türkiye’nin döviz kazancının döviz harcamalarının üstüne çıkacağı, “cari fazla” olacağı beklentisi içindeydi.

Türkiye’nin ihracatı ile ithalatı arasındaki fark artıyor ve rekora koşuyor. Dış ticaret açığımız 2022 yılının Ocak-Ağustos döneminde 73,5 milyar Dolar oldu.

Türkiye’nin dış borcu 444,4 milyar Dolar. Bunun 186 milyar Dolarlık bölümünün bir yıl içinde çevrilmesi gerekiyor. Ancak borçlanmada Dolar üzerinden ödenecek yıllık faiz oranı yüzde 10’un üstüne çıktı.

Türk Lirası, artık eksi 60 milyar Dolara inmiş olan Merkez Bankası rezervleri harcanarak 19 Lira’nın altında tutuluyor. Ancak cari açıktaki artış ile Dolar’ın dünya paraları içinde artan gücü, Türk Lirası’nın her an büyük bir kırılma yaşayabileceğini ve bir anda döviz fiyatlarında çok büyük artışlar olabileceğini gösteriyor.

Enflasyon oranı ise TÜİK’in güvenilirliğini yitirmiş verilerine göre Eylül 2022 sonu itibariyle yüzde 83,45 oldu. Buna karşılık, İstanbul Ticaret Odası’nın İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi’ndeki bir yıllık artış oranı yüzde 107,2 olarak gerçekleşti. Enflasyon Araştırma Grubu’na göre ise tüketici fiyatları endeksi artış oranı yüzde 186,27 oldu. Üretici fiyatlarındaki artış da, TÜİK verilerine göre, yüzde 151,50’dir. Tüketici fiyatları ile üretici fiyatları endeksleri arasındaki büyük fark, önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarının artmaya devam edeceğinin göstergesidir.

Diğer taraftan merkezi yönetim bütçesinde (devlet bütçesinde) büyük sorunlar yaşanmaktadır ve uygulanan politikalar nedeniyle bu sorunlar daha da artacak ve enflasyonu daha da körükleyecektir.

2022 yılı Eylül ayında bütçe açığı 78,6 milyar TL oldu. Ocak-Eylül dönemi açığı ise 45,5 milyar TL’dir. Orta Vadeli Program’a göre, 2022 yılı bütçe açığının 461 milyar TL, 2023 yılı bütçe açığının 659 milyar TL olması beklenmektedir. Bu açıklar para basılması (emisyon) ve borçlanmayla kapatılacak, enflasyon oranı, TÜİK verilerine göre bile büyük olasılıkla üç haneli rakamlara çıkacaktır.

Döviz artışlarını kontrol altında tutmak için başvurulan kur korumalı mevduat uygulaması, gerek merkezi yönetim bütçesine, gerek Merkez Bankası’na çok büyük bir yük getirmektedir ve daha da getirecektir. Eylül sonuna kadar merkezi yönetim bütçesinden yapılan ödeme 85 milyar liradır. Merkez Bankası’nın daha fazla ödeme yaptığı bilinmektedir. Yıl sonu itibariyle toplam yükün 300 milyar lirayı aşacağı tahmin edilmektedir. Bu büyük kaynak aktarımından yararlananlar ise, kur korumalı mevduata para yatırmış olan yaklaşık 900 bin servet sahibidir.

İktidar, 2023 yılındaki seçimleri kazanabilmek için kamu harcamalarını olağanüstü bir biçimde artıracaktır. Kaynaklar artırılmadan artırılan harcamalar, enflasyonu daha da körükleyecektir.

Bütün bu uygulamalar nedeniyle, 2023 yılındaki seçimlerin ardından Türkiye ekonomisini büyük bir çöküntü beklemektedir.

Bu gelişmeler, Türkiye’deki gelir ve servet dağılımındaki eşitsizliği had safhaya çıkarmaktadır. TÜİK verilerine göre, ücretlilerin milli gelirden aldıkları pay 2020 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 36,8 iken, 2022 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 25,4’e düştü. Diğer bir deyişle, sermaye ve servet sahiplerinin gelir ve servetlerinde önemli artışlar sağlandı. Genellikle “orta sınıf kayboluyor” biçiminde ifade edilen bu olgu, emekçi sınıf ve tabakalarının hızlı bir mutlak yoksullaşma içinde olduğunu göstermektedir.

Türkiye’de emekçi sınıf ve tabakaların AKP iktidarları döneminde tüketici kredileri ve kredi kartlarının yaygın kullanımı sayesinde sahip oldukları konutlar, arabalar ve diğer dayanıklı tüketim malları, yoksullaşma sürecinde büyük sıkıntı yaratmaktadır. Ayrıca, tüketim kalıplarında önemli

değişim yaşanmış, insanların yaşamdan beklentileri artmış, ihtiyaç olan veya ihtiyaç kabul edilen ürünlere erişilememesi önemli sorunlar yaratmaya başlamıştır.

Ülkenin ve emekçi sınıf ve tabakaların sorunlarının artmasında üç temel neden vardır.

Birinci neden, siyasal iktidarın bilinçli bir tercihle, sermaye ve servet sahiplerinin gelir ve servetlerinin artırılmasını tercih etmesidir.

İkinci neden, liyakatsiz kadroların ekonomi alanında yaptıkları hatalardır.

Üçüncü neden, ekonominin sorunlarının çözümü için köklü adımlar yerine, günü kurtaracak ve ancak sorunu orta vadede daha da büyüten politikalar benimsemeleri ve uygulamalarıdır.

Bu sorunların mevcut düzen içinde çözüme kavuşturulabilmesini daha da zorlaştıran bir gelişme, Avrupa Birliği ülkelerinde başlayan ve ABD’de de yakında başlayacak olan ekonomik durgunluk ve bu ülkelerin durgunluğu atlatabilmek için ekonomi alanında attıkları ve atacakları adımlardır. Ayrıca dünyada yeniden yaşanan kutuplaşma ve bunun bir alanı olan Rusya-Ukrayna savaşı da hem bu durgunluk eğilimini artırmakta, hem de uluslararası düzeydeki gerginliği Soğuk Savaş dönemine benzeyen bir düzeye taşımaktadır. Türkiye’de iktidarın uyguladığı dış politikada yıllardır yapılan hatalar ve izlenen istikrarsız çizgi de, dünya ölçeğinde yaşanan sorunlar çerçevesinde, Türkiye’deki sıkıntıları daha da artırmaktadır.

KAYNAK Yıldırım KOÇ
DİĞER HABERLER
YIKIMIN FATURASI EMEKÇİ İLE EMEKLİYE
YIKIMIN FATURASI EMEKÇİ İLE EMEKLİYE

OCAK’TA açıklanan 17 bin 2 TL’lik asgari ücrette döviz kurları nedeniyle meydana gelen kayıp 1.612 TL’ye ulaştı. En düşük memur maaşı ise 3 bin 94 TL eridi. 10 bin TL’lik en düşük emekli maaşı ise 399 dolardan 310 dolara geriledi.

YAŞLININ KADERİ YOKSULLUK OLDU
YAŞLININ KADERİ YOKSULLUK OLDU

Derinleşen ekonomik kriz ve hayat pahalılığı yaşlıları yoksulluğa mahkûm etti. TÜİK verilerine göre yaşlılarda yoksulluk patlaması yaşandı. Ülkedeki yaşlılarda yoksulluk oranı 4 yılda yüzde 7,5 arttı.

İŞSİZLİK YENİDEN KRİTİK SORUNLARDAN BİRİ OLABİLİR
İŞSİZLİK YENİDEN KRİTİK SORUNLARDAN BİRİ OLABİLİR

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, gelecek aylarda istihdamın seyrinin, büyümedeki yavaşlamanın keskinliği ve süresine bağlı olarak şekilleneceğine dikkat çekerek, “İşsizliğin Türkiye ekonomisinde yeniden kritik sorunlardan biri olması ihtimal dahilinde” uyarısında bulundu.

ÜCRETİ ÖDENMEYEN VEYA EKSİK ÖDENEN İŞÇİ NE YAPABİLİR?
ÜCRETİ ÖDENMEYEN VEYA EKSİK ÖDENEN İŞÇİ NE YAPABİLİR?

Ekonomik kriz derinleştikçe toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilerin ücret ve yan ödemelerinin ödenmesinde giderek artan sıkıntılar yaşanacağı açıkça görülüyor.