Merkez Bankası tarafından yapılan aralık ayı fiyat gelişmeleri raporu da lirada yaşanan değersizleşmenin enflasyonda dengeleri alt üst ettiğini gösterdi. Banka’nın birçok kalemde yaptığı değerlendirme şöyle:

 

*Dayanıklı mal grubunda dolarda yaşanan yükselişle birlikte aralık ayında başta yüzde 3,52 ile beyaz eşya olmak üzere tüm alt gruplarda belirgin fiyat artışları yaşandı. Dayanıklı tüketimde yıllık enflasyon ise yüzde 9,02 oldu.

*Otomotiv fiyatlarındaki yükselişte döviz kuruna ek olarak ÖTV artışı ciddi eşkilde gözlemlendi.

 

*Enerji fiyatları aralıkta yüzde 2,15 oranında arttı. Petrol fiyatlarındaki artış ve liradaki değersizleşmenin etkisiyle bu oran akaryakıt fiyatlarında yüzde 4,81’e ulaştı. Dört aylık artış ise yüzde 18,51’i bularak yıllık enflasyonun bir hayli üzerinde seyretti.

*Gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık fiyat artışı aralık ayında yüzde 2,1 artarak yüzde 5,65’e yükseldi. Yıllık enflasyon beyaz ette yüzde 16,1, bakliyatta yüzde 20,31, yumurtada yüzde 35,43’e kadar ulaştı. Ekmek ve tahıl ürünlerinde bu oran yüzde 8,41 oldu.

 

Kiracılar zorda
*Kirada oturan yurttaşlar da 2016’da yüksek kira bedelleriyle karşılaştı. Kirada yıllık enflasyon yüzde 9,15’i bularak çift haneli rakamlara göz kırptı.

 

*Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yurttaşları almaya özendirdiği altın da dolarda yaşanan değer kazancından nasibini aldı. Altında yaşanan yıllık değer kazancı yüzde 28,52’ye ulaştı.

 

Üretim maliyetleri sert yükseldi
Dolarda yaşanan sert yükseliş ithalata bağımlı Türkiye ekonomisinin üretim maliyetlerini hızla artırdı. Aralık ayında Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi dolarda ve enerji fiyatlarında yaşanan yükselişle birlikte yüzde 3,53 artış gösterdi. Yurtiçi üretici fiyatlarında yıllık artış yüzde 9,94’e çıktı. Özellikle ana metal ve metal ürünlerinde aralık ayında yaşanan yüzde 4,05’lik artış dikkat çekti. Tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları güçlendi.

 

Muhtarlar toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, döviz kurunda yaşanan artışın ithal hammaddeye dayalı üretim yapan işyerlerini sıkıntıya soktuğunu kabul etti. İçinden geçilen günlerin döviz alınacak değil döviz satılacak günler olduğunu belirten Erdoğan, bankalardan da faiz indirmelerini istedi. Erdoğan, “Tüm yatırımcılarımızdan, iş adamlarımızdan, esnaflarımızdan, vatandaşlarımızdan şunu rica ediyorum, elinizdeki tüm imkanları harekete geçirin. Alın, satın, istihdam edin, yatırım yapın piyasaları hareketlendirin. Başta kamu bankaları olmak üzere lütfen faiz oranlarını düşürün… Zaten kendi paranla kazanmıyorsun ki, vatandaşın sana yatırdığı parayla kazanıyorsun. 10 kazanma 5 kazan” şeklinde konuştu.

 

 

Yıllık fiyat artışında en çok dikkati çeken ürünlerin başında tütün ve alkollü içecekler geldi. Alkollü içecekler ve tütünde aralık ayı fiyat artışı yüzde 7,33 oldu. Yıllık artış ise yüzde 31,59’a kadar yükseldi. Fiyat artışları aralık ayı içine yayıldığından vergi artışının etkisi ocak enflasyonunda da gözlemlenecek.