Türkiye’nin en fazla yıkıma ve can kaybına yol açan depremlerinden birinin yaşandığı bölgede, firmalar açısından kısa çalışma ödeneği açısından zorlayıcı sebep oluştu.

Daha önce ekonomik kriz, sektörel kriz ve salgın döneminde zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma ödeneği firmalarca kullanılmıştı. 4447 sayılı yasada, kısa çalışma ödeneğine başvuru için unsurlardan biri sayılan zorlayıcı sebep, Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelikte, “İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumları” olarak tanımlanıyor.

Zorlayıcı sebepler açısından işletmelerin kısa çalışma ödeneğine başvurması, merkezi olarak hükümetin ya da sektörün bu yönde bir karar almasını gerektirmiyor. Deprem bölgesinde OHAL ve mücbir sebep ilan edildiği için, depremden dolayı işi kısmen ya da tamamen durduran firmalar, çalışanları için kısa çalışma ödeneğine başvurabilecek. Kısa çalışma ödeneği, özellikle salgın döneminde başvuruları kolaylaştırılmış, işverenin beyanı ve sonrasında belgelendirilmesi, incelemenin sonra yapılması şeklinde düzenlenmişti. Deprem nedeniyle oluşan zorlayıcı sebepler için bu yönde bir geçici düzenleme yapılmadı. Böyle bir düzenleme kanun maddesi olarak yapılabiliyor. Eğer bu düzenleme yapılmazsa, kısa çalışma ödeneğinin bağlanması, işverenin başvurusunu takiben, müfettiş incelemesiyle beyanın uygunluğunun denetlenmesi sonucu olabilecek. Ayrıca Cumhurbaşkanı’nın zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma ödeneği alınması durumunda bunun işsizlik sigortası primlerinden düşülmesini önlemeye yönelik karar alma yetkisi de bulunuyor.

Kısa çalışma ödeneği için başvuru işverence e-devlet üzerinden yapılabiliyor. İşsizlik sigortası şartlarını taşıyan her çalışan için kısa çalışma ödeneği bağlanıyor. Kısa çalışma ödeneği kapsamında işçilerin genel sağlık sigortası ödemeleri ile işçilere verilen aylıklar İşsizlik Sigortası Fonundan ödeniyor.

Kısa çalışma ödeneği üç ay süreyle ödeniyor. Bu süre Cumhurbaşkanınca uzatılabiliyor. Kısa çalışma ödeneğinin tutarı, en fazla asgari ücretin yüzde 15’si kadar olmak şartıyla, işçinin son 12 aylık prime esas kazanç ortalamasının yüzde 60’ını oluşturuyor.