İktidar, çiftçinin beklentisini karşılamayan buğday alım fiyatını sessiz sedasız, yazılı açıklamayla duyurdu. Alım fiyatı hem maliyetin altında kaldı hem de makarnalık ile ekmeklik buğday için aynı açıklandı.

Önümüzdeki yıl verilecek destek ise bu yıl verilecekmiş gibi duyuruldu.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan açıklamada, hububat hasadının mayıs ayında lokal olarak başladığı, bugün itibariyle ülke genelinde yaklaşık yüzde 2 seviyelerinde olduğu belirtildi. Hasadını yapan üreticilere depolama olanağı sağlamak amacıyla Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından 12 Mayıs’tan itibaren üreticilerin ÇKS’de kayıtlı buğday ve arpa ürünlerinin taahhütname karşılığı teslim alınmaya başlandığı bildirildi. TMO’nun, 600’ün üzerindeki noktada hububat alımı yapacağına işaret edilerek, 2025 yılı TMO hububat alım fiyatları ton başına şöyle açıklandı:  Makarnalık buğdayda 13 bin 500 TL, ekmeklik buğdayda 13 bin 500 TL, arpada 11 bin TL.

Açıklamada, önceki yıllarda uygulanan mazot-gübre desteğinin, yeni destekleme modelinde “temel destek” ve üretim planlamasına uyulursa “planlı üretim desteği” olarak uygulanacağı bildirildi. Sertifikalı tohum kullananlar için ek desteğin, yeni modelde de aynı şekilde verileceği kaydedildi. Açıklanan fiyatlara ek olarak üreticilere temel destek, planlı üretim desteği ve sertifikalı tohum kullanım desteği olmak üzere (ortalama verim dikkate alınarak) ton başına toplam 2 bin 520 TL destek ödemesi yapılacağı belirtildi. Böylece desteklerle birlikte üreticilerin eline toplamda, ekmeklik ve makarnalık buğday için 16 bin 20 TL/ton, arpa için ise 13 bin 520 TL/ton geçmiş olacağı kaydedildi. Ürün bedeli ödemelerinin, ürün teslimatının ardından 30 gün içerisinde üreticilerin banka hesaplarına yatırılacağı dile getirildi.

MALİYETİN ALTINDA

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, ilk defa ekmeklik ve makarnalık buğday fiyatlarının eşitlendiğini söyledi. Normalde makarnalık buğdayda alım fiyatının fazla, ekmeklik buğdayda düşük olduğuna işaret eden Suiçmez, “Bu yıl buğdayda 18 milyon ton civarlarında rekolte bekleniyor. 20 milyon tonun altında olduğunda buğdayda yetersizlik gündeme gelecek. Yetersiz destekler ve iklimin de etkisi ile rekolte azılışı var” dedi. Suiçmez, kuru alanda üretim yapan üreticilerin zarar edeceklerini, sulu alanda üretim yapan üreticilerin de ancak maliyetlerini kurtarabileceklerini söyledi.

19 LİRA OLMALIYDI

Suiçmez, kendi analizlerine göre maliyetin 16 lira olduğunu, alım fiyatının da 19 lira olarak açıklanması gerektiğini, oysa 13.5 lirada kaldığını vurguladı.

‘ALGI YÖNETİMİ’

Buğdayda bu yıl 3 yıllık planlamaya geçildiği için 2026’da ödenecek desteğin de rakamın içine “giydirildiğine” işaret eden Suiçmez, şöyle devam etti:

“Enflasyonun sürekli artığı bir ortamda buğdayda verilen fiyatlar üretici için sorun. 2026’da ödenecek desteğin de bunun içine katılması ise sadece algı yönetimi. Üreticiyi korumak yerine yine yurtdışından buğday getirecek olan ithalatçı, tüccar, sanayicilerin beklentisini karşılayan bir fiyat gündeme geldi. Piyasada daha yüksek rakam olduğundan TMO bu rakamı hiç açıklamasa da olurdu.”

Suiçmez, açıklanan rakamın enflasyonun altında olduğunu, yine dışarıdan buğday ithal edilmek zorunda kalınacağını vurguladı. Rakamın “çiftçilerin tarlasını ekmeme” kararı almasını gündeme getireceğini belirten Suiçmez, bunun da “dışa bağımlılığın bilerek devam ettirilmesi” anlamına geldiğini kaydetti.

‘ALLAYIP PULLUYORLAR’

Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, tarlayı kiralayan bir üreticinin bu fiyattan kâr edemeyeceğini söyledi. Ton başına 2 bin 520 lira desteğin de bir yıl sonra ödendiğine işaret eden Demirtaş, “16 bin 20 lirayı hemen ödese üretici üretimden çekilmez. Ancak bunu bir yıl sonra verecekler. Şimdi allayıp pullayıp açıklıyorlar. Bu zaten çiftçinin hakkı. Bir yıl sonra ödenecek destek, destek sayılmaz. Bir yıl sonra zaten bu paranın değeri düşecek. TMO fazlasıyla ithalat yaptı. Depolar dolu. Umarım buğday çiftçinin elinde kalmaz” dedi.

CHP’DEN 4 ÖNERİ: ‘DERHAL REVİZE EDİLSİN’

CHP Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem, acilen yapılması gerekenleri sıraladı. Buğday alım fiyatının güncel üretim maliyetleri ve çiftçinin insanca yaşayabileceği bir gelir seviyesi dikkate alınarak derhal revize edilmesini isteyen Adem, şunları kaydetti:

“TMO’nun çiftçiden doğrudan ve hızlı şekilde ürün almasını sağlayacak etkin bir alım süreci uygulanmalıdır. Çiftçimize mazot, gübre ve tohumda doğrudan destek verilmelidir. Tarımsal destekler zamanında ve tam olarak ödenmelidir. Buğday tarlalarında yükselen sessiz çığlık duyulmadan, ne kırsalda kalkınma sağlanabilir ne de sofralara bereket gelir.”