13 Nisan 2020
ÇALIŞMAK İSTEYENİ AZ OLAN ÜLKENİN İŞSİZİ DE AZ OLUR
Ocak itibarıyla son bir yılda çalışma çağındaki nüfus 100 kişi artarken çalışmak isteyenler nasıl oldu da 1 kişi bile artmadı, hatta 20 kişi birden azaldı.
Ocak itibarıyla son bir yılda çalışma çağındaki nüfus 100 kişi artarken çalışmak isteyenler nasıl oldu da 1 kişi bile artmadı, hatta 20 kişi birden azaldı.
İş bulma umudu olmadığı için iş aramayan ama çalışmaya hazır durumda olanların sayısı son bir yılda 328 bin kişi artarak 946 bin kişiye çıktı.
İşten çıkarmayı yasaklayan ama tek taraflı ücretsiz izin düzenlemesi getiren uygulama işsizliğin olduğundan düşük görünmesi sonucunu doğuracak.
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından geçen cuma günü açıklanan yüzde 13.8’lik ocak ayı işsizlik oranında koronanın yol açtığı krizin etkisi tabii ki hiç yok. Koronanın etkisi önümüzdeki aylarda açıklanacak verilere de ancak sınırlı bir şekilde yansıyacak. Bu yansımanın sınırlı kalmasını ücretsiz izin uygulaması sağlayacak.
Koronanın işsizlik üstündeki etkisine yazımızın diğer bölümünde değineceğiz. Biz şimdi istihdam verilerinde bir dizi açıklamaya konu olan ama bir türlü "izah edilemeyen" gelişmeye değinmek istiyoruz.
İşgücü istatistiklerinde son altı yılın verilerine bakıyoruz; bir tuhaflık var. Daha doğrusu geçen yıl başlayan tuhaflık devam ediyor.
Ocak ayı itibarıyla son bir yılda 15 yaş üstü kurumsal olmayan nüfus, yani çalışma çağındaki nüfus 998 bin kişi artmış, ama bu dönemde çalışmak isteyenler artmak bir yana 196 bin kişi azalmış.
Yani son bir yılda 1 milyon 194 bin kişi işgücü piyasasından çıkmış, "Çalışmak istemiyorum" demiş.
Ne oldu yani, bu kadar insan mirasa mı kondu, piyangodan para mı çıktı; milyonu aşkın insan "Şimdiye kadar çok kazandık, biraz da yiyelim" diyerek çalışmaktan vaz mı geçti?
Bu konuyu daha önce de gündeme getirdiğimizde TÜİK bir açıklama göndermiş ve bu açıklamaya köşemizde 19 Şubat’ta yer vermiştik. Merak edenler o yazımıza bakabilir.
Nüfus artışı ile çalışmak isteyen artışı arasında önceki yıllar ve bu yıl arasında adeta kıyaslanmayacak bir fark var
2015-2019 döneminde yıldan yıla göre fark açısından 15 yaş üstü kurumsal olmayan nüfustaki her 100 kişilik artışa karşılık 103 kişi işgücüne katılmış, yani çalışmak istemiş.
Bu yıl ne mi olmuş! Ocak ayı itibarıyla 15 yaş üstü kurumsal olmayan nüfus 100 kişi artarken çalışmak isteyenlerin sayısı 20 kişi azalmış.
Nüfustaki her 100 kişilik artışa karşılık 2015-2019 döneminde 103 kişi çalışmak istiyor, bu yıl ise 20 kişi işgücünden çıkıyor.
Vatandaş niye çalışmak istemiyor?
TÜİK verilerine göre ocak ayı itibarıyla 15 yaş üstü kurumsal olmayan nüfus 62 milyon. Bu nüfusun 31.6 milyonu işgücünde, 30.4 milyonu ise işgücüne dahil değil, yani çalışmak istemiyor.
Çalışmak istemediğini belirtenlerin sayısı geçen yılın aynı ayına göre giriş bölümünde de belirttik, tam 1.2 milyon arttı.
Çalışmak istemeyenler temelde ikiye ayrılıyor; çalışmaya hazır olanlar ve olmayanlar…
Son bir yıldaki 1.2 milyonluk artışın 475 bini iş aramayıp çalışmaya hazır olanlardan oluşuyor.
Bu 475 bin artışın 328 bini de iş bulma umudu olmayanlardan meydana geliyor. Bu durumdakilerin sayısı ocak ayı itibarıyla 946 bin düzeyinde.
Diğer yandan emekli olduğu için 193 bin kişi çalışma hayatından çekildi. Ayrıca daha önce çalışmakta olan 126 bin kadın da ev hanımlığını tercih etti. Çalışamaz halde olduğu için işgücü piyasasına girmeyenlerin sayısında 156 bin; ailevi, kişisel ya da diğer nedenlerle işgücüne dahil olmayanların sayısında da tam 245 bin artış kaydedildi.
İşten çıkarma yasağı=Ücretsiz izin=İşsizliğe erteleme!
İşgücü istatistikleri on üç haftanın, yani üç aylık dönemin ortalaması alınarak hesaplanıyor ve ortadaki ayın verisi olarak açıklanıyor. Dolayısıyla son açıklanan ocak verisi, aralık-ocak-şubat ortalamasını gösteriyor ve martta ortaya çıkan korona krizinin izlerini hiç taşımıyor.
TÜİK’in 11 Mayıs’ta açıklayacağı şubat verisinde ocak-şubat-mart ayları kapsanacak. Korona krizi mart ayının ortasında kendini gösterdiği için işgücü piyasasına etki de aynı tarihte çıkmış olsa bile ancak iki haftalık bir yansıma söz konusu olacak. Yani on üç haftanın iki haftası.
10 Haziran’da açıklanacak mart verisinde korona etkisinin yarısını görebileceğiz. Çünkü mart verisi şubat-mart-nisanı kapsayacak.
Ancak işçi çıkarmayı yasaklayan ve ücretsiz iznin yolunu açan düzenleme ile koronanın işgücü piyasasına yapacağı etki görünürde büyük ölçüde azalacak.
İşten çıkarılamayan ancak ücretsiz izne çıkarılanlar işsiz sayılmayacak. Dolayısıyla bu işçiler işgücünde görünecek. Adı üstünde, bu kişiler çalışıyor ama ücretsiz izinli; dolayısıyla işsiz değil.
İşte bu uygulama yüzünden koronanın yol açtığı işsizliğin gerçek boyutunu görme şansımız olmayacak.
Eğer kaç kişinin kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı, kaç kişinin ücretsiz izne çıkarıldığı tam olarak açıklanırsa ancak o zaman işsizliğin ulaştığı boyutla ilgili sağlıklı bir tahmin yapmak mümkün olacak.
