Çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süre olarak kabul edilmektedir.

İş Kanunu’nun 66’ncı maddesinde, işçinin fiilen çalıştığı sürelerin dışındaki bazı süreler de günlük çalışma süresinden sayılmıştır. Bu sürelere iş mevzuatında farazi çalışma süreleri de denilmektedir.

Çalışma süresinden sayılan haller;

1-Yer altında ve su altında yapılan işler,

2-İşçinin çalışma üzere gönderildiği sırada yolda geçen süreler,

3-İşçinin iş görmeye hazır durumda beklediği süreler,

4-İşçinin işyeri dışında asıl işini yapmadan çalıştırılması,

5-Süt izinleri,

Toplu taşımalarda geçen süreler,

şeklinde ifade edilebilir.

“Yer altında ve su altında yapılan işler”

İş Kanunu’nda “Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler” günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

Diğer bir anlatımla, madenlere, taş ocaklarına, metro, tünel, kanalizasyon, kablo döşemesi, liman, dalga kıran yapımı gibi yer altı ve su altı işlerinde işin yapılacağı yere inmek ve çıkmaları için geçen süreler çalışma süresinden sayılmaktadır.

“İşçinin çalışma üzere gönderildiği sırada yolda geçen süreler”

İş Kanunu uyarınca, “İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.” çalışma süresinden sayılmaktadır.

Dolayısıyla işçinin işveren tarafından “günlük iş süresi içinde” çalıştırılmak üzere başka bir yere gönderilirse, işçinin çalışmadan yolda geçirdiği süreler günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

Örneğin, bir işçinin işini yapması için İstanbul’dan Ankara’ya uçakla gönderilmesi halinde, işçinin uçakta geçirdiği süreler günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

İşçinin iş görmeye hazır durumda beklediği süreler

İş Kanunu’nda yer alan “İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.” hüküm uyarınca, işçinin çalışmaya hazır halde beklediği süreler, günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

“İşçinin işyeri dışında asıl işini yapmadan çalıştırılması”

“İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler” günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

Burada esas husus, işçinin işveren tarafından herhangi bir iş ile meşgul edilmesidir. Bu hüküm, meşguliyet sırasında geçirilen sürelerin iş süresinden sayılmasını ifade etmektedir.

“Süt izinleri”

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için, günde bir buçuk saat olarak verilmesi zorunlu olan süt izinleri, günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

“Toplu taşımalarda geçen süreler”

“Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler.” günlük çalışma süresinden sayılmaktadır.

Buna karşında, işin niteliğinden doğmayan, işveren tarafından yalnızca sosyal yardım amacıyla işyerine getirilip götürülme esnasında servislerde geçen süre çalışma süresinden sayılmamaktadır.

Son olarak, çalışma süresinden sayılmayan “ara dinlenmesi” gibi sürelerin iş sözleşmeleriyle çalışma süresinden sayılması da mümkündür.