Kadınların işgücü piyasasının uzağında kalmalarının en önemli nedenlerinin başında bakım sorumluluğu geliyor. 150 ve daha fazla kadın çalışanı bulunan işverenlerin kreş hizmeti sağlaması gerekiyor.

İşgücü piyasasında kadın istihdam oranı ne yazık ki halen istenilen seviyede değil. Kadınların işgücü piyasasında olmaması, ekonominin yeterince gelişememesi sonucunu da doğuruyor. Kadınların işgücü piyasasının uzağında kalmalarının en önemli nedeni ise bakım sorumluluğu. Çocuk ve yaşlı bakım sorumluluğu kadınları iş aramaktan ve çalışmaktan alıkoyuyor.

Kadınların işgücü piyasasında yer alabilmeleri için temelde iki tip politikaya ihtiyaç var. İlki toplumsal boyutta rol ve görev dağılımlarının paylaşılması. Bu çerçevede kadınlarla birlikte erkeklerin de ev hayatında sorumluluk almalarının sağlanması gerekiyor. Bu konu uzun vadede ve eğitim politikasının bileşenleri ile ele alınması gereken önemli bir husus. Rol ve görev dağılımları erkek ve kadın arasında paylaşıldıkça kadınların işgücü piyasasına girme ihtimali artıyor.

Kurumsal bakım…

Diğer yandan işgücü piyasasında kadınların daha fazla yer almasının sağlanması için bakım sorumluluğunun kurumsal olarak üstlenilmesi de çok önemli. Anaokulu, kreş ve gündüz bakım evlerinin sayısının artırılması, bu hizmetlerin ücretsiz olarak ya da cüzi rakamlarla hizmet verir hale getirilmesi gerekiyor. Bu kapsamda mahalle kreşleri, belediye kreşleri gibi uygulamaların kapsamının genişlemesi şart. Kurumsal bakımın ne kadar geniş kitleye ne kadar hızlı şekilde ulaşması sağlanırsa o kadar çok sayıda kadının işgücü piyasasına dahil olması mümkün olacaktır.

İşveren açmakla yükümlü

Kurumsal bakım hizmetlerinin yaygınlaşması ve kadın istihdamının artırılması çerçevesinde, aynı il sınırları içerisinde 150 ve daha fazla kadın çalışanı bulunan işverenlerin, kreş hizmeti sağlaması gerekiyor. Bu hizmet işveren tarafından kreş kurulması şeklinde sağlanabileceği gibi, kreş hizmeti sağlayan kurum ve kuruluşlarla anlaşarak da yerine getirilebiliyor. Bu çerçevede aynı ilde 150 kadın çalışanı bulunan işverenler, kadın çalışanlardan zorunlu ilköğretim çağı öncesindeki çocuğu bulunanlara talep halinde kreş hizmeti sunmakla yükümlüler.

Bu hizmeti kadın çalışanına sağlayan işveren bu hizmetin bedelini de çalışana yansıtamıyor. Bu hizmeti kadın çalışanın çocuğunun kreşe götürülmesi ve akşam kadın çalışana teslim edilmesi dahil olmak üzere işverenin ücretsiz olarak sağlaması gerekiyor.

Kreş bedeli gelir vergisinden istisna

Kreş kurma zorunluluğu kapsamında olsun olmasın, kadın işçisine kreş ve gündüz bakımevi hizmeti sağlayan işverenler, bu hizmeti sağladıkları her bir çocuk için eğer kendileri doğrudan bu hizmeti sağlıyorlarsa kreş bedelinin tamamını, kreş veya gündüz bakım evinden hizmet satın alarak bu hizmeti sağlıyorlarsa aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 50’sini geçmeyen tutar kadar bedeli gelir vergisi istisnasından faydalanarak işçilerine sağlayabiliyorlar.

Aynı il sınırları içerisinde 150 ve daha fazla kadın çalışanı bulunan ve bu kapsamda kreş kurması ya da kreş hizmeti satın alarak çalışanlarına bu hizmeti sunması zorunlu olan işverenler, eğer kendileri kreş kurarak bu hizmeti yerine getirirlerse, bu hizmetin bedelinin tamamını gelir vergisinden istisna tutarak bordrolaştırabiliyorlar.

Bu anlamda kreş kurması zorunlu olan işverenin işçiye sağladığı menfaatten gelir vergisi kesilmemiş oluyor.

Her çocuk için 1788.75 lira

Kreş hizmetini çalışanına gelir veya kurumlar vergisi mükellefi kreş ve gündüz bakımevlerinden hizmet satın alarak sağlayan işverenler ise;

1-Ödemenin doğrudan kreş ve gündüz bakımevine yapılması,

2-Kreş ve gündüz bakımevinin gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması şartıyla bu hizmeti sağladığı her bir çocuk için 2021 yılında 1788.75 TL kadar tutarı gelir vergisinden istisna konusu yapabiliyorlar.

Bu kapsamda kreş hizmetinin işveren tarafından yerine getirilmesi halinde hizmet bedelinin tamamı, hizmet satın alınarak yerine getirilmesi halinde ise 2021 yılı için hizmet sağlanan her çocuk için 1.788,75 TL’lik kısmı gelir vergisinden istisna yapılabilmektedir.

Hizmet satın alınması durumunda 1788.75 TL’lik tutarın üzerindeki tutarlar ise ücret olarak işveren tarafından vergilendirilmek durumundadır.