İşler zorlaştığında öncelikle kimin fedakarlıkta bulunması gerektiğine siz karar verin

Ekonomik kriz, covid-19 virüsünün de etkisiyle, giderek daha da derinleşiyor. İşsizlik yaklaşık 12 milyonu buldu. Sendikalı işçiler durumlarını büyük ölçüde koruyabiliyorlar; ancak ailelerde işsiz sayısının artmasıyla birlikte, sendikalı işçinin ücretinde önemli bir düşme yaşanmazken, ailenin toplam geliri düşüyor; kredi kartı ve tüketici kredisi taksitlerinin ödenmesi giderek daha da zorlaşıyor. Emekçi sınıf ve tabakalar, ancak savaş dönemlerinde yaşanan bir mutlak yoksullaşmaya mahkum ediliyor. Bu süreç, kırsal bölgelerdeki küçük üretici köylülerin ve kentlerde esnaf-sanatkarın yoksullaşma ve mülksüzleşme sürecini iyice hızlandırdı. Buna bağlı olarak da mülksüzleşmiş bu insanlar iş bulabilirlerse işçileşiyorlar. Tarihimizin en hızlı mülksüzleşme ve en derin yoksullaşma sürecini yaşıyor gibiyiz.

Peki, derinleşen krizin faturası kime kesilecek? Bu krizden kurtuluşta ve ülkemizin ihtiyacı olan ekonomik kalkınmayı gerçekleştirmede kimden fedakarlık istenecek? Hâlâ ayda 1168 lira verilen 2 milyon 471 bin ücretsiz izindeki işçiden mi? Kısa çalışma kapsamında sıkıntı yaşayan 1 milyon 314 bin işçiden mi? Ayda 2825 lirayla geçinmek zorunda kalan asgari ücretliden mi?

Yoksa, ekonomik kriz döneminde kârlarını artıran sermayedarlardan mı?

Çok eskiden şirketlerin kârlarını öğrenmek mümkün değildi. Günümüzde birçok şirketin kârlarını veya zararlarını görebiliyoruz, hissedarlarını, yatırımlarını inceleyebiliyoruz.

2020 yılının dördüncü çeyreğine ilişkin kâr verilerine bakıldığında, büyük şirketlerin çoğunun kârlarını katladığı ortaya çıkıyor. Tabii ki bazı sektörlerde, özellikle oteller, büyük alışveriş merkezleri, lokantalar, cafeler gibi alanlarda ciddi sıkıntılar yaşanıyor; ancak hizmetler sektöründe yaşanan sorunlar, imalat sanayinde ve bankacılık sektöründe pek görülmüyor.

Örneğin, Arçelik’in kârı 2019 yılının 3. çeyreğinde 2,7 milyar TL iken, 2020 yılının 3. çeyreğinde 4,1 milyar lira olmuştu. Dördüncü çeyrekte de benzer bir artış söz konusu. 2019 yılının 4. çeyreğinde 2,6 milyar lira olan brüt kâr, 2020 yılının 4. çeyreğinde 4,8 milyar liraya yükselmiş.

Aşağıdaki çizelgede önemli bazı işletmelerin 2019 yılının son çeyreği ile 2020 yılının son çeyreği kârları sunulmaktadır.

2020’NİN 4. ÇEYREĞİNDE ARTAN KÂRLAR

2020’NİN 3. ÇEYREĞİNDE ARTAN KÂRLAR

Türkiye’nin önemli şirketlerinin bazılarının 2020 yılının üçüncü çeyreğindeki kâr artışları da önemliydi.

2020’NİN 2. ÇEYREĞİNDE ARTAN KÂRLAR

Bazı şirketlerin 2020 yılının ikinci çeyreğindeki kârlarına ilişkin bilgiye erişebildim. Bu şirketlerden bazılarının 2020 yılının 2. dönemine ilişkin bilanço kârlarını bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırmak mümkün. Örneğin, Koç Holding’in kârı 6 milyar liradan 10 milyar liraya çıkmış. Sabancı Holding’in kârı ise 4,4 milyar liradan ancak 5,0 milyar liraya yükselmiş.

Bu dönemde zarar eden şirketler de var; ancak bazı şirketlerin artan kârları dikkat çekiyor. Aşağıda bu şirketlerden bazılarını sunuyorum. İşler zorlaştığında öncelikle kimin fedakarlıkta bulunması gerektiğine siz karar verin.