Elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve sigara zamları ocak ayı enflasyonuna doğrudan 5 puanlık etkide bulundu. Yıllık TÜFE artışı daha şimdiden yüzde 40’a ulaştı.

Özellikle elektrik ve akaryakıt zamlarının yansıması, yeniden değerleme oranının yüzde 36.2 olarak uygulanması ve diğer zamlarla ocak sonundaki yıllık oran yüzde 50’ye ulaşırsa hiç şaşırmayalım.

Enflasyonda köpük var mı, varsa da alınır mı, alınırsa nasıl alınır, bunu tartışaduralım; bugün ocak ayının ilk haftasını bile bitirmedik, henüz 6 Ocak ve yılbaşında yapılan zamlarla yıllık TÜFE artışı şimdiden yüzde 40’a ulaştı. Üstelik bu hesaplamayı doğal olarak dün yaptığımızı ve yılın henüz ilk beş günündeki hareketi kapsayabildiğimizi de belirtelim.

TÜFE kapsamında 400 kadar mal ve hizmet var ve bunların yalnızca ama yalnızca altısına ilişkin zamlar bizi yıllık bazda yüzde 40’lık düzeye taşıdı. Üstelik bu altı kalemdeki zamlardan doğacak fiyat yansımalarının dolaylı etkilerini göz ardı ettiğimiz halde bile yıllık oranın yüzde 40’a ulaştığını gördük.

Söz konusu altı kalemi ve zam oranlarını hatırlatalım:

– Elektriğe kademeli olarak yüzde 52 ile yüzde 127 oranlarında zam geldi. TÜİK’in zam oranı olarak yüzde 52’yi alması da doğru değil, yüzde 127’yi alması da. Tüketime bağlı ortalama bir oran alınacaktır. Biz hesaplamamızda bu oranı yüzde 75 dolayında varsaydık.

– Konutlarda tüketilen doğalgaza yüzde 25 zam geldi.

– Mevcut fiyatların ay sonuna kadar hiç değişmeyeceği varsayımına göre aralık ayına kıyasla benzin yüzde 20, motorin yüzde 21, otogaz ise yüzde 15 zam gördü.

– Sigaraya yüzde 20-22 arasında değişen oranlarda zam yapıldı.

İşte endeksteki ağırlıkları toplamı yüzde 12.7 olan bu altı kalemdeki zamlar TÜFE’ye 5 puana yakın bir etkide bulundu.

Bu arada bir kez daha vurgulayalım; bu zamlar dün itibarıyla gerçekleşen doğrudan etkiyi gösteriyor. Bu kalemlerden, özellikle de elektrik ve akaryakıttan kaynaklanacak dolaylı yansıma ile diğer mal ve hizmetlere gelecek zamlar bu hesaplamada yok.

…Ve yüzde 40 sınırı aşıldı

Hani artık klasik hale geldi, hep aynı şekilde ifade ediyoruz; ocak ayı TÜFE artışının yaklaşık 5 puanı şimdiden cepte!

Ocak ayı artışının yüzde 5’te kalmasının hiç mümkün olmadığı da ortada. Öyle olacağını varsaysak bile yıllık TÜFE artışı şimdiden yüzde 40’ı aşmış durumda.

Bu hesaplamayı yaparken tabii ki geçen yılın ocak ayındaki yüzde 1.68’lik artışı dikkate alıyor ve söz konusu oranı yıllıktan düşüyoruz.

Ocak ayı sonundaki yıllık artış yüzde 50’ye ulaşabilir

Yeni yılla birlikte uygulamaya konulan zamlar giriş bölümünde saydığımız kalemlerle sınırlı olsa, gayet iyi; hatta iyi demek hafif kalır, böyle bir durum şahane olurdu.

Ama gerçeğin çok farklı olduğunu ve bir dizi zammın uygulamaya konulduğunu biliyoruz.

Yılbaşı’nda o kadar çok sayıda mal ve hizmete zam geldi ki…

Örneğin emlak vergisi ve MTV dışında yüzde 36.2 olarak uygulanan yeniden değerleme oranının uzanmadığı, etkilemediği mal ve hizmet neredeyse yok.

Özellikle elektrik fiyatlarına gelen zamların yapacağı etki… Basit bir örnek, her zaman alışveriş yaptığım küçük bir kuruyemişçi ayda 1.200-1.300 lira civarında olan elektrik faturasının en az 3 bin liraya çıkacağını hesapladığını söyleyip ne yapacağını kara kara düşünüyordu.

Diğer yandan üretici fiyatlarındaki zamlar tüketici endeksine aşama aşama yansıyor. Zaten üretici ve tüketici fiyatlarında çok büyük bir fark var ve bu fark zaman içinde tüketici fiyatlarına yansıyacak. Ayrıca bu ay sanayideki doğalgaza yapılan yüzde 50 oranındaki zam ve elektrik zammıyla birlikte üreticinin maliyeti daha da artacak ve bu da tüketici fiyatlarını her gün biraz daha yukarı çekecek.

3 Şubat Perşembe saat 10.00’da!

Yalnızca altı kalemden kaynaklanan TÜFE artışı yüzde 5’i bulmuş… Bu altı kalemden dördünün; elektrik, benzin, motorin ve otogazın suya atılan taş misali yapacağı etki ortada ve diğer kalemlerdeki zamlar…

TÜİK’in 3 Şubat Perşembe günü yapacağı açıklamada çok muhtemeldir ki yıllık bazda yüzde 50’lik bir TÜFE artışı göreceğiz.

Aralık sonunda yüzde 36 düzeyinde bulunan yıllık oranın bir anda yüzde 50’yi bulacağını söylememiz çok şaşırtıcı gelmesin. Ocak ayı artışı yüzde 12 olduğu takdirde yıllık oran yüzde 50’ye ulaşıyor. Hem aylık yüzde 12 artışın 5 puanı şimdiden gerçekleşmiş durumda. Üstelik bu 5 puan, endekste 5 puan olarak durmayacak; hani alkolün şişede durduğu gibi durmaması misali. Bu 5 puanlık artış öyle bir etki doğuracak ki, başka zamların da yolunu açacak.

Özellikle elektrik zammından nasibini almayacak hiçbir mal ve hizmet üretimi yok. En başta vatandaşı çok yakından ilgilendiren gıda maddeleri, bu kapsamda da ekmek fiyatları elektrik zammından etkilenecek.

3 Şubat’ta bir de bakmışız, yüzde 50’nin bile epeyce üstüne çıkmış bir oran bizi bekliyor!