Hükümet kaşıkla verdiğini kepçeyle geri alıyor. Yurttaş yeni yılda yapılan yüzde 8.8 zamla aylık en az 100 TL elektrik faturası ödeyecek. Enflasyonun da etkisiyle mutfaktaki tüm ürünlere fahiş zamlar gelirken, hükümetin asgari ücretliye reva gördüğü 200 TL’lik zam cebe girmeden diğer zamlara gitti.

 

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye’de fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2015’te 1455 TL iken 2016’da bu rakam 1642 TL’ye yükseldi. Türk-İş’in araştırmasına göre 2017 Aralık ayında dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1608 TL.

 

Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 5 bin 238 TL olarak hesaplandı. Asgari ücretin 1603 TL olarak belirlendiği ülkede bu paranın hangi harcamalara yeteceği merak konusu. Yurttaşı 2018’de de borçla ayakta duracağı günler bekliyor.

 

 

1 Ocak 2018 tarihinden itibaren geçerli olan yeni elektrik tarifelerine göre meskenler, elektriği yüzde 8.8 zamlı kullanmaya başladılar. Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO) en az 230 kilovat saat olarak öngördüğü bir ailenin asgari elektrik tüketimi için ödenecek fatura aylık 94 TL’den 103 TL’ye çıkacak.

 

Türkiye’nin yıllık elektrik tüketiminin 280 milyar kilovat saat olduğu ve bunun da yüzde 22’sini mesken kullanıcılarının oluşturduğuna ilişkin veriler dikkate alındığında, yapılan yüzde 8.8’lik zam nedeniyle 2018 yılında yalnızca konut kullanıcılarından yaklaşık 2.3 milyar TL daha fazla elektrik bedeli tahsil edilecek. Tabi başka zamlar yapılmazsa. Bu fazladan tahsilatın yaklaşık 904 milyon TL’lik bölümü dağıtım, iletim ile kayıp ve kaçak bedeline, 911 milyon TL’lik bölümü enerji üretim şirketleri ile perakende satış şirketlerine, kalan 413 milyon TL’lik bölümü ise vergi ve fon geliri olarak devletin kasasına girecek. EMO elektrik zamlarıyla ilgili yaptığı açıklamada şu tespitlere yer verdi:

 

* Elektrik zammının büyük bölümü enerji maliyetinden değil, dağıtım bedelinden kaynaklandı. Çıplak enerji ve perakende hizmete yüzde 7, kayıp ve kaçak, dağıtım ve iletim bedellerine yüzde 12.7 zam yapıldı.

 

 

TÜİK’in hanehalkı bütçe araştırmasının 2016 sonuçlarına göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 25.2 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 19.5 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları alıyor.

 

Yeni yıla yeni umutlarla girmek isteyen vatandaşlar maaşlarına yapılan zam ile diğer zamları kıyasladığında umutsuzluğa kapıldı. Zira yılbaşından itibaren trafik cezalarından ehliyet harçlarına, Damga Vergisi’den su tüketim bedellerine kadar iğneden ipliğe her şeye yüzde 14.47 oranında zam geldi. Enflasyon ve döviz kurunu bahane eden birçok sektör de yıl içinde yeni zamları yapılacağı konuşuluyor. Geçim koşullarının her geçen gün zorlaştığı ülkede vatandaş bankalara daha fazla borçlanıyor.

 

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin verilerine göre, bireysel kredi veya kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe girenlerin sayısı 2017’nin 9 ayında önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.3 artarak 1 milyon 14 bin kişiye yükseldi. Bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal eden kişi sayısı ise aynı dönemde 701 bin kişi oldu.
 

 

 

EMO’ya göre doğası gereği kâr odaklı çalışan piyasanın belirleyiciliği ve iktidarın günü birlik siyasi çıkar kaygısının egemenliği altında elektriğin bir kamu hizmeti olduğu göz ardı ediliyor. Bu yönetim anlayışı nedeniyle tüm ülkenin karanlıkta kalmasına yol açan sistem oturması, kış aylarında sanayi bölgelerine elektrik verilememesi, elektriğin pahalılaşması sorunlarıyla karşılaşıyoruz. Hafta başında BOTAŞ, sanayi kuruluşlarının tükettiği doğalgazın fiyatını yüzde 13.61 arttırdı. Geçen ay yüzde 8 artan elektrik üretimi amaçlı gaz fiyatına da yüzde 4.76’lık yeni bir zam geldi. Uzmanlara göre yurttaşın kullandığı doğalgaza da zammın eli kulağında. Uzmanlar, Hükümet hanelerin kullandığı doğalgaza yakın zamanda zam yapmazsa şaşarız” ifadesini kullandı.