Bugüne kadar işçi sınıfının yaşadığı bütün belalar, kısmi hazırlıklarla bile baş edilebilecek türdendi.

Özelleştirmeleri yaşadı işçi sınıfı. Fabrikasını, işini kaybetti işçi. Sendikanın, işçinin iyi hazırlandığı yerlerde bertaraf edildi belalar. Püskürtülemeyen yerde kusur bizlerde, sendikalarda, işçi önderlerindeydi.

Kaldı ki, yeniden işe girebilir, sendikalı, toplu sözleşmeli olabilirdi. Kıdem ve ihbar tazminatı gibi temel hakları da henüz elindeydi.

Taşeron belasını yaşadı işçi sınıfı. Öncesinde olmayan yeni ve ciddi sorunlardı. Bölgesel ve ulusal çapta uzun süreli mücadeleler gerekti. Kısmen başarıldı. Başarılamamış yerler için ışık yandı.

Emeklilik süreleri uzatıldı, ücretler düşürüldü. Ücret kayıpları mücadele ile giderilebilirdi. Emekliliğe dair yaralar intibak yasasıyla çözülebilirdi.

Bugüne dek 13 defa kıdem tazminatı ortadan kaldırılmak istendi. Bazıları niyette kaldı, bazısı tasarı oldu Meclise bile geldi. Bütün işçileri ilgilendiriyordu. Ve her defasında geri püskürtüldü tehlike.

İşverenler son zamanlarda belirli süreli sözleşmeyi yaymaya koyuldular. Son bir yılda, iki kez yasalaştırmak istediler. İkisinde de sendikaların tepkisi ile başarılı olamadılar.

ÖNCEKİLERDEN FARKLI DURUM

Bütün bunlar işçi sınıfı için büyük belalardı. Bazıları tehlike olmayı sürdürüyor. Başka sorunlar da var. Ama hepsinde,

Problemin içeriği bellidir.
Adres bellidir.
Zamanı bellidir.
Ne kadar etkileyeceği bellidir.
Özelleştirme, taşeron sistemi ve belirli süreli sözleşmelerin ilk zamanlarında meselenin içeriği ve ciddiyeti tam anlaşılamadığı için başından doğru önlemler alınamamış olsa da, bir süre sonra gereği yapılmaya başlanmıştı.

Oysa bu kez durum çok farklı…

Bu kez eldeki mevzuat işverenler için şimdilik yeterli. İşçinin gözünü korkutacak acil bir yasaya ihtiyaçları yok.

Bu kez sorun, belirli bir adreste, somutlanmış bir merkezde değil, yüzlerce, hatta binlerce işyerinde tek tek yaşanacak.

Bu kez düğmeye basılarak uygulanmayacak. Gürültüsü, patırtısı olmayacak. Milyonlarca işçi etkilenecek, ama hepsi tek tek yakalanacak bu yeni virüse.

Dahası, bu kez sorunu yaşayanlar bile tehlikenin farkında değil. Havalarına bakılırsa, virüs koşullarında evde ailesiyle olmanın sarhoşluğunu yaşıyorlar.

Virüs sonrası zehir kendisini göstermeye başlayınca çözüm çok daha zorlaşacak.

Bu kez sendikal harekette de sorunlar görünüyor. Bu çapta ilk defa karşılaşılan uzaktan çalışma düzeninin halıcı hale gelmesi durumunda nelere yol açacağı, ne yazık ki henüz incelenmiş değil. Doğacak zararlara karşı bir hazırlık görünmüyor.

Her yerde rehavet söz konusu… Covit 19’dan da destek alan bilinçli(!) işveren, sessiz ama hızlı, ama yaygın bir hazırlık içinde.

ÖNCEKİLERE BENZEMEYEN BELALAR

Bu çalışma biçimi virüs sonrasında da yayılır ve kalıcı hale getirilirse, işçi sınıfının temel kazanımlarını elinden almaya çalışan işverenlerin arzuları sessiz sedasız gerçekleşmiş olacak. “İşverenler uzaktan çalışmayı neden bu kadar sevdiler?” başlıklı yazımdaki işveren kazançları, aynı zamanda işçinin kayıplarıdır.

Özetin de özeti olarak sıralarsak,

Bu kez sadece işçinin kendisi değil, ailesi de maddi ve manevi yeni sorunlarla karşılaşacak.
İşçiye dayatılacak olan “belirli süreli sözleşme”, işçinin ve ailesinin hayatının karartılması demektir. Sözleşme bitimi işçi sorgusuz sualsiz, herhangi bir gerekçe gösterilmeden işten atılabilecek.

Belirli süreli sözleşme ile işçi, yıllar yılı yok edilmek istenen kıdem ve ihbar tazminatını tümüyle yitirecek.

30 kişinin ve fazlasının çalıştığı yerde altı ay çalışan işçiyi işveren geçerli bir sebep olmadan çıkaramıyor. Çıkarırsa işçi işe iade davası açabilir, yüklü tazminatlar alabiliyor. Oysa yeni durumda işveren Ali kıran baş kesendir. İşçinin iş güvencesi de işe iade davası açabilme hakkı da olmayacak.

Evlerde yalnızlaştırılmış üretime zorlanan işçinin, giderek dayanışma duygusu ve sınıf bilinci büyük tahribata uğrayacak, kör bir rekabetin içinde bulacaktır kendisini.

Evlere kapatılan işçi sendikasından istifa ettirilebilecek, sendikalaşmak isteyenin önüne engeller konabilecek.

Evde çalışma işçinin sadece sendikal özgürlüğünü yok etmekle kalmayacak toplu sözleşme hakkını da ortadan kaldıracaktır.

Bütün bunlar işçinin ve sendikal hareketin sırtını mindere yapıştırmak olacak.

Elbette sendikalarımız doğru tedbirleri zamanında almazsa.