17 Şubat 2019
BU İŞSİZLİK NASIL ÇÖZÜLÜR?
Açıklanan Kasım ayı işsizlik oranları, genel olarak işsizliğin çok hızlı arttığını gösteriyor.
Açıklanan Kasım ayı işsizlik oranları, genel olarak işsizliğin çok hızlı arttığını gösteriyor. Zaten sanayi üretim endeksleri de aynı paralelde seyrediyor. Zira açıklanan Aralık 2018 sanayi üretim endeksi, bir yıl öncesine göre yüzde 9.8 oranında azaldı. Sanayi sektörünün yüzde 80’ini oluşturan imalat sanayiinde ise aynı dönemde daralma daha yüksek, yüzde 10.8 oranında gerçekleşti.
Talepte de paralel olarak bir düşme var. Çünkü takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi de yine 2018 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.2 oranında azaldı.
Üretim düştü, perakende satışlar azaldıysa, elbette ki işsizlik de artacaktır.
Daha önemlisi de gençler arasında, ”ne eğitimde ne de işte olanların” oranlarındaki artıştır. Gençlerde bu sorun sosyal sorunlar açısından öncelikli bir sorundur.
Öte yandan, üretimde ithal ara malı ve ham madde girdi oranı yüksek olunca, işsizliği çözmek mümkün değildir. Yüksek kur bu sorunu çözmek için bir fırsattır. Cari açık azaldı, ancak bunun nedeni durgunluk ve üretimde düşmedir. Çünkü üretimde düşme aynı zamanda içeride üretilen ara malı üretiminde de yüzde 14.9 oranında bir düşme yarattı. Yani üretimin dışa bağımlı olması devam ediyor.
4 milyon Suriyelinin önemli bir kısmı kayıt dışı çalıştığı sürece, işsizliği çözemeyiz. Suriyeli sorunu için söylenecek tek söz var: ”Kendisi muhtac-ı himmet bir dede, nerede kaldı gayriye himmet ede. ”
Bu söylediğim iki sorunun çözümü zaman gerektirir. Türkiye’nin bu zamanı yoktur. Kısa sürede tek çözüm kalıyor; IMF’ye gitmek.
Bir ülkenin IMF’ye gitmesi krizin tescilidir. Hükümet açısından cazip değildir. Ancak gidilmezse, iktidar için de halk için de daha zararlı sonuçlar ortaya çıkacaktır.
Kaldı ki, Türkiye bugüne kadar IMF ile 20 anlaşma yapmış, bunların ikisi de bugünkü iktidar döneminde olmuştur.
IMF bir fondur ve 188 üyesi var. Her ülkenin kotası var. Türkiye kota büyüklüğü olarak 20. sıradadır. Toplam kotaları 400 milyar dolara yaklaşıyor.
IMF anlaşmasının temel felsefesi, bir ülkede ortaya çıkan krizin diğer ülkelere yansımasını önlemek ve krizi ülke içinde çözmektir.
Bazen IMF ile gizli görüşme yapılıyor şeklinde haberler yer alıyor. Bunlar yanlıştır. IMF her üye ülke ile görüşür ve ülke raporu hazırlar. Eğer bir kredi desteği olacaksa, önce kredi alacak ülke niyet mektubu yollar. IMF İcra Direktörleri Kurulu kabul ederse, kredi ve destek sağlanır. IMF’nin kapalı kapılar ardında iş yapma yetkisi yoktur.
IMF’nin desteği, aynı zamanda ekonomi için bir çıpa’dır. Sermaye ve yatırımlar için güven oluşturur.
