Bretton Woods kuruluşlarından IMF ve Dünya Bankası ikizi yıllık güz toplantılarını hafta sonunda Vaşington´da gerçekleştirdi.

       Bretton Woods kuruluşlarından IMF ve Dünya Bankası ikizi yıllık güz toplantılarını hafta sonunda Vaşington’da gerçekleştirdi. Büyük durgunluğun gölgesinde ve deyim yerindeyse tam bir panik havasında gerçekleşen toplantı piyasalara güven vermekten uzaktı.

       Toplantının açış konuşmasında IMF İcra Direktörü Christian Lagarde, maliye bakanları ve merkez bankaları başkanlarına hitaben "küresel ekonomide küçülmeye doğru giderek artan risklerin birikme gösterdiğini ve piyasalarda negatif bir kısırdöngü yaşanmakta olduğunu" vurguladı. Lagarde’ye göre "düşük büyüme hızları, düşük vergi ve özel gelirler; artan borçlanma gereği; ve bankaların bilançolarında bozulma" birbirini tamamlayan döngüler halinde küresel ekonominin 2008 krizinin yeni biçimlerini oluşturmaktaydı.

       Lagarde, bu sonucu G20 üyesi ülkelerin izlemekte olduğu "etkin olmayan, verimsiz politika girişimlerine" bağlamaktaydı.

       Oysa, 2008’de patlak veren küresel krizin giderek büyük durgunluğa dönüşme sürecinde yaşananları anımsarsak aslında G20’nin "büyük ağabeyleri" başta olmak üzere, üye devletlerin iflasın eşiğine sürüklenen özel şirket ve bankaları kurtarmak için trilyonlarca dolarlık canlandırma paketleriyle "serbest" piyasa sistemine nasıl müdahale ettiklerini; ancak kapitalist birikim rejimdeki yapısal tıkanıklıkları aşmaya yeterli olmayan bu tür girişimlerin dönüp dolaşıp nasıl devletlerin borç krizi haline dönüştüğünü vurgulamamız yeterli olacaktır.

       Bu süreçte Amerikan bankalarında biriktirilmiş olan değersiz "toksik" nitelikli finansal varlıkların nitelik değiştirmeden, sadece adres değiştirerek Amerika’nın ve Avrupa devletlerinin bilançolarına depolandırılmıştı. Dolayısıyla 2008’den bu yana yaşananlar krizin aslında değişik biçimlerde derinleşerek sürmekte olduğunu göstermektedir. Nitekim, şu anda "Avrupa’nın borç krizi" diye anılagelen ve bazı "sorumsuz" hükümetlerin neden olduğu savlanan krizin temelinde aslında kapitalizmin Bretton VVoods sonrası dayanmakta olduğu birikim rejiminin çöküşü yatmaktadır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD’nin teknolojik ve finansal hegemonyası altında yapılandırılan bu sistem artık sermaye birikimini sanayi üretimi üzerinden değil, finansal rant üzerinden sürdürebilmektedir. Ancak, finansallaşan dünyanın hayali değerlere dayalı köpük ve balonları, reel üretimi amaçlayan sermaye birikimi yerine kısa vadeli rantlara yönelmekte; sonuç olarak da istikrarsız ve kırılgan bir yapı ortaya çıkmaktadır. 

       Ancak, sorunun bir de pratik yanına bakalım: Yakıcı güncel soru şudur: Yunanistan’ın borç ve büyüyememe sorunu nasıl çözülecektir? Burada üç almaşık kendini göstermektedir: Birincisi, sıkça öne çıkarıldığı üzere, Yunan ekonomisinin yapısal reformlarla küresel ekonominin gerek ve ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmesi; ikincisi, son derece daraltıcı bir para ve maliye politikasıyla ücretlerin geriletilmesi ve elde edilen artığın uluslararası finans çevrelerine aktarılması; üçüncüsü ise doğrudan doğruya Avro’nun daha rekabetçi olacak şekilde aşındırılması.

       Bunlardan ilk iki seçeneğin, Yunan ekonomisinin ve sosyal sisteminin doğrudan doğruya parçalanması anlamına geleceğinden gerçekçi bir çözüm kümesi içinde olmadığı kabul edilmektedir. Zaten söz konusu seçeneklerin ancak 4-5 yılı aşkın bir süre sonra "meyvelerini" vereceği öngörülmekte; dolayısıyla acil olarak anlamlı bir çözüm üretemeyeceği de dile getirilmektedir.

       Üçüncü seçenek ise Avrupa karşısında ABD’nin göreceli olarak rekabet kaybına uğraması anlamına geleceğinden uluslararası siyaset sahnesinde çok kabul görebilecek bir yaklaşım değildir. Dolayısıyla, geriye gerçekçi tek bir çözüm kalmış gözükmektedir: 2001 Arjantin yaklaşımı ulusal para birimine (yeni Drahmi!) geri dönüş; rekabetçi bir devalüasyon ve kontrollü olarak yükseltilen enflasyon ile borçların yapılandırılması…

       Bu çözümün Yunanistan’ın kreditörleri ve diğer finansal kuruluşlar açısından büyük zararlar getireceği ve Avro bölgesinde de büyük bir kargaşa ve istikrarsızlık yaratma tehlikesi içerdiği açıktır. Ancak, fantezi beklentiler ile gerçekler arasına sıkışmış olan Bretton VVoods sisteminin Vaşington’daki güz dönemi toplantısı katılımcılarının sıklıkla bu seçeneğe atıfta bulunması, seçeneklerin tüketildiğinin ve artık uygulama yönteminin nasıl olacağının tartışılmaya başlandığının izlenimini vermektedir.