Carî açık Mayıs ayında yeniden büyüyecek. Bizim tahminimize göre açık, 7 milyar doları da aşabilir.

Carî açık Mayıs ayında yeniden büyüyecek. Bizim tahminimize göre açık, 7 milyar doları da aşabilir. Mayıs ayında dış ticaret, ithalatta yeniden yükselişe işaret ederken, ihracatta yavaşlamanın belirginleştiğini gösteriyor. İhracattaki yavaşlamanın kalıcı olduğuna dair pek çok işarete sahibizi İthalatın belirleyiciliği AZİF Ekzen DışTîcaret / 2012 Ocak-Mayıs / Milyar $ Bütçe Dengesi Vergi-Vergi Dışı Gelirler ve Tüketim Vergileri (Ocak-Mayıs-milyar TL) 3TV

Kritik dengelerin gelişme eğilimini artık daha net görmeye başlıyoruz. Yılın ilk yarısının son ayı içinde belirginleşen göstergeler, kritik dengelerin genel dengeyi zorlamaya başladığını gösteriyor. Kritik dengeler olarak dış ticaret dengesini ve bütçe dengesini izliyoruz. Ekonomik büyümenin en belirleyici göstergesi olan ithalat, dış ticaret hacmini ve cari dengeyi belirliyor. Diğer yönü ile bütçe dengesinde, ithal vergileri ve tüketim vergileri nedeniyle vergi gelirleri üzerinde belirleyici. Kriz sonrasındaki son üç yılda, 20092011 arasında belirleyici olan hep ithalat seviyesi oldu.

Belli olan Mayıs ayı bütçe sonuçları bu kritik dengeler açısından açıklayıcıdır. Yılın ilk dört aylık döneminde durgunluk gösteren tüketim vergileri, ilk kez Mayıs ayında geçen yılki değerlerin üzerine çıkarak artış gösterdi. Özellikle ithalden alınan katma değer vergisi dikkat çekici oldu. Aylık 4.5 milyar liralık ithaldeki KDV tahsilatı bize, Mayıs ayı ithalatının 21-21.5 milyar dolar olarak gerçekleşeceğini gösteriyor. İthalat aylık olarak, dört ay sonra ilk kez geçen yılki aylık seyrinin üstüne çıkıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin verilerine göre, Mayıs ayında ihracat 11.8 milyar dolar oldu. Bu dengede, Mayıs ayında dış ticaret açığı 9 milyar doların üzerinde gerçekleşti. Bu, içinde olduğumuz yılın, ilk beş aylık dönemin en yüksek dış ticaret açığıdır. Cari açık da Mayıs ayında yeniden büyüyecek. Bizim tahminimize göre, açık 7 milyar doları da aşabilir. Mayıs ayında dış ticaret, ithalatta yeniden yükselişe işaret ederken, hracatta yavaşlamanın belirginleştiğini Gösteriyor. İhracattaki yavaşlamanın kalcı olduğuna dair pek çok işarete sahibiz. Yavaşlama bütünüyle AB pazan ihracatındaki düşüşten kaynaklanıyor.

Toplamdı hızla yüzde 40 seviyesinin altına iniyor. AB pazarı ile ilgili olarak, Başbakan Yardımcısı Babacan kötümser.

İthalata bağımlı büyüme

Mayıs ayında ithalatın artış içinde olması, Ocak-Nisan döneminde ithalattaki daralna nedeniyle artan resesyon eğilimini yavaşlatmaktadır. Ancak buna karşılık, dış ticaret açığını ve cari açığı arttırmaktadır Dengenin diğer yanında, ithalattaki artış, bütçede vergi gelirlerini arttırmıştır. İlk dert ayda düşen ithalata bağlı olarak bütçede tüketim vergileri tahsilatının yavaşlaması, bütçe dengesindeki açığın hızla yükselişnin de belirleyicisi olmuştu.

Bıçak sırtındaki bu dengedeki değişiklikle giderek daha kısa sürelerde kendisini gösteriyor. İthalatta yavaşlama ya da artış eğilimi artık daha kısa süreler içinde büğe sorununun" aşıldığının söyleyen sorumlu bakanlar Mayıs ayı sonuçları ile yeniden "dar boğaza" girildiğini mi söyleyecekler? Yanıt beklemiyoruz.

Hareket alanı daralıyor

Dış dengenin ve bütçe dengesinin giderek daha kısa süreler içinde ani iniş çıkışlardan etkilenmesi kaçınılmaz hale geliyor. Bunun nedeni ise çok açıktır. Ülke olarak en düşük tasarruf düzeyine inmiş durumdayız. Borçluluğumuz üst seviyededir. Ekonominin dış kaynak girişlerine bağımlılığı geçmiş dönemlerden çok daha yüksek durumdadır.

Bıçak sırtındaki dengeyi sürdürme olanakları yok olma yolunda. Büyüme için ithalata yüksek bağımlılığımız var. Aynı zamanda bütçe dengesine ithalat vergileri ile kaynak yaratıyoruz. Ancak 2011 yılındaki, hızla büyüyen ithalatın neden olduğu GSMH’nın yüzde 10 seviyesini aşan cari açığı sürdürebilmek artık mümkün değil. Bu kaynağı dış tasarruflardan sağlamak için çok yüksek maliyetlere katlanmak gerekli. Yüksek maliyete karşın, bu seviyede bir cari açığı sürdürme şansı bulunmuyor. Cari açığı düşürmenin önemli kaynağı sayılabilecek ihracatın arttınlması şansı ise, AB pazarındaki daralma nedeniyle azalmış durumdadır. Açığı düşürmenin olası tek kaynağı, ithalatın sınırlanmasıdır. Onu sağlayabilecek görünürdeki tek araç "kurların" yukarı doğru tırmandınlması. Merkez Bankası geçen yılın ikinci yarısında bunu denedi. Bedeli açık biçimde enflasyon ve yükselen toplam maliyetlerle ödendi. İthalatın sınırlandırılmasının diğer yansıması ise bütçe üzerindedir; bütçe açığının büyümesi yönünde etki göstermektedir.

Mayıs bütçe sonuçlan, genel dengede, hareket alanının giderek daraldığına işaret ediyor.

Dış ticaret açığı ve cari açık yeniden artış yönünde hareket ediyor. Bütçe dengesi Mayıs ayında vergi gelirlerindeki nispi düzelmeye karşın, henüz gerçek personel harcamalannı kapsamadığı için, Haziran ayı ile birlikte açığın büyümesi bekleniyor.

Dış dünyadan gelen en son tahminler ÜF/İnternational fnstitute of Finance- Türkiye’nin 2012’de yüzde 3.2 büyüme göstereceği ve cari açığın GSYH’nın yüzde 9.3’ü olarak gerçekleşeceği yönünde.