Adı üstünde asgari ücret. Yani geçim standartları esas alındığında bir kişinin alabileceği en az ücret demek. Öyleyse asgari ücret yaşam maliyetlerini belirliyor da denilebilmeli. En alt düzeyde ücret alan bir kişi, açlık ve yoksulluk sınırının altında kalıyorsa pratikte öyle olmadığı açıkça ortadadır. Bizde asgari ücret, işverene maliyetiyle belirlenir. İşveren artan SGK primi ve işçi ücretlerini maliyeti yükselttiği gerekçesiyle ya artırmak istemez ya da yapılabilecek en az artışla geçiştirmek ister. Bu yıl da yine asgari ücret görüşmelerinde aynı gerekçeler ileri sürülüyor. MALİyet sanki sadece işverenlerin karşısına çıkan, onlar için geçerli bir kavram. İşçinin ekmek maliyeti, et maliyeti, süt maliyeti yok. İşçiler aldıkları parayı istifliyorlar yatak altına.
İşin ironi kısmı bir tarafa dövizdeki artış mutlaka ki üretim maliyetlerini ve beraberinde pek çok şeyi olumsuz etkilemiştir. Ama üretimde yaşanan maliyet artışı, o üretileni alana da zam olarak yansıyor. Bu da demektir ki, asgari geçim standardı yükseliyor. Asgari ücretin alım gücünü koruması için gerçek enflasyon oranında artması gerekir.
2017 yılı için asgari ücret tespit toplantıları öncesi taraflar taleplerini açıkladı. DİSK, 2 bin lira net olmalı diyor. Türk-İş, 1.600 lira net istiyor ve vergiden muaf olmalı diyor. Vergiden muaf olunca, 1.600 lira eski asgari ücretin altında kalır; “bu olası mıdır?” derseniz, işte orası biraz karışık.
ASGARİ ÜCRET VERGİ DIŞI OLUR MU?
Ben de merak ettim ve asgari ücret tespit komisyonunda bulunmuş bir sendikacı ile konuştum. Kendisine asgari ücretin vergiden muaf olması durumunda işçinin eline brüt olan ücretin tamamı geçecek mi, diye sordum. Aldığım yanıt belki de çoğumuzun hiç aklına gelmeyecek ama iktisatçıların, muhasebecilerin bildiği çok sıradan bir bilgiydi. “Eğer asgari ücret vergi dışı bırakılırsa bütün bir ülkenin vergi sistemi değişir” dedi. Yani bu durum sadece asgari ücretlileri etkilemeyecek, tüm ücretlileri, hatta tüm vergi verenleri de etkileyecektir. Vergilendirilen tüm gelir gruplarından asgari ücret kadar kısmı vergi dışı bırakılmalı, ancak kalan kısmına vergi uygulanabilir. Bu da demek oluyor ki, her türlü kazancın vergilendirilmesini sağlayan vergi sistemi kökten değişecek.
Bu olmayacağına göre “asgari ücretten vergi alınmasın” gerçekçi bir talep değil. Çünkü karşılığı yok. Gerçekçi olmayan talepler sadece tribünlere oynamaktan ibarettir. Günün koşulları içerisinde alınabilecek her artış kazançtır. 2 bin lira da en az vergi dışı talebi kadar tribünlere oynamaktır. Aslında oran olarak neredeyse aynıdır. İşçi sendikalarının görevi tespit komisyonu toplantılarında ütopik söylemlerle zaman öldürmek değil, alınabilecek olanın en fazlası için mücadele etmektir.
SOSYAL MEDYA SOSYAL Mİ?
“Şimdi asgari ücretten sonra ne alaka” diye düşünebilirsiniz. Ama yazmazsam olmazdı. Hemen hemen hepimizin sosyal medya olarak adlandırılan en az bir sitede hesabı vardır. Herkeste akıllı telefon yoktur ama mesela evdeki bilgisayarında facebook mutlaka vardır. Twitter, Facebook’a göre her şeyin daha hızlı tüketildiği ya da değiştiği bir alan. Bu sosyal medya denen şeyin canavara döndüğünü düşünüyorum. Kullanan herkesi zehirliyor. Algılarımız, değer yargılarımız, konuşmamız, iletişim yöntemlerimiz tamamen değişti. Kızım beni aramak yerine Messenger’dan yazmayı tercih ediyor. Yüzünü görmediğim, sesini duymadığım, hakkında hiçbir bilgim olmayan yüzlerce insana özel hayatımın tüm kapılarını açıyorum. Geçenlerde bir arkadaşım, “Başım çok ağrıyor” diye yazmış, sadece Facebook’ta arkadaşım olan onlarca insan yakınlarını kaybettiklerini yazıyorlar. Anneannemi yakın zaman önce kaybettik. Ne hastane ne de ölümü sırasında Facebook’a yazmak aklıma gelmedi. Nasıl bir ruh hali içerisine ve bağımlılığa girdiysek her şeyi, her an oraya yazma zorunluluğu hissediyoruz. Sizce de biraz durup düşünmenin zamanı gelmedi mi?
