01 Aralık 2018
ASGARİ ÜCRET BİR VİCDAN SORUNU
İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu görüşmeleri 6 Aralık’ta başlıyor.
İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu görüşmeleri 6 Aralık’ta başlıyor. Başta gıda olmak üzere temel tüketim mal ve hizmetlerine zam üstüne zam yapılırken açlık sınırı 1.942 liraya dayandı. Dahası, yılsonu itibarıyla enflasyonun yüzde 25’i aşması beklenirken gözler asgari ücrete yapılacak artışa çevrildi. Hükümet ve işveren örgütleri sessizliğini korurken Türk-İş görüşmelerin 2.000 TL üstünden başlamasını talep ediyor. İşte bu koşullarda Aydınlık asgari ücretlilere mikrofon uzattı, geçim koşullarını soruşturdu. Trakya’dan güneydoğuya çeşitli il merkezlerinde yaptığımız taramada asgari ücretlilerin çığlığı hep aynı: Borç batağında yaşıyoruz! Nereye kadar! “Asgari ücretli gerçeği” yazı dizisiyle onların sesini duyurmayı amaçladık.
Asgari ücret tartışmalarına İzmir’den katılan İZBAN ve Metro işçileri, “Asgari ücrete 2.000 lirayı çok görenler taş olur” dedi. Aydınlık’a beklentilerini ve yaşam koşullarını anlatan işçiler, “Ülkemizde açlık sınırının 1.919 lira olduğu düşünülürse asgari ücretin 2.000 liranın altında olmasını milletvekilleri ve Cumhurbaşkanımız nasıl olur da çok görür?” diyerek tepki gösterdi.
‘NE TİYATRO NE TATİL’
“Hiçbir sosyal yaşantımız yok! Ne tiyatro, ne sinema ne de tatile gidebiliyoruz. Ek iş yapmadan evimizi geçindiremiyoruz. Tek tesellimiz, ağır bir hastalığımızın olmaması. Asgari ücretin, en azından enflasyon şartları göz önüne alınarak, 2.000 liranın üstünde olması gerekir” diyen işçiler, ev bütçelerini kalem kalem saydı. Her birinin hesabı eksiyi gösterdi…
‘KARI KOCA ÇALIŞSAK DA YETMİYOR’
Hüseyin Değerli: Metro ulaşım sisteminde teknisyenim, 2.200 lira ücret alıyorum. Ayda 3.200 lira ev kredisi ödüyorum, on yıl daha ödeyeceğim. Aylık giderlerim: Elektrik 100, su 100 lira. Çocuklarımın kreşi ve diğer giderleri 1000 lira, pazar masrafı ortalama 1000 lira. Tiyatro aklımıza gelmiyor, sosyal hayatımız gündem dışı. Dahası geleceği nasıl görebilirim? Çocuğun geleceği için ne yapabilirim, diye düşünmemiz imkansız. İnternet, telefon, çocukların bezi, sağlık giderleri, yol giderlerimiz gibi kalemler 1000 liraya yaklaşıyor. Eşimle beraber çalıştığımız halde asgari ücretin 2.000 lira olması bile bizi zor kurtarır. Enflasyon, paranın dolarla savaşı sonucu ortama yayılan zam furyası karşısında hepimiz yoksulluk sınırında yüzüyoruz. Acil bir sağlık giderimiz vb olduğunda çıkmazdayız. Birimiz işsiz kaldığımızda yaşamımız ne olacak, belirsiz. Zaten belirsiz bir iş hayatı içindeyiz. İş Kanununa göre işimiz dolayısıyla risk alanındayız, yüksek voltaj alanındayız ve demir tozu var.
‘SANKİ CENDERE ALTINDAYIZ’
Mehmet Karatop: 18 yıldır Metro ulaşım sisteminde formen olarak görev yapıyorum. Haftalık 45 saat çalışıyoruz. 18 yıllık çalışan olarak 2.300 lira alıyorum. Ben bile inanamıyorum yaşadığımız ortama. İlave ücretler, belediye çalışanları için 112 gün üzerinden hesaplanıyor, bizim ise 80-85 gün! Sosyal haklarımız çok az. Haftalık giderim, pazar ve temizlik malzemeleriyle 300 lirayı buluyor. Yaşam çekilmez bir vaziyette. Sanki cendere altındayız. Yaşam gailesiyle gözlerimiz başka bir şey görmüyor. Asgari ücretin en az 2000 lira olmaması durumunda insanlarımız ağır hatalar ve işler yapabilir, çılgına dönecekleri belli. Asgari ücretin 2.500 liraları bulması lazım.
‘İŞYERLERİNE HUZUR GELMELİ’
Cumhur Kaya: 12 yıldır İzmir Metro ulaşım sisteminde teknisyenim. 1.920 lira net gelirim var, sosyal haklarla beraber 2.100 lira falan olur bu. Evde dört kişiyiz, kira 850 lira. Üstelik evim şehir içinde değil Menderes’te. Her ay 25 lira aidat, 90 lira elektrik, 100 lira tüp, 80 lira kadar su parası ödüyorum. Çocuk bezine ayda 150 lira gidiyor. Pazar giderim aylık ortalama 500 lira kadar. Telefon 60, internet 60 lira. Asgari ücret 2.800 lira kadar olmalı ki işçiler biraz nefes alabilsin. Ek iş yapıyor arkadaşlarımızın tamamı. Ben pazarlara çıkıyorum. Bir başka arkadaşımız temizlik işleri, bir başka arkadaşımız balık avlayıp satıyor; teknisyen olduğumuz için klima, elektrik tamiri vb işlerde çalışarak yaşama yetişebiliyoruz. Biz dünyaya saat saat yetişmek için mi geldik? Yıllardır iş hayatı mutluluk değil, ha babam de babam devamlı işin arkasından koşma olarak bilincimize yerleşmiş. Asgari ücret 2.500’in altına düşmemeli. ‘Bize mecbursunuz bu yükü çekmek zorundasınız’ diyemez kimse. Bu bir tencere kaynaması gibi. Sokağa taşmamalı, ülkemizin birliği için işyerlerine huzurun gelmesi, işçinin rahatlaması lazım. Biz işyerimizde dahi greve gitmemek için çırpınıyoruz. Menfaatimiz grevden yana olmak değil. Masada sorunları çözebiliriz, bunlar mümkün.
‘18 GÜN, GECE ÇALIŞIYORUM’
Çınar Çorak: Metro AŞ’de teknisyenim. Aylık 750 lira ev kirası ödüyorum. Aylık gelirim ise net 1670. Giydirilmiş olarak 2 bin lirayı bulmuyor. Elektrik 210 lira, tüp giderim 100 lira, su giderim 80 lira, bebeğin aylık gideri 600 lira, telefon için 100 lira ödüyorum. Pazara yaklaşık ayda 500 lira ödüyorum. Pazarcılık yapıyorum. 18 gün gece çalışıyorum. Asgari ücretin 2 bin lira olmasına karşı gelen günah işler, yanlışlara yol açıyorlar. Ek işlerle biraz giderlerimi karşılıyorum. Sosyal haklar çok düşük. Sigaram yok, içkim yok. Zeytin, nohut, zeytinyağı, fasulye memleketten geliyor. Birçok arkadaşımız da memleketten gelenlerle takviye oluyor zaten. İki ayda bir evin temizlik ve sağlık giderleri için 500-600 lira giderim oluyor. Asgari ücret 2 bin liradan fazla olmalı.
‘VİCDANLAR SIZLIYOR’
Bahadır Holat: 1680 lira net gelirim var. Kirada oturuyorum 750 lira ödüyorum. 30 lira aidata, 150 lira elektrik faturasına 150 lira da mutfak giderlerine gidiyor. Babam ve annem benim bakımım altında. Babam kolon kanseri, giderleri ve bakımı üzerimde. Elbette sonsuza kadar onlara bakmak bizim gönüllü ödevimiz. İşyerinde risk alanı içinde çalışıyoruz. Sadece ekmek giderimiz 100 liraya yakın. Pazara 400 lira veriyoruz. Cumhurbaşkanı, mevcut geliri üzerinden yüzde 26 zam aldı; milletvekillerimiz de zam aldılar. 76 bin liranın yüzde 26’sında lafımız olmasın diyelim. Ancak bizim asgari ücret 2 bin liradan fazla olmalı. Bu bir merhamet, vicdan ve insanlık, adalet sorunu; mazlumun yanında olup olmamak, emeğe değer biçmek sorunu. Vicdanlar sızlıyor.”
‘İŞÇİYE GELİNCE HERKES CİMRİ’
Muhammed Altay: Metro sisteminin “Elekrtik kuvvetli akım tesislerinde yüksek gerilim altında çalışma izin belgesi” olan tek elektrik teknisyeniyim. 1.950 lira alıyorum. 30 yaşımdayım. İki senedir çalışıyorum. Bizim işin başka yerlerdeki karşılığı 3 bin 500 lira. Üç kişi yaşıyoruz. Her ay 70 lira bebek bezine, 100 lira da bebeğimin mamasına veriyorum. Geceleri bebeğimi hastaneye götürmem için 70 liraya yakın araç parası ödüyorum sadece. Elektriğe 150 lira, tüpe 100 lira ödüyorum. Eşimin öğrencilik giderleri bana ait. Yılda 450 lira açıköğretim parası. Tıraş paramın hesabını yaparak geçiniyoruz. Ayda 600 lira düğün için çektiğim kredinin borcunu ödüyorum. Toplam 17 bin lira kredi borcum var. Bütün arkadaşlarımın kredi borcu var. Mesleğin en iyilerindenim. Bu asgari ücretle bu durum olmaz, 2 bin liranın üstünde olmalı. CHP bile 2200 lira diyor. İşçiye gelince herkesin eli cimri.
Celal Dağaşan: İzmir Metro Demiryol-İş Baştemsilcisiyim. 19 yılık teknisyenim. Elime aylık net 1800 lira geçiyor. Beş kişilik aileyiz. Biz ithal işçi değiliz. Resmi rakamlarda enflasyon yüzde 25 görünüyor fakat asıl rakam yüzde 40.
