08 Ocak 2018
ARABULUCUYA NE KADAR ÖDEYECEĞİZ?
Düzenleme kapsamında, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi-işveren alacak ve tazminatları ile işe iade taleplerinde arabulucuya başvurma şartı getirilmişti.
Arabuluculuk uygulamasının ücretleri belli oldu. Tarifeler, konusu para olan veya para olmayan uyuşmazlıklara göre farklı farklı…
Daha önceki yazılarımdan da hatırlanacağı üzere, 1 Ocak 2018 tarihi itibarıyla çalışma hayatı ve işçi işveren uyuşmazlıkları kapsamında hayata geçirilen yeniliklerden biri de arabuluculuk düzenlemesiydi. Düzenleme kapsamında, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi-işveren alacak ve tazminatları ile işe iade taleplerinde arabulucuya başvurma şartı getirilmişti. İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda zorunlu hale getirilen arabuluculuk uygulamasının daha ilk gününde, yani 2 Ocak 2018 tarihi itibarıyla 588 başvuru yapılmış durumda.
Yılın son günlerinde, söz konusu düzenleme çerçevesinde arabuluculara verilecek ücretlerdeki asgari sınırı belirlemek üzere 2018 Yılı Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi Tebliği çıkarıldı.
İlk 2 saat bakanlıktan
Uyuşmazlık durumunda zorunlu olarak arabulucuya başvurulması uygulaması kapsamında arabulucuya ödenecek ilk 2 saatlik ücret Adalet Bakanlığı tarafından karşılanacak. Bununla birlikte, Tebliğ uyarınca özel hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözümlenmesinde, arabulucu ile uyuşmazlığın tarafları arasında geçerli bir ücret sözleşmesi yapılmamış olan veya ücret miktarı konusunda arabulucu ile taraflar arasında ihtilaf bulunan durumlarda ise Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği ve bu Tarife hükümleri uygulanacak.
Bu durumda, 2018 yılı arabuluculuk asgari ücret tarifesinde belirlenen ücretlerin altında bir arabuluculuk ücreti kararlaştırılması mümkün değil.
Şayet taraflar ile arabulucu arasında yapılacak sözleşmede tarifede belirtilen tutarların altında bir ücret belirlenecek olursa, sözleşmenin ücrete ilişkin hükümleri geçersiz kabul edilecek ve ücrete ilişkin olarak Tarife hükümleri uygulanacak.
Tebliğde yer alan düzenlemeye göre, arabulucu, arabuluculuk süreci başlamadan önce arabuluculuk teklifinde bulunan taraf veya taraflardan ücret ve masraf isteyebilecek. Ancak söz konusu ücret arabuluculuk süreci sonunda arabuluculuk ücretinden mahsup edilecek.
Ya süreç başlamazsa?
Bununla birlikte, arabuluculuk sürecinin başlamaması halinde, bu ücret ve masrafın iade edilmesi söz konusu değil.
Diğer taraftan, arabuluculuk faaliyeti süresince arabulucu tarafından düzenlenen evrak ve yapılan diğer işlemler, ayrı bir ücret ödenmesini gerektirmiyor. Ayrıca, arabulucu, arabuluculuk sürecine ilişkin olarak belirli kişiler için aracılık yapma veya belirli kişileri tavsiye etmenin karşılığı olarak herhangi bir ücret de talep edemeyecek. Bu yasağa aykırı olarak tesis edilen işlemlerin hükümsüz olacağı tebliğde yer verilen hususlar arasında.
TARAFLAR EŞİT VERECEK
Arabuluculuk ücreti, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde ödenecek. Diğer taraftan, aynı uyuşmazlığın çözümüne ilişkin olarak arabuluculuk faaliyetinin birden fazla arabulucu tarafından yürütülmesi durumunda, her bir arabulucuya Tarifede belirtilen ücretin ayrı ayrı ödenmesi gerekiyor. Aynı uyuşmazlığın çözümüne ilişkin olarak konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen hukuki uyuşmazlıkların çözümü için arabulucuya gidilmesi ve arabuluculuk faaliyetinin birden çok arabulucu tarafından yürütülmesi durumunda, Tarifede birden fazla arabulucu için belirtilen orandaki ücret her bir arabulucuya eşit bölünerek ödenecek.
Tarife nasıl işliyor?
İşçi işveren uyuşmazlıklarındaki arabuluculuk ücret tarifesinin Tebliğ ekinde düzenlenmiş olduğu görülüyor. Buna göre, konusu para olmayan veya para ile değerlendirilmeyen işçi işveren uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulması kapsamında arabulucuya ödenecek ücret taraf sayısı gözetilmeksizin bir saat (ilk üç saate kadar) için 140 TL ve takip eden her saat için 100 TL olarak belirlenmiş. Konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen hukuki uyuşmazlıklar için belirlenen arabuluculuk ücreti ise arabulucu sayısı ve üzerinde anlaşılan miktara göre yüzde usulü tespit edilmiş. Bu bağlamda, üzerinde anlaşılan miktarın;
– İlk 30.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 6, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 9
– Sonra gelen 40.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 5, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 7.5
– Sonra gelen 80.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 4, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 6
– Sonra gelen 250.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 3, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 4.5
– Sonra gelen 600.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 2, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 3
– Sonra gelen 750.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 1.5, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 2.5
– Sonra gelen 1.250.000 TL için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 1, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 1.5
– 3.000.000 TL’den yukarısı için, bir arabulucu görev yaparsa yüzde 0.5, birden fazla arabulucu görev yaparsa yüzde 1’i oranında arabulucu ücreti ödenmesi gerekiyor.
Feragat, kabul veya sulh olursa…
Arabuluculuk faaliyeti devam ederken, arabuluculuk faaliyetinin konusuz kalması, feragat, kabul veya sulh gibi arabuluculuk yolu dışındaki yöntem ve nedenlerle uyuşmazlığın giderilmesi durumunda, arabulucunun ücretin tamamına hak kazanması söz konusu. Bununla birlikte Tebliğde, somut bir uyuşmazlıkla ilgili arabuluculuk faaliyetinin yürütülmesi sırasında, yeni bir uyuşmazlık konusunun ortaya çıkması durumunda ise arabulucunun her bir uyuşmazlık için ayrı ücrete hak kazanacağı düzenlemesi de yer alıyor.
Tebliğe göre, arabuluculuk ücret tarifesinde yazılı olmayan durumlarda, “diğer tür uyuşmazlıklar” için belirlenen ücret ödenecek. Bu bağlamda, taraf başına bir saat (İlk üç saate kadar) için 170 TL, takip eden her saat için 130 TL ödeme yapılacak. Ayrıca, uyuşmazlığın üç veya daha fazla tarafı bulması halinde ise taraf başına bir saat (İlk üç saate kadar) için ödenmesi gereken tutar 130 TL ve takip eden her saat için 90 TL olarak belirlenmiş.
