AK tipi işsizlik fonu!

 

 Hükümet şimdi de İşsizlik Fonu’nu yatırım fonuna çevirmeye karar verdi, daha önce yatırım teşviği ve döviz tonlaması için kullanılan fonun bugüne kadar sadece yüzde 8’i işsizlere gelir oldu. Fondan işverenler ve hükümet yararlandı. 

 

Ecevit iktidarı döneminde, işsiz kalan kişilere gelir sağlama amacıyla kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, AKP’nin ıı yılı boyunca işsize merhem olmak dışında her tür icraat için kullanılır hale geldi. Büyüklüğü 66 milyar dolara ulaşan ancak bugüne kadar işçiden çok işveren için kullanılan fonu, hükümet son olarak ‘yatırım fonuna’ çevirmeye karar verdi. 

 

Habertürk’ten Seçkin Ürey’in kulis haberine göre, AKP bir devlet yatırım fonu (Sovereign Wealth Fund) kurma hazırlığı yapıyor. Fonla, dalgalanma zamanlarında finansal piyasalara destek sunulması ve özel sektöre uzun vadeli kredi sağlanması planlanıyor. Bu fon için gerekli kaynağın ise 66 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan İşsizlik Fonu’ndan elde edilmesi planlanıyor. 

 

İşsizlik Fonu 1990’da Bülent Ecevit’in koalisyon hükümeti sırasında oluşturuldu. Prim kesintileri 1 Haziran 2000’de başladı, işsizlik ödemelerine ise Mart 2002’de geçildi.

 

Fonun toplam büyüklüğü 66 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu tutarın yarısı fonun işletilmesi sonucu oluşan gelirlerden elde edildi.

 

AKP hükümeti döneminde İşsizlik Sigortası Fonu, işsizlerden çok devlet projelerinin ve işverenin desteklenmesinde kullanıldı.

 

DİSK’ten Serkan Öngel’in bulgularına göre,

  -Fonun işlevli hale geldiği Mart 2002’den bu yana geçen 11 yılda, yararlanma şartlarını karşılayamadığı için yaklaşık 1 milyon işçi İŞKUR’un kapısından döndü. Yani fona başvuran her dört işsizden biri eksik prim yatırılması, prim süresinin yetersizliği gibi nedenlerle gelirsiz kaldı.

  -Aynı dönemde işsizler için toplam 6 milyar lira ödeme yapıldı. Bu miktar, fon giderlerinin yalnızca yüzde 27’sini oluşturdu. Yani İşsizlik Fonu’ndan yapılan harcamaların sadece dörtte biri işsizlere döndü. İşsizlere yapılan ödeme, fon büyüklüğünün ise sadece yüzde 8’ini oluşturdu.

 

 -Fondan yapılan harcamaların yarısından çoğu (yüzde 51’i) 2008-2012 yıllarını kapsayan 5 yıl içerisinde "Ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme" başlığı altında hükümetin icraatları için kullanıldı. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) dahil bu kaynak yol yapımından enerji santralına kadar altyapı işleri için kullanıldı. Bu para ile n yıl süresince 2 milyonu aşkın işsize işsizlik ödeneği verilebilirdi.

 -Devlet, İşsizlik Fonu’nun elde ettiği getiriden stopaj vergisi de alıyor. Fonun ilk 10 yılında hükümet fona ‘devlet payı’ olarak 7,5 milyar lira yatırırken, GAP ve stopaj yoluyla fondan 13 milyar lira aldı.

 

 AYDA 2 MİLYON KİŞİ

 -Sadece Nisan ayında fonun geliri 985 milyon lira oldu, fondan 221 bin kişiye 100 milyon lira ödeme yapıldı. Yani sadece bir ayda fonda biriken anaparaya dokunmaksızın ve başka bir harcama yapılmaksızın 2 milyon 177 bin kişiye ödeme yapılabilirdi.

 – Resmi işsizlerin sadece yüzde 7,6’sı, umutsuz işsizler dahil edildiğinde yüzde 4,5’i işsizlik ödeneğinden faydalanabilmelere. Brüt asgari ücretin yüzde 40-80’i arasında cüzi bir ödeme yapılan fon, İŞKUR’a kayıtlı 2 milyonu aşkın işsizin çoğunluğuna fayda sağlamamakta.

DİSK Başkanı Kani Beko, işsizlik Fonu’nin insanların işsiz kaldıkları durumlarda, yaşamak için temel gereksinimlerini karşılayabilmeleri amacıyla AKP dönemi öncesinde oluşturulduğunu hatırlatarak, "Ancak AKP hükümeti bu fonu delik deşik etmiş durumda. Öyle ki, bu fondan sanki ticari bir fonmuş gibi vergi almaya bile sakınca görmüyor" dedi. ‘İşsizlerin fondan istisnai olarak yararlandığını, fonda biriken paranın, maliyeti devletin bütçesinden karşılanması gereken yatırımlardan finansal piyasalara müdahaleye kadar yaygın bir biçimde kullanıldığım’ ifade eden Kani Beko, şöyle konuştu: "Elbette kamunun yatırım yapması son derece önemli. Ancak bunu, evine ekmek götürememenin derdini, elektriğini, suyunu, kirasını ödeyememe endişesini taşıyan işsiz için yaratılan fondan karşılamaya kalkmak düpedüz vicdansızlıktır."

 

Kani Beko, İşsizlik Fonu’ndan işsizlerin yararlanma şartlarının son derece ağır olduğunu, bu nedenle fonda devasa bir kaynak birikimi olduğunu vurguladı. Beko, "Bu kaynak AKP hükümetinin, sermayedarların, finans piyasalarının iştahını kabartıyor. Bir yatırım fonu oluşturabilir, ancak bu fon bir sosyal politika aracı olarak inşa edilen işsizlik fonunun yağması üzerinden gerçekleşemez" diye konuştu.

 

İşsizlik Sigortası Fonu’nu hükümet daha önce de para piyasasına müdahale için kullandı. Küresel piyasalardaki çalkantı nedeniyle TL’nin ani değer kaybettiği Ağustos 2011’de Merkez Bankası piyasaya no milyon dolarlık doğrudan döviz satışı yapmış ancak piyasadaki hareket beklenenden yüksek olmuştu. Haberciler daha sonra aynı gün İşsizlik Fonu’ndan 165 milyon dolarlık satış gerçekleştiğini keşfetti. İşkur söz konusu satış için "Dolar 1,75 lirayı bulunca döviz satışını karlı bulduk. Rutin işlem yaptık" açıklamasında bulundu. Açıklama, fonun ne derece karlı yönetildiği tartışmasını açtı, fon büyüklüğünün yüzde 95’inin Hazine bonolarında, yüzde 2,5’inin dövizde olduğu, bu yatırımlarla elde edilen yıllık getirinin (yüzde 8,75) enflasyonun 2 puan altında kaldığı ortaya çıktı. Fondaki paranın neden Hazine’yi fonlamakta ve döviz satışında kullanıldığı, alün ve benzeri emtiaya neden yatırılmadığı sorusuna ise yanıt verilmedi.