Temmuzda yüzde 113 artan cari açık yeni bir rekor kırarken yılın ikinci çeyreğindeki büyüme hızı da şaşırttı.

       Türkiye tüketime bağlı olarak ikinci çeyrekte GSYH’sini yüzde 8.8 arttırdı. İhracat artış hızı yerinde sayarken yıllık bazda ithalat yüzde 19 arttı. Ekonomistlere göre bu tablo Türkiye için sürdürülebilir bir görüntü vermiyor.

       Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu, Türkiye ekonomisinin 2011’in ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8.8 büyüdüğünü açıkladı. Gerçekleşen oran Türkiye’nin dünyanın ikinci, Avrupa’nın da en hızlı büyüyen ekonomisi olduğunu gösteriyor.

       Ancak bu hız, sürdürülebilir gözükmüyor; cari açık da 2011’in ilk 7 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 113 oranında, 26 milyar 871 milyon dolar tutarında artışla 50 milyar 662 milyon dolara yükseldi. Burada dış ticaret açığının 28 milyar 119 milyon dolar artarak 54 milyar 460 milyon dolara ulaşması etkili oldu.

Zorunluda değişiklik

       Öte yandan Merkez Bankası, parasal gevşeme yolunda yeni bir adım atarak yabancı para zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gitti. TL yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların bundan böyle yüzde 10’a kadar olan bir bölümü ABD Doları ve Avro cinsinden tutulabilecek. Altın hesapları da yükümlülüklere dahil olacak. Bu düzenleme ile piyasada TL’nin likiditesi artacak.

ALTIN VE EMTİA CARİ AÇIĞI FIRLATTI

       Merkez Bankası Ocak-Temmuz 2011 dönemi ödemeler dengesi istatistiklerini açıkladı. Cari açık, yılın ilk yedi ayında başta altın olmak üzere emtia fiyatları ve dış ticaret açığındaki yükselişle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 113 artarak 50.66 milyar dolar oldu.

       Cari açık temmuzda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49 artışla 3 milyar 565 milyon dolardan 5 milyar 319 milyon dolara yükseldi. 12 ay birikimli cari işlemler dengesi açığı temmuz itibarıyla bir önceki aya göre 1 milyar 754 milyon dolar artışla 72 milyar 810 milyon dolardan 74 milyar 564 milyon dolar düzeyine ulaştı. Merkez Bankası ve BDDK’nin aldığı önlemlerin de etkisiyle cari açığın artış hızının biraz yavaşladığını belirten ekonomistler, turizm gelirlerindeki artışın özellikle ağustos ayı rakamına olumlu yansımasını bekliyor. Emtia fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle önümüzdeki aylarda cari açıkta yavaşlama gözlenebilir. BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, cari açıkta bozulma hızının yavaşlamaya başladığını belirterek “Yıl sonu için 78 milyar dolar olan beklentimizi koruyoruz. Portföy akımları ile net hata noksan kalemi açığın yaklaşık yüzde 60’ını finanse etmeye devam etti ki bu ülkeyi, girişlerdeki ani duruştan azalacak etkilere karşı hassas kılıyor” dedi. 2012’nin zor bir yıl olacağını belirten TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner, cari açığın GSMH’nin yüzde 9’una yaklaştığını, bunun kısa vadede bir çaresi olmadığını ve biraz vakit istediğini söyledi. Net hata noksan kalemi temmuzda 1.44 milyar dolar olurken yılın ilk yedi ayında kaynağı belirsiz para girişi 10.6 milyar dolar ile tarihi bir düzeye ulaştı.
 

Büyümede sert iniş olacak

       Gayri safi yurtiçi hasıla 2011’in ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8.8 büyüdü. 2011’in ilk çeyreğindeki büyüme oranı da revize edilerek yüzde 11’den 11.6’ya çıkarıldı. Birinci çeyreğe oranla yüzde 6.7 artan özel yatırımlar, 1.5 puanlık katkı payı ile ikinci çeyrekte büyümenin en önemli kaynağını oluşturdu. Yine seçimlerin etkisi ile yüzde 2 artan kamu harcamaları da büyümede etkili oldu. Özetle ekonomistlere göre iç talep kaynaklı bir büyüme var. Avrupa’daki kriz ve Merkez Bankası’nın parasal önlemleri, önümüzdeki dönemde yavaşlamayı sertleştirecek. Bunu üçüncü çeyrek sonu, 4. çeyrek ve 2012 ilk çeyrekte hissedeceğiz. Dış talepte sert düşüş olacak, fon akışı yavaşlayacak. Sanayi üretimi ciddi şekilde yavaşlayacak. Küresel ekonomideki risk artacak. Türkiye’nin dış finansmana dayalı büyümesinde öncekine kıyasla daha zorlu bir süreç yaşanacak.