Asgari ücreti belirleme süreci İş Kanunu’nda belirtildiği biçimde işlemiyor. Kanundaki “Komisyon kararları kesindir” emrine rağmen son sözü Cumhurbaşkanı söylüyor.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2023 yılı asgari ücretini belirlemek için toplantılarına başladı. Bu yıl geçmiş dönemlerdeki gelenek bozularak işçi ve işveren taraflarının ev sahipliğinde yapılacak toplantılar kaldırıldı. Tarafların hızlıca belirlemek istediği 2023 asgari ücreti için Çalışma Bakanlığı’nın ev sahipliğinde, şimdilik iki toplantının yapılacağı açıklandı.

PAZARLIK YOK SARI ZARF VAR

Asgari ücreti belirleme sistemindeki gelenek bu yıl bozulsa da komisyon toplantılarının aslında pazarlık masası olmadığı öne sürüldü. Yıllarca Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda Türk-İş’i temsilen görev yapan Tekgıda-İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Türkel, “Pazarlık hep esas olarak dışarda döner. Biz toplantılarda fikrimizi söyleriz. En son toplantıda masaya sarı bir zarf gelir. Zarfın içindeki rakam komisyonda oylanır. Asgari ücret yıllarca bu şekilde belirlendi” dedi. Komisyonda bu zamana kadar gerçek bir pazarlıktan söz edilemeyeceğini ifade eden Türkel, bu yılki toplantının gerçek müzakere ortamında geçmesini temenni ettiğini dile getirdi. Türkel’in SÖZCÜ’ye yaptığı bu açıklama aslında sır da değil.  Son yıllarda ‘sarı zarf’, asgari ücrette son sözü söylemesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan şeklinde tezahür ediyor. Ancak Cumhurbaşkanı’nın bu konuda kanuna dayalı bir yetkisi bulunmuyor. Her ne kadar 2018 yılında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle Asgari Ücret Tespit Komisyonu Cumhurbaşkanlığı’na bağlansa da 4857 sayılı Kanun’un 39’uncu asgari ücret maddesi şöyle emrediyor: “Komisyon kararları kesindir.”

Seçim dönemlerinin kozu

Yıllarca Türk-İş’te görev yapmış, çalışma hayatı uzmanı, ODTÜ Öğretim Görevlisi Yıldırım Koç da asgari ücretin esasen hükümetler tarafından belirlendiğini dile getirdi. Son dönemde Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan’ın son sözü söylediği sistem ise yasalara açık şekilde aykırı. Asgari ücreti belirleme sürecinin seçim dönemlerinde koz olarak kullanılır hale getirildiğine işaret eden Yıldırım Koç, “Cumhurbaşkanı’nın bu konuda hiçbir yetkisi yok. Komisyonun bir parçası değil. 4857 sayılı İş Kanunu’nda bu açıkça ortada” dedi.

Kanun bu şekilde düzenlenemez

Komisyonun bileşenlerini ve nasıl çalıştığını düzenleyen İş Kanunu’nun 39. maddesinin 2. fıkrası bir Kanun Hükmünde Kararname’yle kaldırılmış ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile komisyon Cumhurbaşkanlığı’na bağlanmış olsa da Anayasa’ya göre, kanunda açıkça düzenlenen konular kararname ile düzenlenemez.