Türkiye’de en az 2 milyon çocuk işçi bulunuyor. 8 yılda 513 çocuk, iş kazalarında hayatını kaybetti.

Çocuklar, işçiliğin en kötü biçimleri arasında sayılan tarım sektöründe çalışıyor. İSİG, çocuk işçiliğin yasaklanmasını talep etti.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi tarafından yayımlanan araştırmaya göre, Kovid-19 döneminde çocuk işçiliği artış gösterdi. Bu dönemde hane halklarının geliri azaldı, ucuz işgücü tercihi artı, hanedeki yetişkinler, işgücünden dışlandı ve bu da çocuk işçiliğin artmasına sebep oldu.

ILO ve UNICEF’in geçen yıl, pandemi nedeniyle milyonlarca çocuğun çocuk işçiliğine itilebileceği ve çocuk işçiliğinde artış görülebileceği uyarısı yaptığı belirtilen araştırmada, “2000 yılında dünya genelinde 246 milyon olan çocuk işçi sayısı 2016 yılında 152 milyona düşmüştü. Ancak geçen 4 yıl içinde çocuk işçi sayısı yeniden yükselişe geçti ve 8 milyon artarak 160 milyona ulaştı. Önlem alınmazsa çalışan çocuk sayısı büyük bir hızla yükselecektir” denildi.

Araştırmaya göre, dünyada çocuk işçilerin yüzde 70’i tehlikeli sayılan işler dâhil, ticari tarım ve hayvancılıkta çalışıyor. Madencilik ve haftada 43 saatten fazla süreli tehlikeli ve ağır işlerde çalışan 5-17 yaş arası çocukların sayısı 2016-2020 arasında 6.5 milyon artarak 79 milyona yükseldi. Salgında çocuk işçiler daha uzun saatler ve daha ağır koşullarda çalışmaya zorlandı.

TÜRKİYE’DE 2 MİLYON ÇOCUK İŞÇİ VAR

TÜİK verilerine göre de yüzde 70.6’sı erkek ve yüzde 29.4’ü kız çocuğu olmak üzere Türkiye’de 720 bin çocuk işçi bulunmaktadır. Ancak çocuk işgücü anketleri, Türkiye’de mevsimsel olarak, çocuk işçiliğin en az olduğu Ekim ila Aralık aylarında yapılıyor, bu da çocuk işçiliğin gerçek boyutlarını gizliyor. İSİG araştırmasına göre, bugün Türkiye’de en az 2 milyon çocuk işçi bulunuyor.

ÇOCUKLAR TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞIYOR

Araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de çocuk işçilerin yüzde 30.8’i tarım, yüzde 23.7’si sanayi, yüzde 45.5’i ise hizmet sektöründe çalışıyor. Çocuk işçiliğin en kötü biçimleri arasında sayılan tarım, Türkiye’de ücretli ve ücretsiz aile işçisi çocuk işçiliğin en yoğun olduğu işkolu ve çocuk işçilik bakımından başlıca sektör. Çocuk iş kazaları da ağırlıklı olarak çocuk istihdamının en fazla olduğu ve kötü çalışma koşullarının yoğun olduğu alanlardan biri olan tarımda yoğunlaşıyor. Tarım işçisi çocukların yüzde 64’ü 5–14 yaş arasındaki çocuklardan oluşuyor. Mevsimlik tarım işçilerinin çocukları ekonomik ve sosyal nedenlerden ötürü, 4–7 ay süreyle seyahat eden ebeveynlerine katılıyor, ailelerinin geçimlerine katkıda bulunmak için yaşlarına uygun olmayan işlerde çalıştırılıyor. Tarımda kullanılan makine ve ekipmanın tehlikeleri, pestisitlere maruz kalma, uzun çalışma saatleri, iklim koşullarına maruz kalma, ağır yük kaldırma/taşıma, fiziksel zorlanma, izole ortamlarda çalışma gibi durumlar olumsuz barınma koşullarıyla birleşiyor.

İSİG verilerine göre, 2013’te 59 çocuk, 2014’te 54 çocuk, 2015’te 63 çocuk, 2016’da 56 çocuk, 2017’de 60 çocuk, 2018’de 67 çocuk, 2019’da 67 çocuk, 2020’de 68 çocuk ve 2021’in ilk beş ayında 19 çocuk; yani 2013 ve 2021 yılları arasında en az 513 çocuk çalışırken hayatını kaybetti.

TARIMDA İŞÇİLİĞİN ÖNLENMESİ PROJESİ

2018’i “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” ilan eden Türkiye, ILO ve BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ile iş birliğinin de aralarında olduğu proje ve faaliyetleri hayata geçiriyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca başta fındık üretimi yapılan iller olmak üzere mevsimlik tarımın yoğun olduğu illerde çocuk işçiliğine karşı projeler sürdürülüyor. Öte yandan, AB ve ILO desteğiyle 16 ilde 2023’e kadar sürecek “Mevsimlik Tarımda Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi Projesi” başlatıldı.

İŞTE TALEPLER

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, taleplerini şöyle sıraladı:

1. Ucuz çocuk işgücünü teşvik eden ve bunun altyapısını oluşturan eğitim sistemi ve eğitim politikalarına son verilmelidir.
2. Çocuk emeğiyle ilgili veriler bilimsel, güvenilir ve düzenli bir şekilde yayınlanmalıdır.
3. Kayıt-dışı çocuk işçi çalıştırılan kişi ve kurumlara göz yumulmamalı, caydırıcı cezalar verilmelidir.
4. Yasadışı çocuk işçi çalıştırmayı önlemeye yönelik tedbirler alınmalı, denetimler etkin ve sıkı bir şekilde yapılmalı, ilgili mevzuatlar yürürlüğe koyulmalıdır.
5. Tüm çocuklar ücretsiz ve detaylı sağlık taramasından geçirilmelidir. Yeterli, sağlıklı ve dengeli beslenme imkânı sağlanmalı, bağışıklık sistemleri kuvvetlendirilmelidir.
6. Çocuk işçilik yasaklanmalıdır.