Çalışanların genel sağlık sigortası primleri işverenleri tarafından ödeniyor. İşten ayrılanlar da bir müddet sağlıktan ücretsiz yararlanır. Ayrıntılarını inceleyelim…

Genel sağlık sigortası hayata geçtikten sonra Türkiye’de ikamet eden herkes genel sağlık sigortalısı olmuştu. 2012 yılından bu yana uygulanan genel sağlık sigortası, sağlık hizmetlerinin kapsamını nüfusun tamamına yaygınlaştırdı.

Çalışanların genel sağlık sigortası primleri işverenleri tarafından ödeniyor. Emekliler ve SGK’dan malullük, dul ve yetim aylığı alanlar ise prim ödemeden sağlık hizmetlerinden faydalanıyor. Bunun dışında işten ayrılanlar ve eşleri üzerinden sağlık hizmeti alan kişiler de eşlerinin ölümü sonrası bir müddet sağlıktan ücretsiz yararlanma hakkına sahipler.

Gelir testi kalkmadı

Genel sağlık sigortasının hayata geçmesi ile gelir testi ile tanışmıştık. Gelir testi ilk etapta genel sağlık sigortasına ödenmesi gereken prim miktarını da belirlemek için kullanılıyordu. Yapılan değişiklik sonrası genel sağlık sigortası primi sabitlenince gelir testi yalnızca primin kim tarafından ödeneceğini belirlemek için yapılmaya başlandı.

Kişinin hiçbir sosyal güvencesi yoksa ve 2021 yılı için yaşadığı hane içinde kişi başına düşen gelir 1192.5 TL’nin altındaysa bu kişinin primini devlet ödüyor. Eğer gelir bu sınırın üzerinde ise bu durumda bu kişinin 107,3 TL prim ödemesi gerekiyor. Bazı durumlarda ise bu primin hemen ödenmeye başlanmasına gerek yok.

Peki işsizlik maaşı yoksa?

İşsiz kalan fakat işsizlik sigortasından maaş alamayan kişilerin tamamı, işten ayrıldıktan sonra 10 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. İşsiz kalan herkese 10 gün sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sağlanmaktadır.

90 artı 10 gün

Bu nedenle işsiz kalan kişilerin eğer bir sağlık sorunları varsa 10 gün içinde bu sorunla ilgilenmeleri ve hastanelere başvurmaları çok önemli. Bu süre sonunda gelir testine girilmesi veya 107,3 TL prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanılması gerekmektedir.

İşsiz kalan bir kişinin son 1 yıl içinde 90 gün ödenmiş primi varsa bu kişi 90 gün daha sağlık hizmetlerinden prim ödemeden yararlanabilir.

Bütün işsiz kalanlara sağlanan 10 günlük süreyle birlikte bu durumdaki kişinin toplamda 100 gün prim ödemesi gerekmez. Dolayısıyla işsizlerin gelir testine girmek veya 107,3 TL prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden faydalanmak için prim ödeme gün sayılarını kontrol etmeleri ve buna göre bir tarih belirlemeleri gerekmektedir. Diğer yandan bu kişinin 100 gün içinde yeni bir iş bulması halinde hiç prim ödemeden sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam etmesi mümkündür.

Prim ödemeleri hemen başlar mı?

Çalışırken genel sağlık sigortası primi işverenler tarafından yatırıldığı için sağlık hizmetlerinden prim ödemeksizin yararlanan kişiler işsiz kaldıklarında genel sağlık sigortasından yararlanmak için kendi primlerini ödemek veya gelir testi yaptırmak durumunda kalıyorlar.

İşsiz kalanların bir bölümünün acele etmesine gerek yok. Ancak çalıştığı süre yeterli olmayanların elini çabuk tutması gerekiyor.

3’e ayrılıyor…

İşsiz kalan kişileri sağlık hizmetlerinden yararlanmak açısından 3’e ayırmak gerekiyor. İşsiz kalan fakat son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemesi olan kişiler işsizlik sigortasından maaş almaya başlayacakları için işsiz kalır kalmaz gelir testi yaptırmak veya genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda değiller.

Bu kişiler 6 ay boyunca işsizlik maaşı alacakları için bu sürenin sonuna kadar ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden faydalanacaklar. İşsizlik maaşı alınan süre boyunca işsizlik maaşı alan kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanır. Yani eşi işsiz kalan ve işsizlik parası almaya başlayan bir ev kadınının da gelir testi yaptırması veya genel sağlık sigortası primi ödemesi gerekmez.

Geride kalan ne yapabilir?

SGK’dan gelir veya aylık alan kişinin ölümü halinde geride kalan eş kendisine aylık bağlanıncaya kadar, ölen kişinin çocukları ve anne- babası ise ölüm tarihini takip eden ayın son gününe kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilir.

Evlat edinme varsa

Ölen kişinin sigortalı bir çalışan olması halinde ise geride kalanlara ölüm tarihinden itibaren 100 gün daha sağlık yardımlarından ücretsiz yararlanma hakkı sağlanmaktadır. Bu süre içerisinde ölüm aylığı bağlanma işlemleri tamamlanacağı için aylık alan kişiler ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler. Sigortalı çalışan bir kişinin mahkeme kararıyla evlat edindiği çocuklar, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde değerlendirilirler. Bu nedenle evlat edinilen çocukların evlat edinen kişiler üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkündür.

Diğer yandan evlat edinen kişilere evlat edinilen çocuk üzerinden sağlık hizmeti verilemez. Bir anne ve babanın çocuğu üzerinden sağlık hizmetinden yararlanması mümkün. Bunun için çocuğun annenin ve babanın geçimini sağladığını ispat etmesi ve anne ve babanın yaşadığı hanedeki gelirin asgari ücretin altında olması gerekir. Ancak evlat edinen kişiler bu koşulları sağlamış olsalar bile evlat edindikleri çocuk üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanamazlar. Bu hak yalnızca öz anne ve babaya sağlanır.