28 Eylül 2019
BÖYLE GİDERSE EKİM DURUR!
Şanlıurfa, pamuk ekiminde Adana’yı bile sollamış bir ilimiz. Geniş ve bol güneşi, toprağın cinsiyle ekime elverişli alanları, tecrübeli ve genç iş gücü var.
Şanlıurfa, 2019 yılı hasat dönemi için mısır ile pamuğun makineli ve elle toplama ücretlerini belirleyen ilk kentimiz oldu. "Daha fiyat ortada yok, biçme fiyatı da nerden çıktı" seslerini Ziraat Odası Başkanı Ahmet Eyyüpoğlu’na sorduk, "E, girdiler belli olsun ki, fiyat ortaya çıksın" dedi. Hepsi bu kadar değil, biçme fiyatlarının geçen yıla göre arttığına, bunun bazı çevreleri rahatsız ettiğine de dikkat çekti. İşte sorularımız, işte yanıtları.
EKONOMİYE GÖRE FİYATLAR DA ARTAR TABİİ
-Pamuk biçme fiyatlarını her yıl Ziraat Odası mı belirliyor?
Her yıl, 21 kişiden oluşan Yönetim Kurulu toplanıyor, o yılki gübre, mazot, ilaçlama fiyatları gözönünde bulundurarak biçme fiyatı belirliyor. Ekonomik koşullardan dolayı da fiyatlar hep artıyor.
– Geçen yıla göre ne kadar artış oldu?
Geçen yıl sepetli makine 130 tl idi, bu yıl 145 tl oldu. Makineli balya ise 165 TL’den 200 TL’ye yükseldi. Elle toplama randımana göre değişiyor. Pamuk, 39-40 randıman ise kilo başına 580 kuruş oldu. Bu rakam geçen yıl 520 kuruş idi.
YAĞMUR DÜŞMEDEN TOPLAMALI
– Hasat süresi ne kadar?
20-30 gün sürer. Ne kadar ektiyseniz o kadar toplanır, ama yağmur düşmeden toplamanız gerek.
-Pamuk Şanlıurfa’da ne kadar ekiliyor?
Pamuk ekimi yüzde 35-40 oranındadır. Bir yılda üç ürün alıyoruz, en çok pamuk tercih ediliyor. Son yıllarda düşüş var, sebebi Tarım Bakanlığı tarafından konan 3 yıllık sınır. Üç yıl sonunda bir yıl için toprağın dinlendirilmesi gerek. Destekleme de vermiyorlar. Pamukta biraz düşüş olmasının nedeni budur.
– Başka koşullar? Girdi maliyetleri, iklim koşulları ne kadar etkili?
Urfa’nın güneşi çoktur, pamuktan başka mercimek ve mısır ekiliyor. Ama pamuğun geliri daha iyi. Çırçır fabrikaları alır, dışardaki sanayiciler de alır. Bıraksalar zahmetli ama ekeriz. Mazot, ilaçlama, gübre fiyatları çok yüksek. Bu yıl yağışlı geçti, hastalıklar ve yabancı otlarla mücadele çok oldu. Hastalıkla mücadele nedeniyle ilaçlama, gübre masrafları çok oldu.
– Yüksek girdileri karşılamak için ne kadar fiyat gerek?
Kilo başı 4 lira olmalı. Bu rakam, geçen yıl 3-3,5 TL civarındaydı. En az 4 TL olsun ki, çiftçi kendini kurtarsın. Yoksa, böyle giderse ekim durur, pamuktan vazgeçerler.
– Destek ve fiyat ortada yokken neden biçme fiyatı açıklandı, diyenler var…
Bazı tüccarlar, esnaflar, geçen yıldan biraz daha yüksek olduğu için tepki gösteriyorlar. Her yıl öyle olur, önce fiyatlar belirlenir, sonra pamuk fiyatı belirlenir.
ELLE 250 KİLO MAKİNEYLE 3-4 TON
-Pamukta randıman nasıl belirleniyor?
39-40 randıman deyince, 1 kiloda yüzde 2 oranında çer çöp olacak, demektir. Ama yüzde 36-37 randıman deyince, temizlik oranı daha düşük.
-Bir günde el işçiliğiyle kaç kilo toplanır?
İşini sadece yapmak için yapan var, kendimi yormayım diyen var… Sıkı çalışırsa 250 kilogramı bulur. Kendim toplarsam 200 kilo toplarım.
-Makineyle ne kadar toplanır?
Makinenin çalışma kapasitesine bağlı, ama mazot koyarsan çalışır! 100 kişi çalıştırsan, bir makine kadar toplayamaz. Kapasitesine göre 2, 3, 4 tona kadar makinenin arkasındaki kasa dolar. Onun sakıncası da açılmamış koza israfı olur. Elle toplayınca bu israf olmaz.
SURİYELİLER KANAYAN YARAMIZ
-Ekin biçme işine nereden işçi geliyor?
Herkes kendi tarlasını topluyor. Tarlası olanlar arasında yardımlaşma da vardır. Bugün bizimkiler toplandı, yarın sizinkine gidiyoruz. Kırsalda, Şanlıurfa’da ikamet eden kişiler çalışıyor.
-Suriyeliler?
Yedi yıldır kanayan yaramız. Burada herkesi istihdam edecek alan yok. Suriyeliler gelince iş alanı da ücretler de azaldı. Çiftçide ister istemez "bu daha ucuz, buna vereyim" yoluna girenler de oluyor.
