06 Ağustos 2019
BİZ ENFLASYONU DEĞİL ENFLASYON BİZİ YÖNETİYOR
Temmuz ayı aylık TÜFE beklentisi yüzde 1.55 idi… Gerçekleşen oran yüzde 1.36 oldu.
Temmuz ayı aylık TÜFE beklentisi yüzde 1.55 idi… Gerçekleşen oran yüzde 1.36 oldu. Bu yıla kadar Temmuzda aylık TÜFE oranı yalnızca 2016 yılında yüzde birin üstünde (1.16) olmuş, diğer yıllarda yaz olduğu için eksi veya yüzde birin altında çıkmıştır.
Yıllık TÜFE beklentisi de yüzde 16.87 idi… Gerçekleşen oran ise yüzde 16.65 oldu.
Temmuz ayı Yİ-ÜFE oranı da aylık yüzde eksi 0.9 ve yıllık olarak yüzde 21.66 oldu. Geçene sene aynı ayda yıllık Yİ-ÜFE oranı yüzde 25.00 olmuştu.
1 – Enflasyon yüzde 10 dolayında kronikleşmişken, 2018 kur artışları ithal girdi maliyetlerini artırdı. Enflasyonun yükselmesine neden oldu. Temmuz ayında Yİ-ÜFE oranı yüzde 0.99 geriledi ve fakat yıllık Yİ-ÜFE hala TÜFE ‘nin üstündedir. Bu demektir ki, daha da TÜFE’ye yansıyacak maliyet artışları var.
2 – 2018 yılında kur artışları nedeni ile, aylık TÜFE oranları, Ağustosta 2.30, Eylülde 6.30, Ekimde 2.67 olmuştu. Bu sene benzer bir kur hareketi yaşanmazsa, Bu aylardaki yüksek oranlar yıllık enflasyondan çıkarılacak. Geçmiş yıllarda bu üç ay kabaca yüzde 1 dolayında enflasyon olmuştu. Yeni oranlar ilave edilecek ve yıllık TÜFE Kasıma kadar düşer.
TÜFE oranları 2018 Kasım ve Aralık aylarında ise eksi 1.44 ve eksi 0.40 olmuştu. Bu aylarda genel olarak TÜFE oranları artı olur. Bu seneki Kasım ve Aralık aylarında gerçekleşecek TÜFE oranları yıllık enflasyonun artmasına neden olacaktır.
3 – Çekirdek enflasyon geçen sene aynı ayda yüzde 15.10 idi. Bu sene daha yüksek yüzde 16.20 olması enflasyonda kronik yapıyı ve direnci gösteriyor. TÜFE’ ye yakın olması da enflasyonun yatay seyrini gösteriyor.
4 –Kamu zamları, seçimler nedeniyle ertelenmişti. Elektrik ve doğalgaza zamlar, otoyol zamları ve yüksek fiyatlar, hem doğrudan hem de maliyet artışları yoluyla enflasyonun artmasına neden olacaktır.
5 – Gıda da kartelleşme var. Bu günkü önlemlerle gıda artışlarını çözmemeyiz. Gıda piyasası düzenlemek için piyasada oligopol yapıları ve kartelleşmeyi önlemek gerekir. Merkez Bankası her zaman enflasyonun nedenini gıdaya bağlayıp geçiyor. O zaman biz enflasyonu değil, enflasyon bizi yönetmiş oluyor.
Enflasyondan kalıcı olarak kurtulmanın tek yolu yapısal önlemler almaktır. Yapısal önlemler orta ve uzun vadede gerçekleşir. Ancak bu nedenle toplum bir süre sıkıntı çeker. Bunun için siyasi iktidarlar bu güne kadar yapısal önemlerde geri durdu. Çünkü yapısal çözümler toplumun bir süre fedakarlık etmesini ve iktidarlarından popülizmden uzak durmasını gerekli kılıyor.
Ayıca bu gün yaşamakta olduğumuz istikrar sorunu, geçmiş olanlardan çok farklıdır. Sorunlar birbirini tetikliyor. Adeta panik yaşanıyor. Bunların başında demokrasi ve hukuk sorunu geliyor.
Anlaşılıyor ki, İMF’siz biz bu sorunu çözemiyoruz.
