02 Ağustos 2019
VARDİYALI ÇALIŞILAN İŞYERİNDE İŞÇİ SÜREKLİ GECE ÇALIŞMAYA ZORLANAMAZ
Vardiyalı işyerlerinde bir hafta gece çalıştırılan işçinin izleyen haftada gündüz çalıştırılması esastır. Bazı durumlarda vardiya değişiminin iki haftada bir olmasına da mevzuat izin vermektedir.
* Altı aydır bir gıda fabrikasında çalışıyorum. Toplam bir ay bile gündüzde çalışmadım. Her seferinde biraz daha idare et diyorlar. Çalışma saatleri 22.00-08.00. 7.5 saatin üstü fazla mesai parası hakkımı istemek için nasıl bir evrak doldurmalıyım?
Vardiyalı çalışma kuralları 4857 sayılı İş Kanununun 69. maddesinde ve Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara ilişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Vardiyalı işyerlerinde bir hafta gece çalıştırılan işçinin izleyen haftada gündüz çalıştırılması esastır. Bazı durumlarda vardiya değişiminin iki haftada bir olmasına da mevzuat izin vermektedir. Ayrıca gece çalışmalarının 7.5 saati geçemeyeceği de yasada belirtilmiştir. Bu kurallara uymayan işverenler için aynı yasanın 104. maddesinde pek de caydırıcı olmayan idari para cezaları öngörülmüştür.
Sorunuzda da belirttiğiniz gibi, gece vardiyasında 7.5 saatin üzerindeki çalışmalar fazla çalışma sayılır ve ücretinin yasaya göre yüzde 50 zamlı (eğer iş sözleşmenizde ya da toplu iş sözleşmesinde daha yüksek bir oran belirlenmediyse) olarak ödenmesi gerekir. Çalışmanız 10 saat olup, ara dinlenmesi için 1 saat düşüldüğünde 9 saat olduğundan, her gece çalışması için 1.5 saat fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
Hem vardiya değişiminin yasaya uygun yapılması hem de fazla çalışmalarınızın zamlı olarak ödenmesi için işverene yazılı bir dilekçeyle başvurabilirsiniz. Ancak işvereninizin buna tepkisi sizi işten çıkartmak da olabilir. Eğer fabrikadaki işçi sayısı en az 30 ise sizin de altı ay kıdeminiz olduğundan, işe iade ve ödenmeyen alacaklarınız için durumu kanıtlayan belgelerle arabulucuya gidebilirsiniz. İşçi sayısı 30’un altındaysa, kıdeminize göre 4 hafta olan bildirim süresinin üç katı tazminat (kötü niyet tazminatı) talep edebilirsiniz.
