Kaynak sıkıntısı ve üretim daralması pazarda satışların dibe vurmasına neden oldu. Ekonomi resmen durgunlukta. İşsizlikteki artış ve hayat pahalılığı sürecek. 2019 yoksullaşma getirecek

Türkiye ekonomisinin 2018’in son çeyreğinde yüzde 3-4 daralması bekleniyor. Aralık ayında sanayi üretiminde görülen, yüzde 9’u aşan orandaki daralmaya perakende satışlardaki gerileme de eşlik etti. TÜ1K verilerine göre perakende satış hacmi geçen yılın son ayında yüzde 9.2 azaldı. Aralıkta gıda, içecek ve tütün satışları bile yüzde 2.7 geriledi. Vatandaş boğazından keser hale geldi. Perakendede cirolar yıllık yüzde 9.6 arttı. Oysa aynı ay tüketici enflasyonu yüzde 21.6 oldu. Buna göre ciro artışları enflasyonun oldukça altında kaldı.

SEKTÖRLER KÖTÜMSER

Otomotiv pazarı yılın ilk ayı olan ocakta yüzde 59 daraldı. İmalat sanayiine ilişkin önümüzdeki üç ayın görünümüne ışık tutan ISO PM1 verisi 44 seviyesinde kalarak üretimde faaliyetlerin daraldığına işaret etti. TEPAV’ın perakende güven araştırmasına göre Türkiye’de Perakende Güven Endeksi Ocak 2019’da geçen yıla kıyasla 4.7 puan aşağı çekildi. TÜİK’in açıkladığı sektörel güven endeksleri ve Merkez Bankası’nın açıkladığı reel sektör güven endeksi de 100 seviyesinin altında kalarak önümüzdeki döneme ilişkin faaliyetlerin daralacağına işaret etti.

KAMUDA BİLANÇO YETERSİZ

Ağustosta yaşanan döviz şoku sonrası bir takım tedbirler hayata geçirilse de kaynak sorunu aşılabilmiş değil. Hem özel hem de kamu bankaları 2018 Kasım ayından beri kredi büyümesi içerisine girseler de, Istanbulanalytics’in değerlendirmesine göre Ocak 2019 sonu itibarıyla kredi büyümesinde 13 haftalık ortalama, negatif durumda. Değerlendirmeye göre, özel bankalar hâlâ kredileri geri çağırırken, kamu kredi ivmesini ayakta tutmak için çaba sarf ediyor. Ama sonuç vermez, bilançosu yetersiz. Bu da ekonomik büyümeyi destekleyecek bir kredi artışının sağlanamadığını gösteriyor.

AA’nın önceki gün sanayi üretim verisi açıklandıktan sonra ekonomistlerle yaptığı değerlendirmelere göre 2019 büyümesinin yüzde 0.7 ile yüzde 2 arasında olması öngörülüyor. TÜSİAD’ın da 2019 için büyüme beklentisi yüzde l’ler düzeyinde. Merkez Bankasının şubat ayı beklenti anketinde yıl sonu enflasyonunun yüzde 15.91 olması öngörülüyor. Merkez Bankası’nın enflasyon raporundaki tahmin ise yıllık enflasyonun yüzde 14.6 olarak belirlendi. Türkiye’nin nüfusu geçen yıl yüzde 1.47 arttı. 2019’da da nüfusun bir o kadar artması bekleniyor. Buna göre yüzde 1-2 düzeyinde kalması öngörülen büyümeden nüfus artış etkisini düştüğümüzde refahta bir artış söz konusu olmayacak. Son açıklanan Kasım 2019 işgücü istatistiklerine göre resmi işsiz sayısı dört milyona dayandı. Sanayideki üretim daralması, inşaat sektöründeki çöküş ve tarımsal faaliyetlerde bu yıl beklenen daralma dikkate alındığında resmi işsizliğin dört milyonu aşacağı öngörülüyor. Ocak ayında İŞKUR’a iş bulma ümidiyle 266 bin kişinin başvurması da bu yıl işsizliğin hangi boyuta varacağının kanıtı.