27 Ağustos 2018
İŞSİZİN PARASINA YÜZDE 9.5 FAİZ VERİLDİ
Milyonlarca işsizden esirgenen İşsizlik Sigortası Fonu, Hazine ile kamu bankaları için adeta kolay kazanç kapısına dönüştü.
Milyonlarca işsizden esirgenen İşsizlik Sigortası Fonu, Hazine ile kamu bankaları için adeta kolay kazanç kapısına dönüştü. Enflasyonun son bir yılda yüzde 25 artmasına karşın işsizin parasına sadece yüzde 9.52 oranında faiz ödendi. Düşük faiz yüzünden milyarlarca liralık gelir işsizin fonu yerine devletin kasasına aktı.
Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) yayımladığı resmi veriler, işsizler ordusuna çare olamayan işsizlik sigortası fonunun devletin kaynak ihtiyacını karşılayan mekanizmaya dönüştüğünü ortaya koydu. İşsizlik sigortası fonundan yararlanma şartlarının çok ağır, işsizlik maaşlarının düşük, aylık ödeme sürelerinin kısa olması gibi işsizlerin aleyhine olan nedenler yüzünden fondan işsizlere yeterince kaynak aktarılamıyor. Para işsize gitmediği için fonun varlıkları hızla büyüdü. Büyüyen varlıkların önemli bir bölümü ise son dönemde hükümetin çeşitli teşvik ve sosyal politika uygulamalarına harcandı.
YÜKSEK FAİZ YASAK
İşsizlik Fonu’ndaki kaynaklar başlangıçta en yüksek faiz veren bankaların ortalama faizi üzerinden nemalandırılıyor, bu sayede işsizin parası daha hızlı büyüyordu. Üstelik fonun gelirlerinden vergi de alınmıyordu. Ancak daha sonra yapılan değişiklikle hem fonun kaynaklarının sadece devlet iç borçlanma senetleriyle, kamu bankalarının faizlerine yatırılması zorunlu hale getirildi hem de gelirlerinden vergi alınmaya başlandı. Bu zorunluluk yüzünden fonda biriken paralar Hazine ve kamu bankaları için ucuz kaynağa dönüşürken fonun nema artış hızı ise yavaşladı.
İŞKUR’un resmi verilerine göre, fonda temmuz ayı sonu itibarıyla 123 milyar 496 milyon lira bulunuyor. Bu paranın yüzde 87.96’sı yani 108 milyar 627 milyon lirası Hazine’nin uzun vadeli iç borçlanma senedi olan tahvillerde değerlendiriliyor.
ENFLASYON HIZLA ARTTI
Geri kalan yüzde 12.04’lük kısım, yani 14 milyar 869 milyon lira ise kamu bankasının verdiği faizlerden yararlanıyor. İŞKUR, fonda biriken paraya yıl başından temmuz ayı sonuna kadar sadece yüzde 5.55 oranında faiz geliri elde edilebildiğini, buna karşılık aynı dönemde Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi’nin (Yİ-ÜFE) ise yüzde 17.56 olduğunu hesapladı. Buna göre, enflasyonun ve faizlerin füze gibi fırladığı son 7 ayda fonun faiz getirişi enflasyon karşısında artacağı yerde 12 puan birden eridi.
Aynı şekilde geçen yılın ağustos ayı ile bu yılın temmuz sonunu kapsayan son bir yıllık dönemde de Yİ-ÜFE yüzde 25’e fırlamasına rağmen fonun faiz getirişi yüzde 9.52’de kaldı. Piyasa faizleri uygulanmadığı için fonun bir yıllık faiz kaybı da yüzde 15.48 gibi devasa büyüklüğe ulaştı. Fona yüzde 9.52 faiz verilen son 6 ayda dolar yüzde 29.6, euro yüzde 41.8 arttı. Son bir yılda ise doların getirişi yüzde 30, euronun getirişi yüzde 27 oldu.
