10 Şubat 2017
İSTİHDAM KRİZİ SEFERBERLİK GETİRDİ
Kayıtdışı çalışan sayısı 9.2 milyonu aştı. İşsizlik maaşına başvuranların sayısı yüzde 48 arttı. 6 ayda 375 bin sigortalı çalışan işini kaybetti. En az yüzde 5 hedefiyle istihdam seferberliği başladı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan TOBB Ekonomi Şura’sında iş dünyasını istihdam seferberliğine çağırdı. Erdoğan, iş insanlarına yönelik en az bir kişi istihdam etmeleri talebini hatırlatarak, bunu küçük işletmeler için dile getirdiğini büyük işletmelerin en az yüzde 5 istihdam sağlamalarıyla işsizlik sorununun çözüleceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı’nın çağrısının ardından dün Resmi Gazete’de yayımlanan KHK ile ilave istihdam sağlayan işverenlerin devlete ödemesi gereken tüm sigorta primi ve vergi ödemelerinden muaf tutulması kararlaştırıldı. Buna göre bu yıl sonuna kadar işe alınacak her kişi için, işsizlik fonundan şirketlere günlük 22 TL 22 kuruş ödeme yapılacak. Asgari ücretin netinin dışında kalan tüm ödemeleri kapsayan bu destek, 31 Aralık 2017 tarihine kadar sürecek. İşverenin, işe aldığı her yeni asgari ücretli bir işçi için 1404 TL net ücret öderken kalan 770 TL’nin üzerindeki bölüm İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
SİGORTALILARDA AZALIŞ
Cumhurbaşkanı’nın istihdam seferberliği başlatmasının altında yatan nedenler ise Türkiye’deki işgücü piyasasının kriz koşullarına varması. TÜİK’in Ekim 2016 dönemi işsizlik verilerine göre, resmi işsiz sayımız 3.6 milyonu aşarak 2009’daki kriz yılı seviyelerine ulaştı. Yine geniş tanımlı işsiz sayısı 5.9 milyonu aşarak TÜİK kayıtlarına göre en yüksek seviyeye çıktı. SGK verilerini incelediğimizde Haziran’dan bu yana sigortalı çalışan işçi sayısında ciddi bir azalış söz konusu. Buna göre Haziran’da 14 milyon 275 bin 280 olan 4A sigortalı çalışanların sayısı Kasım’da 13 milyon 900 bin 353’e gerilemiş. Son 6 ayda yaklaşık 375 bin kişilik azalış söz konusu.
Bunun yanında İŞKUR verilerinden yaptığımız derlemeye göre Temmuz ve Kasım aylarını kapsayan dönemde 647 bin 467 kişi işsizlik ödeneği için kuruma başvuruda bulundu. 2015’in aynı döneminde bu sayı 436 bin 983 olarak kayıtlara geçmişti.
BAŞVURULAR PATLADI
Buna göre iki dönemi kıyasladığımızda işsizlik ödeneğine başvuranların sayısında yüzde 48.1 artış yaşandı. Diğer yandan TÜİK kayıtlarına göre 2015 yılı Ekim döneminde yüzde 33.6 olan kayıtdışı istihdam oranı da Ekim’de yüzde 33.9 olarak gerçekleşti. Buna göre kayıtdışı istihdam edilenlerin sayısı 9.2 milyonu aşmış durumda.
YÜZDE 58’İ 10 KİŞİDEN AZ
Yukarıdaki veriler istihdam piyasasındaki bozulmayı gözler önüne seriyor. Bununla birlikte Türkiye’deki işgücü piyasasına her yıl 800 bin ile 1 milyon arasında yeni işgücü katılımı gerçekleşiyor. Yani işsizliği aşağı çekmek için o yıl ne kadar işgücüne katılım varsa bunun üzerinde bir istihdam sağlanması gerekiyor. TOBB’a kayıtlı 1.5 milyon işletme bulunuyor. Bunların yaklaşık 300 bini uyuyan şirketler, yani herhangi bir faaliyetleri söz konusu değil. Kalan 1.2 milyon işletmenin 700 bini ise 10 kişi ve altında istihdam sağlıyor. Yani 700 bin şirketin ortalama 5 kişi istihdam ettiğini ele aldığımızda artı 1 kişinin işe alınması bile yüzde 20’lik ek istihdam ve işgücü maliyeti demek.
İKİ KATI İSTİHDAM
En az yüzde 5’lik istihdam artışını ele aldığımızda ise 2015 yılı istihdam verilerine göre ortaya çıkan tablo şöyle; işgücüne katılan kişi sayısı 892 bin. Aynı dönemde 688 bin ek istihdam sağlanmış. İstihdam artışı yüzde 2.65 olmuş. İstihdam sayısı 26.6 milyon kişiye çıkmış. Yüzde 5’i dikkate alırsak işdünyamızın 1.3 milyon istihdam sağlaması gerekecek. Yani iş dünyamızın normal istihdama ek olarak yaklaşık 650 bin kişiyi daha işe alması gerekiyor. Bu da normal istihdam artışını ikiye çıkarmak demek.
İHRACATÇILARDAN 300 BİN DESTEK
Cumhurbaşkanı’nın seferberlik çağısı sonrası iş dünyasından da destek açıklamaları geldi. Dün İhracatçı Eğilim Anketi’nin açıklandığı toplantıda konuşan Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi, “Başbakanımız ayrılan 12 milyar TL’lik kaynağı bizlere sundu. Biz de ihracatçılar olarak diyoruz ki; biz varız. İlave 1 milyon yeni istihdam seferberliğine tüm gücümüzle katılırız. Geçen yıl 67 bin olan ihracatçı firma sayısının bu yıl 70 bine, yine geçen yıl 3 milyon 80 bin olan istihdamımızın bu yıl 3 milyon 400 bine ulaşmasını hedefliyoruz. Yani 300 bini aşan yeni istihdam yaratacağız. İhracatçılar olarak 1 milyon yeni istihdamın yüzde 30’una talibiz” diye konuştu.
