6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre bir sendikanın toplu iş sözleşmesi imzalayabilmesi için öncelikle işkolu barajını geçmesi, ardından işletme/işyeri barajı şartını yerine getirmesi gerekiyor.

6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre bir sendikanın toplu iş sözleşmesi imzalayabilmesi için öncelikle işkolu barajını geçmesi, ardından işletme/işyeri barajı şartını yerine getirmesi gerekiyor. Bunları takiben sendikanın Çalışma Bakanlığı’ndan çoğunluk tespiti alması gerekiyor. Bu tespite itiraz olmadığı takdirde Bakanlık, sendikaya yetki belgesi veriyor ve sendika ancak bu belge ile toplu iş sözleşmesi sürecini başlatabiliyor.

Çalışma Bakanlığı’nın Temmuz 2015 istatistikleri dikkate alındığında, toplu iş sözleşmesi yapabilmek için gerekli olan yüzde l’lik işkolu barajını 162 sendikadan 551 geçebiliyor. 107 sendika ise toplusözleşme kapsamı dışında kalıyor. Anayasanın 90. maddesi sayesinde Türkiye’de faaliyet gösteren tüm sendikaların 6356 sayılı yasa ile getirilen barajı aşmasalar da toplusözleşme haklan bulunuyor. Ancak geçen yıllarda birkaç sendika, baraj sorununu dikkate almadan Anayasaya ve Uluslararası Çalışma Örgütü, (ILO) sözleşmelerine dayanarak toplusözleşme imzalamıştı. İlk olarak geçen yıl nisan ayında DİSK’e bağlı Sosyal-iş Sendikası ile Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi ile toplu iş sözleşmesi sürecini uluslararası sözleşmelerin doğrudan uygulanılırlığını sağlayan Anayasa’nın 90. maddesine vurgu yaparak ve Türkiye tarafından onaylanan ILO 87 ve 98 Sayılı Sözleşmeleri’ne dayanarak yürüttü. Taraflar arasında sürdürülen görüşmelerde anlaşma sağlandı ve sözleşme imzalandı.

Sosyal-iş Sendikası daha sonra yine anayasanın 90. maddesini ve ILO sözleşmelerini dayanak gösterip KESK’e bağlı Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) çalışanları adına da SES yönetimi ile toplusözleşme yaptı. Sosyal-lş’ten sonra işkolu barajım aşamayan, Türk-iş’e bağlı DERİTEKS Sendikası da aynı yöntemle 450 çalışanın bulunduğu ETF Tekstil ile 19 Aralık 2014’te bir toplusözleşme imzaladı.

SENDİKALAR HAKLARINI KULLANMIYOR

Sosyal-İş ile DERÎTEKS sendikalarının ILO’ya dayanarak yürüttüğü toplu iş sözleşmesi diğer sendikalara örnek niteliğinde. Ancak diğer sendikalar tarafından bu yol henüz yaygın bir şekilde kullanılmıyor. Oysa konunun uzmanlarına göre, anayasanın 90. maddesindeki düzenleme çerçevesinde ILO sözleşmelerine dayanarak imzalanan bu toplu iş sözleşmeleri, 6356 Sayılı Yasa’nın ILO sözleşmelerine aykırı olduğunu ve geçersiz sayılması gerektiğini göstermesi bakımından önemli görülüyor.