04 Ekim 2014
ASLINDA KURBAN OLAN ÜCRETLİ
Ücretleri ve alım gücü reel olarak sürekli gerileyen çalışana kurban kesmek hayal. Aslında ´kurban´ olan ücretli. Bir kurban için 6 maaş gerekiyor. Besicinin yeminin yüzde 465 zamlandığı 12 yıllık dönemde, ücretlinin maaşı yüzde 380 civarında artarken, kurbanlıkların fiyatı yaklaşık 725 civarında yükseliş gösterdi.
Bir yandan kısa bir süre öncesine kadar azalan hayvan sayısı, bir yandan da başta yem fiyatları olmak üzere maliyet yüksekliği nedeniyle fiyatlarında ciddi artış görülen küçükbaş ve büyükbaş hayvan fiyatları, gelirleri sınırlı oranlarda artan ücretliyi kara kara düşünmeye itti. Dini vecibelerini yerine getirmek isteyen ücretliye de tek seçenek olarak taksitle kurban kesmek kaldı.
Canlı hayvan-kurbanlık fiyatlarındaki aşırı artış nedeniyle işçi, memur, emekli gibi dar ve sabit gelirlilerin alım gücü son 12 yılda önemli oranda aşındı. 2002’de ortalama 550 kiloluk bir büyükbaş kurbanlık yaklaşık 4 asgari ücretle satın alınabilirken, bugün 7 asgari ücret buna yetmez hale geldi.
Aynı hayvanı satın alıp kurban edebilmek için 2002’de gereken 1.5 memur maaşı, şimdi 3 maaşa çıkmış durumda. 2002’de yaklaşık üç SSK emekli aylığı ile alınabilen bir büyükbaş hayvana bugün 6 emekli aylığı gerekiyor.
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran’ın, kurbanlık fiyatları ve besicilerin yaşadığı sorunlara dair son 12 yılı ele aldığı çalışması incelendiğinde, ülkede asıl kurban olanın ücretliler ve dar gelirliler grubu olduğu bir kez daha teyit edilmiş oldu.
Çalışmadan ortaya çıkan tablo özetle şöyle:
Bu yıl küçükbaş kurbanlıklar 350-1.350 lira, büyükbaşlar da 2000-11.200 TL arasında bir fiyattan satılıyor. Kurban kesecek yurttaşın cebinden çıkacak toplam para 7 milyar liraya yakın.
12 yılda küçükbaş kurbanlıkların fiyatı yüzde 450, büyükbaşlarda yüzde 725 arttı. 2002’de küçükbaş kurbanlık fiyatları 100-200 lira, büyükbaş olanlar 500-1.100 TL aralığında alınabiliyordu.
Kurbanlıklardaki aşırı artışın temel nedeni yem fiyatları. Besi yeminin 2002’de 194 TL olan ton fiyatı, bugün 900 lira dolayına ulaştı. Türk besicisi dünyanın en pahalı yemini kullanıyor.
Dar gelirli yurttaş, nakdi yetmediği için kurbanlığını, kredi" kartına taksitle almak zorunda kalıyor. Kurban eti 9 gün dayanmazken, kurbanın bedelinin ödemesi 9 ay, neredeyse bir sonraki Kurban Bayramı’na kadar sürüyor.
Kurban Bayramı öncesi artarak ayda 15 bin adedi bulan Suriye’den Türkiye’ye kaçak hayvan girişleri sektörün dışında, halk sağlığına da ciddi tehdit oluşturuyor..
Üretici de mutsuz
Aslında üretici de söz konusu durumdan son derece rahatsız. Geçen Kurban Bayramı’nda kurbanlıklar canlı ağırlık fiyatı kiloda 13-14 liradan pazara getirilmiş, ancak bayrama yakın bu fiyat 11 liraya kadar düşmüştü. MALİyet artışları dikkate alındığında bu yıl besicilerin kurbanlıkları kilosu 14-15 liradan satması gerekirken, canlı ağırlık fiyatının büyükbaş hayvanlarda kilo başına 1112 lira, küçükbaşlarda 12-13 lira civarında olacağı tahmin ediliyor.
