Sayıştay, MALİye ve İçişleri bakanlıkları tarafından kamuoyuna da açıklanan raporlarda yönetmeliklere aykırı çok sayıda uygulama tespit etti. Ödeneklerle giderler arasında sapmalar olduğuna, ancak bunların raporlarda açıklanmadığına işaret eden Sayıştay, bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetleri hakkında da bilgi verilmediğine vurgu yaptı. Rapor, TBMM Başkanlığı’na gönderildi. Raporda, başlangıcı 949 milyon TL olan ödeneğin 38.4 milyar liraya çıkarıldığı ancak nereye dağıtıldığı bilgisinin yer almadığı saptaması dikkat çekti. Sayıştay, kamuoyuna da açıklanan MALİye’nin genel faliyet raporu ile İçişleri Bakanlığı’nın Mahalli İdareler Genel FaliyetRaporu’nu inceleyerek “2013 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu”nu hazırladı. Kamu idareleri tarafından gönderilen raporları da dikkate alan Sayıştay’ın raporunda, MALİye’nin genel faaliyet raporuna ilişkin şu eleştirilere yer verildi:
Ödenek cetveli yok
MALİye Bakanlığı tarafından hazırlanan genel faaliyet raporunda, ödenek aktarmaları ve diğer ödenek işlemlerini gösteren cetvele yer verilmesi gerektiği halde yer verilmemiştir.
Yedek ödenekten yapılan aktarma tutarının 38.4 milyar TL olduğu MALİye Bakanlığı’nca tarafımıza bildirilmiştir. Başlangıç ödeneği olan 949 milyon TL’nin idareler itibarıyla dağılımına yer verilmiş, ancak toplam tutar olan 38.4 milyar TL’nin idareler itibarıyla dağılım bilgisine yer verilmemiştir.
Genel faaliyet raporunda bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere yer verilmemiştir.
Personel giderlerine ilişkin yıl sonu revize ödeneği 89.9 milyar TL, yıl sonu gider gerçekleşmesi 96.2 milyar TL olmasına rağmen meydana gelen sapmanın nedenlerine ilişkin genel faaliyet raporunda açıklama yapılmamıştır.
Artışın kaynağı belirsiz
SGK devlet primi yıl sonu revize ödeneği 14,9 milyar TL, yıl sonu gider g.rçekleşmesi 16.3 milyar TL olmasına rağmen meydana gelen sapmanın nedenlerine ilişkin genel faaliyet raporunda açıklama yapılmamıştır.
Mal ve hizmet alım giderleri başlangıç ödeneğinin 33.4 milyar TL, yıl sonu revize ödeneğinin 47.3 milyar TL, yıl sonu gider gerçekleşmesinin ise 36.4 milyar TL olduğu ifade edilmiştir. Mal ve hizmet alım giderleri başlangıç ödeneği ile yıl sonu gerçekleşmesi arasındaki sapmanın görev giderlerindeki ve hizmet alımlarındaki artıştan kaynaklandığı görülmektedir. Ancak raporda, hizmet alımlarındaki artışın Milli EĞİTİM Bakanlığı’ndan kaynaklandığı belirtilmesine rağmen görev giderlerindeki artışın sebebi açıklanmamıştır.
Dış borçta 1.2 milyarlık tutarsızlık
Proje finansmanı başlığı altında 2013 yılında uluslararası kuruluşlardan 3.1 milyar ABD Doları tutarında dış kredi sağlandığı ifade edilmiştir. Dış kredi sağlanan uluslararası kuruluşlar ve bu kuruluşlaru 2013 yılı sonu itibarıyla 403 milyar TL’si iç borç, 182.8 milyar TL’si dış borç olmak üzere toplam merkezi yönetim brüt borç stokunun 585.8 milyar TL olarak gerçekleştiği belirtilmiştir. Ancak 2013 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı’nda 2013 yılı sonu itibarıyla dış borcun 184 milyar TL olduğu ifade edilmiş olup 2013 Yılı Genel Faaliyet Raporu ile 2013 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı’nda yer alan dış borç tutarları arasında uyumsuzluk bulunmaktır.
Belediyelerin borçları arttı
Raporda, İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Mahalli İdareler Genel Faliyet Raporu’na ilişkin de şu eleştirilere yer verildi:
Mahalli idarelerde 2013 yılında çeşitli statülerde 259 bin 52 personel istihdam edilmektedir. Buna karşın mahalli idarelerde 2013 yılı itibarıyla 207 bin 915 personel hizmet satın alma yöntemiyle çalışmaktadır. Örneğin 2013 yılında belediyelerde 194 bin 779 personel çalıştırılmasına karşın 175 bin 495 kişi hizmet satın alma yöntemiyle çalıştırılmaktadır. Aynı şekilde, belediyeye bağlı idarelerinde 25 bin 536 personel istihdam edilirken 28 bin 87 personel hizmet satın alma yöntemiyle çalıştırılmaktadır. Raporda, bu konuda değerlendirme yer almamaktadır.
Belediyelerin, banka kredilerine ait borçları 2012 yılında 7.4 milyar TL’den 2013 yılında yüzde 46 artış ile 10.8 milyar TL’ye yükselmiştir. Belediyelerin; banka kredileri, kamu idarelerine mali borçlar, dış mali borçlar, bütçe emanetleri, vergi ve sosyal güvenlik dışındaki diğer yükümlülükleri ise 2012 yılında 9.9 milyar TL’den 2013 yılında yüzde 41 artış ile 14 milyar TL’ye yükselmiştir. Raporda bu konularda değerlendirme yer almamaktadır.
Mahalli idarelerin bütçe hedeflerine, mahalli idarelere ait şirket ve işletmelere ait mali duruma ilişkin bilgilere, yıl içinde yapmış oldukları yatırımlar ile gelecek yıllara yaygın yüklenmelerine, mahalli idareler genel faaliyet raporunda yer verilmesi gerektiği halde 2013 yılı raporunda bu bilgiler yer almamaktadır.
