Türkiye´de 140 işçi sendikasından 91´i toplu iş sözleşmesi yapabilmek için gerekli olan yüzde 1´lik işkolu barajını geçemiyor. Ancak Türkiye´nin onayladığı ILO sözleşmeleri baraj engelini ortadan kaldırıyor

6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre bir sendikanın toplu iş sözleşmesi imzalayabilmesi için öncelikle işkolu barajını geçmesi, ardından işletme/işyeri barajı şartını yerine getirmesi ve işyeri yetki belgesi alması gerekiyor.
Çalışma Bakanlığı’nın Temmuz 2014 istatistikleri dikkate alındığında, toplu iş sözleşmesi yapabilmek için gerekli olan yüzde 1’lik işkolu barajını 140 sendikadan 49’u geçebiliyor. 91 sendika ise toplusözleşme kapsamı dışında kalıyor. Mevcut yasaya göre kademeli olarak artan işkolu barajı, geçen haftalarda TBMM Genel Kurulu’nda verilen önerge ile yüzde 1’de sabitlendi.
Cumhurbaşkanı’nın onayından sonra yürürlüğe girecek olan değişikle, kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde 1 üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara bağlı olmayan sendikalar için yüzde 3 olarak uygulanacak. Böylece 91 sendikaya üye işçiler toplusözleşme hakkından yararlanamayacak.
Ancak geçen Nisan ayında sendikalara örnek niteliğinde bir gelişme yaşandı. DİSK’e bağlı Sosyal-İş Sendikası, yüzde 1’lik işkolu barajını geçememesine rağmen ILO sözleşmelerini dayanak gösterip ilk toplu iş sözleşmesini yaptı ve böylece mevzuattaki işkolu barajı da devredışı kaldı.

DEVREDIŞI BIRAKILDI
Sosyal-İş Sendikası bir ilke imza atarak, 13 Nisan 2014 tarihinde Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi ile toplu iş sözleşmesi sürecini 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre değil, Türkiye tarafından onaylanan Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 87 ve 98 Sayılı Sözleşmeleri’ne dayanarak yürüttü.
Sendika, toplu iş sözleşme yetkisini Çalışma Bakanlığı’ndan değil Uluslararası Af Örgütü çalışanlarından aldı. Taraflar arasında yürütülen görüşmelerde anlaşma sağlandı ve sözleşme imzalandı. Sosyal-İş Sendikası daha sonra ILO sözleşmelerini dayanak gösterip, KESK’e bağlı Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) çalışanları adına da SES Yönetimi ile toplusözleşme yaptı.

SENDİKALARA ÖRNEK
Sosyal-İş Sendikası’nın ILO’ya dayanarak yürüttüğü toplu iş sözleşmesi diğer sendikalara örnek niteliğinde. Konunun uzmanlarına göre, Anayasanın 90. maddesindeki düzenleme çerçevesinde ILO sözleşmelerine dayanarak imzalanan bu ilk toplu iş sözleşmesi, 6356 Sayılı Yasa’nın ILO sözleşmelerine aykırı olduğunu ve geçersiz sayılması gerektiğini göstermesi bakımından Türkiye toplusözleşme sisteminde devrim niteliğinde bir gelişme olarak değerlendiriliyor.