BETAM: Türkiye´de çalışan 25.5 milyon kişiden 757 bini iş arıyor. Bunun en önemli nedeni gelir yetersizliği iken yeni iş arayanlar içinde en düşük ücretlilerin payı yüzde 73.5

Umudu kalmadığı için iş aramaktan vazgeçenlerle birlikte Türkiye’de işsiz sayısı 5 buçuk milyon kişiye ulaşırken işi olup da geçinemediği için yeni iş arayanların sayısı da 757 bin kişiye ulaştı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (Betam) "Çalışan 757 bin kişi iş arıyor" başlıklı araştırma notuna göre, Türkiye’de 25.5 milyon çalışanın yüzde 3’ü yani 757 bini aldıkları ücretlerden ya da çalışma koşullarından memnun olmadıkları için bir yandan iş aramaya devam ediyor. Notta, çalıştığı halde iş arayan bireylerin oranının 2009 da yüzde 3.4 iken 2012’de yüzde 2.4’e kadar gerilediği, ancak 2013’te yüzde 3’e yükseldiğine dikkat çekiliyor.

Betam’a göre, çalıştığı halde iş arayan bireylerin büyük çoğunluğu ücretlerinden memnun olmadığı için iş ararken, azımsanamayacak bir kısmı da çalışma şartlarından şikâyetçi. Çalıştığı halde iş aramanın kayıt dışı çalışanlar arasında daha yaygın olduğu da görülüyor.

Gelir yetersizliği

Betam notunda, 2012’den itibaren ekonomik büyümenin sert bir düşüşe maruz kaldığı ve işsizliğin yüzde 9.2’den yüzde 9.7’ye yükseldiği de hatırlatılarak "Bu gelişmenin çalışanlar arasında memnuniyetsizliği artırmış olması muhtemel" denildi. Betam notunda şunlara işaret edildi: Daha fazla çalışmaksızın daha fazla gelir elde etmek için yeni iş aradığını beyan edenlerin oranı yüzde 38.6. Yaptığı iş geçici ya da mevsimlik olduğu için iş arayanlar yüzde 11.4, daha fazla süre çalışabileceği başka bir iş isteyenler yüzde 11.2 ve son olarak mevcut işine ek iş arayanları yüzde 6.7 gelir yetersizliğinden muzdarip gruba eklediğimizde, düşük gelirden kaynaklanan memnuniyetsizliğin ağırlığının 2013 itibarıyla 514 bin kişiyi bulan yüzde 68’e yükseldiğini görüyoruz.

Günlük kazanç 69 TL

Yüksek ücretlere doğru gidildikçe yeni iş arama hızla azalıyor ve aylık olarak 2000 TL’den sonra hemen hiç kalmıyor. Ayda 1000 TL’den daha düşük ücrete sahip çalışanların yeni iş arayan ücretliler içindeki payı yüzde 73.5’e yükseliyor. 1000 TL ile 2000 TL arası ücret grubundaki bu oranlar sırasıyla yüzde 31.1’e yüzde 23.2. 2000 TL’nin üzerinde ise yüzde 15.6’ya yüzde 3.3 oluyor.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Bülteni’ne göre sigortalı çalışanların ortalama günlük kazançları temmuz itibarıyla, son bir yılda yüzde 17 artarak 69 lirayı geçti.

Öte yandan haziran seçimi öncesi CHP’nin vaatleriyle tartışmaya açılan asgari ücret artışı, 1 Kasım sonrası da sürüyor. AKP’nin seçim taahhütleri arasında, halen 1000 lira olan asgari ücretin ocaktan itibaren 1300 TL’ye çıkarılması da vardı.

‘Devlet desteği şart’

Asgari ücretin iş verenin yükünü artıracağı, bu noktada prim kolaylığının firmalara destek olabileceği ifade ediliyor. Betam Direktörü Seyfettin Gürsel, asgari ücret artışının işsizlikten ziyade kayıtdışılığı artıracağını belirtti. SGK’ye yapılan eksik ücret bildiriminin de artabileceğini kaydeden Gürsel, artışın tüm ücretlerde domino etkisi yaratarak yukarı yönlü bir katkı yapacağını ifade etti. Gürsel, asgari ücrette artışın özellikle Doğu’daki bölgelerde ücret şoku yaratarak sınırlı sayıdaki firmanın batmasına yol açabileceğine işaret etti.

SANAYİCİ ENDİŞELİ

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı ibrahim Çağlar, asgari ücretin net 1300 liraya yükseltilmesinin işverene kişi başı aylık 437 lira, özel sektöre ise toplam 16 milyar lira ilave maliyet yaratacağını belirtti ve işverenin bu yükü kaldırabilmesi için ödediği SGK priminde belirli bir sürejçin üç puan indirime gidilmesi gerektiğini söyledi. Çağlar, "Tabii asgari ücret artınca, şirket içinde diğer çalışanlar da ücretlerine artış isteyecek. Yani gerçekte bu maliyetlerin daha üstüne çıkılacak" dedi. Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Ozdebir de . artışın bir süre sonra işten çıkarmalara yol açacağını ve dar gelirlinin uzun vadede mağdur olacağını savundu. Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Mehmet Dudaroğlu, vergilerle birlikte sanayiciye 492 liralık ek yük geleceğini, diğer çalışanlar da zam isteyeceği için domino etkisiyle karşı karşıya kalacaklarını söyledi. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı ibrahim Burkay, asgari ücret artışının uygulanması durumunda kamu yüklerinin azaltılması gerektiğini söyledi.