25 Mayıs 2018
607 VAKA 1313 EYLEM
Bir grup akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanının bir araya gelerek oluşturduğu Emek Çalışmaları Topluluğu, 2017 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu’nu yayımladı.
Bir grup akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanının bir araya gelerek oluşturduğu Emek Çalışmaları Topluluğu, "2017 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu’nu yayımladı. Rapor, basına yansıyan eylemler dikkate alınarak hazırlandı. Raporda; bir işyerindeki sorunlar ya da talepler için o işyerindeki emekçiler tarafından yapılan eylem ya da eylemler serisi için "işyeri temelli eylem vakası" kavramı kullanıldı, işçilerin bir işyerindeki spesifik sorunlarından ziyade çalışma hayatına ilişkin genel taleplerini ya da çalışma hayatının ötesindeki politik taleplerini dile getiren, siyasal iradeye ya da kamuoyuna hitap eden işçi eylemleri "genel eylem vakası" olarak adlandırıldı.
Rapora göre, 2017 yılında 607 vaka gözlendi. Bu vakaların 430’u işyeri temelli vakalar oldu. Geri kalanların 144’ünü genel eylem vakası, 33’ünü ise dayanışma eylemleri oluşturdu. 2017’de yıl içinde vaka sayısı bir önceki yıla göre neredeyse aynı kalmasına rağmen vakaların barındırdığı tekil eylem sayılarında artış gözlendi. 2016’da 729 olan tekil eylem sayısı 2017’de bin 313’e yükseldi. 2016’da vaka başına düşen eylem sayısı 1.2 iken 2017’de bu sayı 2.16 oldu. Bu artışta sene sonunda metal sektöründe gerçekleşen eylemlerin etkisi büyük oldu. Diğer bir faktör ise Kanun Hükmünde Kararname ile işten çıkarma sonucu gerçekleşen sürekli eylemler… 2017’de günlük ortalama eylem sayısı 3.6’ya ulaştı.
77 BİN İŞÇİ KATILDI
Raporda, 2017’de 430 işyeri temelli eylem vakasına dair şu bilgiler paylaşıldı: Eylemlere katılan yaklaşık işçi sayısı 77 bin olarak tespit edildi. İşyeri temelli eylem vakalarının yüzde 44’ü özel sektörde çalışan kadrolu işçiler, yüzde 24’ü memurlar, yüzde 13’ü özel sektör firmalarının taşeronlarında çalışan işçiler, yüzde 11’i de kamu kurumlarının taşeronlarında çalışan işçiler tarafından gerçekleştirildi. 430 vakanın yüzde 64’ünde işverene, iş ortağına ya da taşerona yönelik yürüyüş ve basın açıklaması yapıldı. Vakaların yüzde 23’ünde fiili grev, yüzde 11’inde ise kalıcı direniş tespit edildi. 2016’yla karşılaştırıldığında basın açıklamasında 11; fiili grevde ise 4 puanlık bir artış yaşandı.
ÜÇTE BİRİ ÜRETİMİ DURDURDU
İşyeri temelli eylemlerin yüzde 24’ünde toplu iş sözleşmesi, yüzde 21’inde işten atma, yüzde 14’ünde işteyken ücret gaspı, yüzde 14’ünde Kanun Hükmünde Kararname’yle işten atma, açığa alma, sürgün nedenleri rol oynadı. Eylem yapılan işyerlerinin yüzde 10’unda sendikalaşma çabası mevcut oldu. 2016’da vakaların ortalama süresi 10 gün iken 2017’da bu sayı 21.8 güne çıktı. İşyeri temelli eylemlerin yüzde 33’ü üretimi durduran ya da yavaşlatan eylemler oldu. Bu oran 2016’ya göre yüzde 4 puanlık bir artış gösterdi. Özel sektör firmalarının taşeron işçilerinin yaptıkları eylemlerde bu oran yüzde 76’ya çıktı.
Bu eylemlerin yüzde 49’u hak geliştirme niteliğinde, kalanı ise savunma niteliğinde oldu. Hak geliştirme oranı özel kadrolu işçilerde yüzde 76’ya çıkarken, memurlarda yüzde 19’a indi. 2017’de sendikal örgütlenme mücadelelerinde en az 663 işçi işverenler tarafından işten atıldı. Bin 231 işçi ise sendikalaşmadan farklı sebeplerle yapılan hak mücadelelerine katıldığı için işinden oldu.
METAL SEKTÖRÜ İLK SIRADA
İşyeri vakalarının yüzde 23’ü metal, yüzde 12’si inşaat, yüzde 10’u genel işler işkolunda oldu. Bu eylemlerin yüzde 48’i bir işçi sendikası, yüzde 21’i bir memur sendikası tarafından yapılırken, eylemlerin yüzde 28’i herhangi bir kurumun dahli olmadan gerçekleşti. 2016’ya kıyasla bu dağılımda ciddi bir değişiklik göze çarpmadı. Sendikaların örgütlediği işyeri temelli eylem vakası sayılarına bakıldığında birinci sırada 41 vakayla Birleşik Metal-İş, ikinci sırada 39 vakayla Türk Metal, üçüncü sırada 35 vakayla EĞİTİM-Sen yer aldı.
İş güvenliği ikinci sırada
2017 yılında gerçekleşen 177 genel eylem vakasına dair ise şunların altı çizildi: Genel eylemlerin yüzde 94’ü farklı muhatapları hedef alan basın açıklamaları oldu. Genel eylem vakalarının yüzde 17’sinde işçi sağlığı-iş cinayeti, yüzde 8’inde kıdem tazminatı yasa tasarısı bir eylem nedeni olarak rol oynadı. Genel eylemlerin düzenleyicileri arasında olan sendikaların konfederasyonlarına bakıldığında KESK yüzde 68 ile birinci, DİSK yüzde 63 ile ikinci, Türk-iş yüzde 27 ile üçüncü sırada yer aldı.
