17 Temmuz 2020
‘500 BÜYÜK’TE 50 MİLYAR DOLAR DIŞ BORÇ VAR
Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarının bilançolarında kur farkı kaynaklı yükler olduğu dikkati çekiyor. Kur artışları, yurt dışından fon kullanmış şirketlerin bilançolarını olumsuz etkiliyor.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Başkan Yardımcıları İrfan Özhamaratlı ve Sadık Ayhan Saruhan’la birlikte “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2019” araştırmasını değerlendirirken şu noktanın altını çizdi:
– Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarının bilançolarında kur farkı kaynaklı yükler olduğu dikkati çekiyor. Kur artışları, yurt dışından fon kullanmış şirketlerin bilançolarını olumsuz etkiliyor.
Bunun üzerine sordum:
– “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu”nun dış borcu nekadar?
Bahçıvan, yanıt için İSO’nun Danışmanı, bankacı Ferda Besli’ye sözü bıraktı:
– “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu”nun toplam borcu 50 milyar dolar. Bu rakam, toplam kredilerin yüzde 73.6’sına denk geliyor.
Besli, dış borç verisini paylaşıp, hemen şu noktaya işaret etti:
-Şirketlerin dış borcunu ihracat gelirlerine göre değerlendirmekte yarar var. “500 Büyük Sanayi Kuruluşunun 2019 yılı ihracatı 73.5 milyar dolar. Aslında şirketler ihracat gelirlerinin 3 katına kadar dış borç alabilir.
Toplantı sonrası Gülsan Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet Gül, ABC Deterjan Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Başer ve APS Giyim Yönetim Kurulu Başkanı Osman Benzeş’le buluştum. Sohbet sırasında “500 Büyük Kuruluş”un dış borç verisini paylaştım. Mehmet Gül hesap yapıp, yorumladı:
– Şirket başına ortalama 100 milyon dolar dış borç demek bu. Çok da büyük dış borç sayılmaz.
Daha sonra Ferda Besli’nin “İSO Dergisi Araştırma Özel Sayısı”ndaki “Yaşanan Finansal Şokların İSO 500’ün MALİ Yapısına Etkileri” başlıklı değerlendirmesine baktım.
Besli, toplantıda “Şirketler ihracat gelirlerinin 3 katına kadar dış borç alabilir” dese de, yazısında şu mesajı verdi:
-Şirketlerin finansal borçlarının içinde döviz cinsi kredilerin payı çok yüksek. Bu durum, şirketlerin açık pozisyon taşımasına neden oluyor.
Türk Lirası’nın değer kaybının son 3 yılda açık pozisyon taşıyan şirketlerin mali yapılarının bozulmasına neden olduğunu belirtip, sürdürdü:
– “İSO 500” ün 2019 yılı ihracatı 73.5 milyar dolar düzeyinde. Açık pozisyonlarının ihracat gelirlerine oranı yüzde 43.5. Bu durumda, açık pozisyon, 5 aylık ihracat gelirleri ile kapatılabiliyor.
Mevzuatı yazısında da anımsattı:
– Mevzuata göre firmalar, ihracat gelirlerinin 3 katına kadar döviz ihracat kredisi kullanma hakkına sahip.
Kullanılan döviz kredilerini iki açıdan irdeledi:
-“İSO 500”ün ihracat gelirlerine kullandığı kredi oranı yüzde 68. Ayrıca, özel sektörün yurt dışından sağladığı döviz kredilerinde sanayinin payı yüzde 27’ye gerilemiş bulunuyor.
Mevzuata göre “500 Büyük Kuruluş”un dış borçlanmada 220.5 milyar dolara kadar çıkmasının önü açık. Yani, 50 milyar dolarlık dış borç, mevzuat açısından bakınca yüksek görünmüyor.
Ancak, deneyimli bankacı Ferda Besli’nin, “Şirketlerin finansal borçlarının içinde döviz cinsi kredilerin payı çok yüksek” saptamasını dikkate almak gerekiyor.
