TİSK ile Hacettepe Üniversitesi tarafından ortak yapılan araştırma, Suriyeliler konusunda acı gerçeği gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, Türkiye´de en az 300 bin Suriyelinin kayıt dışı olarak çalıştığı tahmin ediliyor

TÜRKİYE İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (HÜGO) ile birlikte "Türk İş Dünyası ve Suriyeliler" konusunda bugüne kadar yapılan en kapsamlı araştırmayı gerçekleştirdi. 12 kişilik bir ekip tarafından 5 ay süren saha çalışmasıyla tamamlanan araştırma için, Türkiye’nin bu sorundan en fazla etkilendiği tespit edilen ekonomik bakımdan gelişmiş 18 ilinde, ekonomide söz sahibi olan kişilerle 134 mülakat yapıldı. İstanbul, İzmit, Bursa, Ankara, Konya, Kayseri, Malatya, Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay, Adana, Kahramanmaraş, Mersin, İzmir, Antalya, Muğla, Denizli ve Van’da gerçekleştirilen mülakatların analiziyle oluşturulan raporda, yaklaşık 2.2 milyon Suriyelinin Türkiye’de büyük ölçüde kalıcı hale geldiği sonucuna varıldı. Çalışmada, "Kapsamlı, bütünleşik bir plan dahilinde istihdam imkanı yaratılmaması halinde, Türkiye’deki Suriyelilerin Türk ekonomisinin ve hatta Türk sosyal yapısının dengelerini bozma ihtimalinin çok yüksek olacağı açıktır" uyarısında bulunuldu.

Türkiye’deki Suriyelilerin şu anda yasal olarak istihdama dahil edilememesi nedeniyle "kayıt dışı" sorununun arttığı belirtilen araştırmada, Suriyelilerin istihdamı konusunda iş dünyasının somut önerilerine de yer verildi. Suriyeli sığınmacılardan, yasak olmasına rağmen, en az 300 bininin kayıt dışı ve kaçak olarak çalıştığı tahmin ediliyor. Türk iş dünyasının konuya ilişkin görüşlerini ve politika önerilerini kapsamlı şekilde ilk kez ortaya koyan bu araştırmada, iş dünyasının Suriyelileri yabancı statüsünde çalıştırmanın getireceği ilave maliyetler konusunda devletin teşvik politikaları ile özendirici olmasını istediği de aktarıldı.

Türkiye İşveren Sendikalan Konfederasyonu ve Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi’nin işbirliği ile yapılan "Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti ve Önerileri" başlıklı araştırmada özetle şu saptamalar yer aldı:

EN CİDDİ SORUN EĞİTİM

¦ Türkiye’deki Suriyelilerin yüzde 54’ünden fazlası, yani en az 1 milyon 200 bini 18 yaş altındaki çocuk ve gençlerden oluşmaktadır. 0-4 yaş grubundaki çocuk sayısı 450 bin civarındadır. Bunların içinde Türkiye’de doğanların sayısı 150 binin üzerindedir. Bu çocukların vatansız kalma riski de bulunmaktadır. Türkiye’deki Suriyelilerin yaşadıkları en ciddi sorunlardan biri eğitim alanındadır. 1.2 milyon 18 yaş altındaki çocuk ve gencin içinde 600 binin üzerinde okul çağında çocuk bulunmaktadır ve bunların çok küçük bir bölümü eğitim alma imkanına sahiptir. Bazı çocuklar 4, bazıları ise 3,2 ya da 1 yıldan beridir okula gidememektedir. Bunun yaratacağı olası sorunları tahmin etmek zor değildir. Alınan eğitim Arapça ve Suriye müfredatına göredir. EĞİTİM kalitesi de ayrıca sorgulanmalıdır. Mümkün olan en kısa zamanda ciddi bir seferberlikle bu çocuklara Türkçe eğitimi verilmesi ve Türk eğitim sistemi içine entegre edilmeleri artık bir zorunluluktur. 

ÇOCUK İŞÇİLİK GÜNDEMDE!

¦ Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin büyük bir bölümünü içeren "geçici koruma altındaki Suriyelilerin" çalışma haklan konusunda bir düzenleme bulunmaması nedeniyle kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı istihdam yoğun olarak yaşanmaktadır. Özellikle mevsimlik işçilik olmak üzere tarımda, inşaat, tekstil ve imalat sektörlerinde yoğun bir hareketlilik söz konusudur. Hatta Türkiye’nin uzun yıllar çabalar göstererek büyük ölçüde ortadan kaldırdığı "çocuk işçilik" konusu da yeniden gündeme gelmiştir. Kayıt dışı ekonomi Türkiye’deki rekabet sisteminin bütün dengelerini bozmakta, çalışma normları uygulanamamakta ve devletin gelir ve kontrol mekanizmalarını devre dışı bırakmaktadır. Kayıt dışı çalışma aynı zamanda sosyal gerginliklere ve çatışmalara da zemin olacak bir şekilde büyümektedir. Ucuz işçilik nedeniyle işlerini kaybeden ya da kaybetme riski içinde olanların sayısı ve bunların huzursuzluğu artmaktadır.

İSTİHDAM ALANI YARATILMALI

¦ Türkiye’deki Suriyeliler içinde meslek sahibi olanların oranı son derece düşüktür. Eldeki kayıtlarda yeterince titiz bir çalışma yapılıp, yapılmadığı bilinmemekle birlikte, üniversite mezunu olanlann sayısı 35 bin civarında görünmektedir. 2.2 milyonluk nüfus içinde bu son derece düşük olan sayı, Suriyelilerin eğitim ve niteliksel durumları bakımından karşı karşıya olunan ciddi sorunu ortaya koymaktadır. Ancak çok düşük sayılarda da olsa nitelikli elemanların varlığı mutlaka değerlendirilmelidir. Suriyeliler için yaratılacak istihdam alanının devlet öncülüğünde yapılması talebi de ekonomi dünyasında oldukça yaygındır. İş dünyasının temsilcileri devletin hem yatırımcı, hem eğitici, hem de düzenleyici olarak konuya müdahil olmasını çok önemsediklerine dair bir yaklaşım ortaya koymuşlardır. İş dünyasındaki bir başka talep de Suriyelileri "yabancı" statüsünde çalıştırmanın getireceği ilave maliyetler konusunda devletin yeni düzenlemeler yapması ve teşvik politikaları ile özendirici olması yönündedir.

ÇOBANLIK MESLEĞİ ÖNERİSİ

¦ Türkiye’deki Suriyelilerin istihdamı konusunda en somut önerilerden biri hayvancılık sektöründen gelmiştir. Türkiye’de 44 milyon küçükbaş, 14 milyon büyükbaş hayvan olduğunu ifade eden uzmanlar, çobanlık mesleğinin Türkiye’de tercih edilmediğini, bu nedenle de bu alanda ciddi bir açık olduğunu belirtmiştir. Bu çerçevede yaklaşık 100 bin kişilik bir istihdam potansiyelinin Suriyeliler dikkate alınarak planlanabileceğim ifade eden uzmanlar, Tanm Kredi Kooperatiflerinin "meslek eğitimi" imkanı sağlamak konusunda inisiyatif alabileceğini vurgulamaktadır. Türkiye’de gıda ve imalat sektörlerinin Suriyelilerin istihdamı için cazip alanlar olduğu görüşü de aynı uzmanlarca ifade edilmektedir.

Maaş Eylemine Polis Müdahalesi

SİVAS Demir Çelik Fabrikasında çalışan ve bir süredir maaşlarını alamadıkları gerekçesiyle eylem yapan işçiler ve aileleri yolu trafiğe kapatmak isteyince polis, biber gazıyla müdahalede bulundu. Dün Cumhuriyet Meydanı’nda toplanan işçiler, ellerindeki çeşitli pankartlarla bir süre slogan attıktan sonra İstasyon Caddesi’ne doğru yürüyüşe geçti. Yolun trafiğe kapatılmasını engellemeye çalışan polislerle işçiler arasında arbede yaşandı. Polis ekipleri, işçilere biber gazıyla müdahale etti. Daha sonra Atatürk Caddesi’ne doğru yürüyerek yolu trafiğe kapatan işçilere, polis yeniden müdahale etti. Olay sonrasında bazı işçiler gözaltına alındı.