01 Ocak 2014
2013’ÜN KAZANANLARI/ İŞÇİ ANKARA YOLUNDA
KP hükümetinin Muğla’da bulunan Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy termik santralları ile kömür ocaklarını özelleştirmek istemesine işçiden yanıt gecikmedi. İşçiler 27 Ağustos’tan itibaren eylemlere başladı. İşçiler önce “Hükümet dağa çıkmayanın sesine kulak vermiyor” diyerek 24 Eylül’de Sodra Dağı’na çıktı.
KP hükümetinin Muğla’da bulunan Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy termik santralları ile kömür ocaklarını özelleştirmek istemesine işçiden yanıt gecikmedi. İşçiler 27 Ağustos’tan itibaren eylemlere başladı. İşçiler önce “Hükümet dağa çıkmayanın sesine kulak vermiyor” diyerek 24 Eylül’de Sodra Dağı’na çıktı. Ardından 7 Ekim’de Ankara’ya doğru yürüyüş gerçekleşti ve 4 günün sonunda Meclis’in kapısına dayandı. 22 Kasım’da özelleştirmeye ilişkin ihale tarihinin açıklanması bardağı taşıran son nokta oldu. İşçiler, Muğla’da AKP İl Başkanlığı’na yürüdü, barikatları yıktı. 9 Aralık’tan itibaren de açlık grevine başladılar. 29 Aralık’ta Milas’ta yapılan “Özelleştirmeye Karşı Emek ve Bağımsızlık Mitingi” ile AKP’yi uyardılar.
2013’ten kalan miras: Mücadele
Türkiye’de 2013 emekçiler açısından saldırıların yoğunlaştığı ancak mücadele dolu bir yıl oldu. Saldırıların kapsamını, kıdem tazminatını tırpanlama girişimleri, işten çıkarmalar, iş cinayetleri, grev kırıcılığı, sendikalara yönelik operasyon ve özelleştirme gibi başlıklar oluşturdu. Saldırıların yoğunlaşması mücadeleyi de beraberinde getirdi.
Greve çıkan işçi sayısı: 24 bin 500
2013 yılında toplusözleşme görüşmelerinde uyuşmazlık sonucu greve çıkan işçi sayısı 24 bin 568’i buldu. 102 işyerinde gerçekleşen yasal grevlerin en büyüğünü TEKSİF grevi oluşturdu. 30 işyerinde çalışan 12 bin emekçi grev çadırları kurdu. Son üç yıllık dönemde yasal greve çıkan işçi sayısının ortalaması 711 olduğu düşünüldüğünde 2013’te yasal greve çıkan işçi sayısı epey yüksek. Grevlerin yoğunlaştığı yer Marmara Bölgesi oldu.
İş bırakma eylemleri
Yasal grevler dışında 2013 yılında çeşitli nedenlerden dolayı iş bırakma eylemi yapan işçi sayısı da oldukça yüksek. Basın-yayın organlarında tespit edebildiğimize göre en az 11 bin 276 işçi, iş bırakma eylemi yaptı. (Yurt çapında yapılan bir günlük iş bırakma eylemleri hariç) 37 işyerinde gerçekleşen iş bırakma eylemlerinin nedenini, işçi sağlığı ve işçi güvenliği önlemlerin alınmaması, işten çıkarmalar ve kötü çalışma koşulları oluşturdu. 2013’de iş bırakma eylemlerinin yoğun olduğu bölgelerden biri de Doğu Anadolu. 6 ilde toplam 10 işyerinde iş bırakma eylemi gerçekleşti. 10 işyerinden 7’si, Şırnak, Hakkari ve Diyarbakır illerini kapsadı.
11 bin 276 rakamına, KESK, Demiryolu ve PTT çalışanlarının yurt çapında yaptığı bir günlük iş bırakma eylemlerini kattığımızda sayı oldukça yükseliyor.
2013’te tespit edebildiğimize göre 3 bin 969 işçi de, işten atıldığı için direnişe geçti. 24 işyerinde direniş çadırı kurdu.
2013’te yasal greve çıkan, iş bırakma eylemi yapan ve işten çıkarmalar üzerine direnişe geçen işçilerin toplamı 40 bini buldu. Rakamların işaret ettiği, 2014 yılının büyük işçi hareketlerine gebe olduğudur.
Kıdem Tazminatı Fonu’na karşı eylemler
AKP hükümeti kıdem tazminatını fona devretme konusunda birçok girişimde bulundu. Türk-İş, Genel Kurul Kararı olan “Kıdem tazminatına dokunulması halinde genel greve gideriz” uyarısında bulundu. DİSK de İstanbul ve Ankara başta olmak üzere 13 ilde 23 noktada kıdem tazminatının tırpanlanma girişimlerine karşı alanlara indi.
Hava-İş’te bir dönem kapandı
oHava-İş 2013 yılına grev hakkının alınmasına yaptığı itirazın ardından işten atılan 305 işçi adına verdiği direnişle girdi. Direnişin üzerinden bir yıl geçmeden THY yönetimiyle oturulan Toplu İş Sözleşmesi (TİS) masasından anlaşmazlık ve grev kararıyla kalkıldı. 22 yıl sonra 15 Mayıs 2013’te, 5 bin çevik kuvvet polisi ablukasında THY’de grev başlatıldı. İşçilerin yerine yasalara aykırı olarak yeni işçi alımı yapıldı, diğer havayolu şirketlerinin personeli çalıştırıldı, uçaklar uluslararası standartlara aykırı bir şekilde, eksik personelle kaldırıldı. Hava-İş’in Genel Kurul sürecine kadar THY yönetimi müdahalesini sürdürdü ve Genel Başkan Atilay Ayçin’in karşısına kendi oluşturduğu listeyi aday olarak çıkardı. Baskılar sonucu sendika yönetimi değiştirildi. İşe iade davalarında işverenin şahidi ve AKP Kahramanmaraş milletvekili Cafer Tatlıbal’ın oğlu olan Ali Kemal Tatlıbal Hava-İş’in yeni başkanı oldu. Tatlıbal’ın ilk işi THY ile TİS’i imzalayarak grevi bitirmek oldu.
Taşeronlaşmaya karşı miting
Hükümet, taşeronlaşmayı yaygınlaştıracak düzenlemeleri hayata geçirmeye hazırlanırken taşeron işçileri de seslerini duyurmak için alanlara indi. Yılın en büyük mitingi Zonguldak’ta gerçekleşti. Genel Maden-İş’in çağrısıyla 25 bin emekçi Zonguldak Madenci Anıtı’nda toplandı.
İş kazalarına 1217 kurban
oTürkiye’de işçi sağlığı ve işçi güvenliğine ilişkin alınan önlemlerin yetersiz olduğu rakamlardan okunuyor. Birçok yasa çıkarılsa da denetim yapılmıyor. 2013’te en az 2017 emekçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin araştırmasına göre, hayatını kaybedenlerin 59’unun çocuk, 101’inin ise kadın olduğu belirtildi. 2012’de en az 861 işçi yaşamını yitirirken bu yıl AKP hükümeti “rekor” kırdı.
Fotoğraftaki kişi 13 yaşında. Adı Ahmet Yıldız. Nisan ayında Adana’da geçirdiği iş kazası sonucu yaşamını yitirdi. İş cinayetlerine karşı mücadelede simge oldu.
