Çalışma Bakanı Bilgin’in ana gündeminde istihdamın kalıcı şekilde artırılması var. Bu açıdan yeni bir model olarak ‘Üretim Sürecine Katılım Programı’ ile ‘İstihdam Garantili Yeni İşbaşı Eğitim Programı’ önemli.

Türkiye işgücü piyasasının son on yılda gösterdiği gelişmeye rağmen, genç nüfus yapımızın da etkisiyle istihdamın artırılması çok önemli.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından da bu anlamda çok sayıda politika, program ve proje yürütülüyor. Çalışma Bakanı’mız, benim de hem üniversiteden hocam olan hem de yıllarca meslektaş olarak beraber çalışma fırsatına sahip olduğum Prof. Dr. Vedat Bilgin de bakanlığın ana gündemine istihdamın kalıcı şekilde artırılması, işgücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun nitelikli işgücünün yetiştirilmesi ve işgücünün istihdam edilebilirliğinin artırılmasını almış durumda.

Bugünkü yazımda, bakanlık tarafından yakın zamanda uygulamaya konulan ve yeni bir istihdam modeli olarak karşımıza çıkan ‘Üretim Sürecine Katılım Programı’ ile aslında uzun bir süredir uygulamada olan ancak yakın zamanda gidilen yönetmelik değişikliği ile mevcut sorunların ortadan kaldırıldığı ve işlevselliği artan ‘İstihdam Garantili Yeni İşbaşı Eğitim Programına’ ilişkin detayları ele almaya çalışacağım.

2 yeni programla istihdama müjde

1-) Üretim sürecine katılım programı nasıl işleyecek?

Üretim sürecine katılım modeli, imalat sektöründe faaliyet gösteren ve belirlenen diğer şartları taşıyan işyerlerinin, daha verimli ve katma değerli üretim gerçekleştirmelerini sağlayarak ihracat odaklı istikrarlı büyümeye katkı sağlayacak nitelikli işgücünün yetiştirilmesini desteklemek amacını taşıyor.

Çalışma Bakanımız’ın ifadesine göre, program öncelikle Gaziantep’te uygulanmaya başladı. Bununla birlikte, Bursa, Kocaeli ve

İzmir gibi sanayisi ile ön plana çıkan diğer illerde de devam edecek. Sonrasında da Türkiye’ye yaygınlaştırılacak. Üstelik, programın etkisi de ölçülecek.

Nitelikli işgücü…

Bu yeni modelin önceliği, niteliklerinin geliştirilmesi ve gençler başta olmak üzere iş arayanların işgücü piyasasında talep edilen becerilere sahip olmasının sağlanması. Bu anlamda, modelin ana hedefi imalat sektörünün desteklenmesi.

İşverende hangi şart aranıyor?

Programa başvuracak işverenlerde aranan bazı şartlar şu şekilde:

– İmalat sektöründe belirtilen alt sektörlerde ve OSB bünyesinde faaliyet gösteren özel sektör işyeri olunması,

– 50 ile 249 arası çalışana sahip olunması,

– Sigortalının işe alındığı yıldan bir önceki takvim yılındaki kayıtlı sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak çalıştırılması,

– Yasal ödeme süresi geçmiş vergi, sigorta primi, işsizlik sigortası primi, İŞKUR tarafından takip edilen idari para cezası bulunmaması.

Destek süresi ve tutarı ne?

Sigortalının işe alındığı ilk aydan başlamak üzere üç aylık dönem için prim, vergi ve ücret desteği sağlanıyor. Bu kapsamda;

– Lise altı eğitime aylık 5.879,70TL’ye kadar,

– Lise mezununa aylık 6.220,59 TL’ye kadar,

– Yükseköğretim mezunu istihdam edilirse aylık 6.566,18 TL’ye kadar destek sağlanacak.

Kimler başvurabilecek?

Programda istihdam edilecek sigortalılarda aranan bazı şartlar ise şöyle:

– Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olunması,

– İŞKUR’a kayıtlı işsiz olunması,

– 18-34 yaş grubunda olunması,

– İşverenin birinci derece kan hısımı veya eşi olunmaması,

– Son iki yıl içinde kurumca aynı meslekte düzenlenen kurs ve programı tamamlamamış olunması,

– Programa başlama tarihinden önceki son 3 ayda sigortalı olunmaması.

2-) İşte istihdam garantili yeni işbaşı eğitim modeli

İşbaşı eğitim programının temel amacı; Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR’a) kayıtlı, mesleki deneyimi veya iş tecrübesi olmayan işsiz kişilere mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırılması yoluyla bu kişilerin istihdam edilebilirliklerinin artırılması.

İşbaşı eğitim programı, ilgili Yönetmelik gereğince en az 5 sigortalı çalışanı bulunan ve Kuruma kayıtlı olan tüm özel sektör işyerlerinde uygulanabiliyor. Bununla birlikte, kişi yönünden işbaşı eğitim programına katılabilmek için;

– 15 yaşını tamamlamış olmak,

– İŞKUR’a kayıtlı işsiz olmak,

– Programa başladığı tarihten önceki bir yıl içerisinde program düzenlenecek işverene ait vergi numarası altında yer alan işyerlerinde sigortalı olmamak,

– Emekli olmamak,

– İşverenin 1. veya 2. derece kan hısımı veya eşi olmamak,

– İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden yararlanmış olmak şartlarını taşımak gerekiyor.

– İşsizlik ödeneği alan kişiler de işbaşı eğitim programlarına katılabiliyorlar.

İstihdam taahhüdü var

En az beş çalışanı olan işverenlerin yararlanabildiği program kapsamında işverenler sigortalı sayısının yüzde 30’una kadar katılımcı talep edebiliyorlar. Bu bakımdan, örneğin 100 çalışanı olan bir işyerinde 30 kişi için program düzenlenebiliyor. Program sonunda, işverenin program katılımcılarının en az yüzde 70’ini istihdam etmesi gerekiyor. Bu bakımdan, istihdam taahhüdü kapsamında program sonrasında katılımcıların en az yüzde 70’inin altmış günden az olmamak üzere fiili program süresinin en az üç katı kadar süreyle istihdam edilmesi şart. Yani, 3 ay düzenlenen bir programın katılımcıları için istihdam taahhüdü en az 9 ay.

Katılımcıların ücreti İŞKUR’dan

Program süresince katılımcılara günlük 163.59 TL (öğrenciler için 122.69 TL, işsizlik ödeneği alanlar için 81.80 TL) zaruri gider (cep harçlığı) ödemesi İŞKUR tarafından yapılıyor. Ayrıca program süresince katılımcılar adına iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primleri İŞKUR’ca karşılanarak katılımcıların sağlık hizmetinden faydalanması sağlanıyor.