OVP’ye göre bu yılki cari açık 21 milyar dolar olacak. Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu ise ısrarla yılın kalan döneminde cari fazla verileceğini söylüyor.

İlk yarıdaki cari açık 13.6 milyar dolar. İkinci yarıda fazla vereceksek 21 milyar dolarlık açık ne; yok eğer yılı 21 milyar açıkla kapatacaksak fazla nerede?

Bu bir ileri matematik sorusu değil. Tam tersine çok ama çok basit bir matematik sorusu. 13.6’dan hangi sayısı çıkarırsanız 21 sonucunu elde edersiniz? Mantıksız mı geliyor, bize de öyle geldi de… Hem zaten onun için soruyoruz, açıklayabilen olursa diye… Başlıktaki formülde geçen 13.6, milyar dolar cinsinden yılın ilk yarısında verilen cari işlemler dengesi açığını gösteriyor. Soru işareti, 13.6 milyar dolardan düşülmesi gereken tutara işaret ediyor. Bu tutarın ne kadar olduğunu tabii ki bilmiyoruz. Hem zaten bilsek soru işareti koymaz ve sayıyı yazardık. 21 ise yine milyar dolar olarak bu yılın sonunda beklenen cari işlemler dengesi açığı. Bu sayı orta vadeli programda yer alıyor. Şimdi hadi gelin hep beraber düşünelim: “Yılın ilk yarısında 13.6 milyar dolar olan cari işlemler dengesi açığından ikinci yarıda hangi sayıyı düşeceğiz, yani ikinci yarıda ne miktarda cari fazla vereceğiz ki sonuç 21 milyar dolar açık olsun?” İtirazları duyar gibiyiz: “Olur mu böyle bir hesap! İlk yarıda 13.6 milyar dolar açık varsa, yılın tümünde de 21 milyar dolar açık bekleniyorsa demek ki ikinci yarıda 7.4 milyar dolar daha açık verilecek. Yok eğer ikinci yarıda fazla bekleniyorsa bu durumda da yılın tümü için ifade edilen 21 milyar dolarlık açık yanlış…”

OVP’DE YAZAN MI DOĞRU, MB BAŞKANI’NIN SÖYLEDİĞİ Mİ?

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan 2022-2024 dönemine ilişkin orta vadeli programda bu yılın cari işlemler dengesi açığının 21 milyar dolar olarak tahmin edildiği yazıyordu. İlk yarıdaki açık 13.6 milyar dolardı ve buna göre demek ki ikinci yarıda açığın 7.4 milyar dolarda kalacağı tahmin ediliyordu. İlk yarıdaki 13.6 milyar dolardan ikinci yarıda 7.4 milyar dolara inilebilir miydi, bu ayrı bir tartışma konusu. Hem zaten bugünkü konumuz bu değil. Orta vadeli programda böyle bir tablo varken Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu son olarak önceki gün Alman Türk Ticaret ve Sanayi Odası toplantısında öyle görüşler dile getirdi ki, biz de ana yazıya formül gibi o başlığı atmak durumunda kaldık. Bakın Kavcıoğlu ne dedi: “İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 85’ler gibi yüksek bir platoya oturdu. Yılın ilk yarısında dış ticaretteki reel dengelenme oldukça belirgin. Bu gelişmeler ışığında, ihracattaki güçlü artış eğilimi ve aşılamadaki ivmenin turizm faaliyetlerini canlandırmasıyla yılın geri kalanında cari işlemler hesabının fazla vermesini bekliyoruz.” Merkez Bankası Başkanı’nın söylediği çok açık. Kavcıoğlu herhangi bir sayı dile getirmiyor ama örtülü biçimde “Cari işlemlerde ilk altı ayda 13.6 milyar açık verdik ama ikinci yarıda fazla elde etmeyi bekliyoruz” diyor. Peki Kavcıoğlu’nun, bu konuşmasından önce yayımlanan orta vadeli programda cari açığın 21 milyar dolar olarak yer aldığından haberinin olmaması mümkün mü, tabii ki değil. Öyleyse, “İkinci yarıda cari fazla vereceğiz” lafının anlamı ne? Diyelim fazla vermek bir temenni ama açık vermesek bile yılı 13.6 milyarda kapatacağız. Ama öbür tarafta hükümetin tahmini 21 milyar dolar açık.

ŞARTLARI ZORLAYALIM; BİR OLASILIK DAHA VAR!

Kavcıoğlu önceki günkü konuşmasının bir yerinde ağustos ayına ilişkin geçici dış ticaret verilerin iyi geldiğine işaret ediyor. Acaba kastedilen ağustos ayından sonraki dönemde cari fazla verileceği mi? Diyelim öyle… Bu durumda da son dört ayda cari fazla elde ederek yıllık açığı 21 milyar dolara indirmemiz söz konusu olacağına göre ağustos sonundaki cari açık 21 milyarın üstüne çıkmış olmalı. Yani iki ayda 8 milyar dolar gibi bir açıktan söz etmiş oluyoruz; hem de temmuz ve ağustosta. Bu da olamayacağına göre… Herhalde söylenecek en güzel söz şu: “Boşa koysan dolmuyor, doluya koysan almıyor!”