Yürürlükte bulunan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, işyeri sendika temsilcilerine ve işyerinde çalışmaya devam eden “Kuruluşun ve şubesinin yönetim kurulu üyelerine” çok önemli bir iş güvencesi sağlamaktadır.

TEKGIDA-İŞ SENDİKA AKADEMİSİ

İşyeri sendika temsilciliğinin güvencesi

“Madde 24 – (1) İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez. Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde, temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açabilir.

“(2) Dava basit yargılama usulüne göre sonuçlandırılır Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi kesin olarak karar verir.

“(3) Temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması hâlinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma hâlinde de uygulanır.

“(4) İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi hâlde değişiklik geçersiz sayılır.

“(5) Bu madde hükümleri işyerinde çalışmaya devam eden yöneticiler hakkında da uygulanır.”

Sendikada bir görevi bulunmayan işçilerin sendikal hak ihlallerine karşı korunması da 6356 sayılı Kanunun 25. maddesiyle düzenlenmiştir:

Sendika özgürlüğünün güvencesi

“Madde 25 – (1) İşçilerin işe alınmaları; belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, belli bir sendikadaki üyeliği sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri veya herhangi bir sendikaya üye olmaları veya olmamaları şartına bağlı tutulamaz.

“(2) İşveren, bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamaz. Ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardım konularında toplu iş sözleşmesi hükümleri saklıdır.

“(3) İşçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde işçi kuruluşlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya farklı işleme tabi tutulamaz.

“(4) İşverenin (…) yukarıdaki fıkralara aykırı hareket etmesi hâlinde işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilir.

“(5) Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi hâlinde işçi, 4857 sayılı Kanunun (…), 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.

“(6) İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülüğü işverene aittir. Feshin işverenin ileri sürdüğü nedene dayanmadığını iddia eden işçi, feshin sendikal nedene dayandığını ispatla yükümlüdür.

“(7) Fesih dışında işverenin sendikal ayrımcılık yaptığı iddiasını işçi ispat etmekle yükümlüdür. Ancak işçi sendikal ayrımcılık yapıldığını güçlü biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren davranışının nedenini ispat etmekle yükümlü olur.

“(8) Yukarıdaki hükümlere aykırı olan toplu iş sözleşmesi ve iş sözleşmesi hükümleri geçersizdir.

“(9) İşçinin iş kanunları ve diğer kanunlara göre sahip olduğu hakları saklıdır.”

Günümüzde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmelerinin bazılarında bu konulardaki düzenlemeler aşağıda sunulmaktadır.

Tekgıda-İş Sendika Akademisi’nin günümüzdeki toplu iş sözleşmelerinde çeşitli düzenlemelere ilişkin raporlarında sendikanın ve işyerinin adı belirtilmemektedir. Bunun nedeni, bazen işçi aleyhinde olan düzenlemeler söz konusu olduğunda, sendikanın adının belirtilmesinin yaratabileceği sakıncalardır. Her toplu iş sözleşmesine ilişkin kodda işyerinin özel sektör (Ö) veya kamu sektörü (K) olduğu ve toplu iş sözleşmesinin yürürlükte bulunduğu yıllar belirtilmektedir.

(VI-031,Ö,2022-2024)

Sendika Temsilcilerinde Aranan Nitelikler

Sendika temsilcilerinin;

a- 18 yaşını doldurmuş olması,

b- Dolandırıcılık, emniyeti suiistimal, hırsızlık, sahtecilik, yalan yere yemin, yalan yere şahadet, cürüm tasnii ve iftira suçlarından biri ile veya mutlak olarak ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis cezalarına mahkum olmaması,

c- Sendika tarafından temsilci gösterildiği tarihte bu sözleşmenin uygulanacağı işyerinde 1 yıldır çalışıyor olmaları,

d- Tercihen sekiz yıllık temel eğitimi bitirmiş olmaları gerekir.

(V-01,Ö,2011-2014)

Bu kişilerin sendikanın yazılı oluru alınmaksızın çalışmakta oldukları işleri ve işyerleri değiştirilemez.

(V-03,Ö,2013-2015)

Sendika’nın merkez ve şubelerinin zorunlu organlarında görev alıp işyerinde çalışan işçiler ile İşyeri Sendika Temsilcilerinin hizmet akitleri feshedilemez. Aksi takdirde yasalardan ve Toplu İş Sözleşmesi’nden doğan hakları dışında ayrıca net 13 aylık maaşları tutarında tazminat peşin olarak ödenir. İşe iade edilen temsilci için işbu tazminat hükmü uygulanmaz.

(V-09,Ö,2008-2010)

Görevine başlamak istediği halde başlatılmayan Sendika Yönetim, Denetim, Disiplin Kurulu başkan ve üyelerine ayrıca bir yıllık brüt ücretleri tutarında tazminat ödenir.

(V-12,K,2006-2008)

Sendikanın bütün kademelerinde görevli yöneticiler, işyeri baş temsilcileri ve temsilcileri ekonomik ve demokratik sendikal faaliyetleri nedeni ile işten çıkarılamaz. Rızaları dışında meslekleri ile ilgili olmayan bir işe nakledilemez. Fiilen çalıştığı işyeri değiştirilemez.

(V-13,K,2007-2008)

İşyeri sendika temsilcilerinin geçici veya mevsimlik işçi statüsünde bulunması nedeniyle hizmet akdinin askıya alınması halinde dahi işyeri sendika temsilciliği görevi ve bu göreve bağlı yetkileri aynen devam eder.

(VI-056,Ö,2017-2019)

(A) İşyerinde çalışan Sendika Yönetim, Denetim, Disiplin Kurulları Başkan ve Üyeleri ile işyeri sendika temsilcileri sırıf sendikal faaliyetleri nedeniyle cezalandırılamaz ve iş sözleşmeleri haklı bir neden olmadıkça feshedilemez. İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılır. Bu konuda, 6356 sayılı Kanunun 24. madde hükümleri saklıdır.

(B) Ücretlerini işyerinden almayan akit Sendikanın herhangi bir kurulunda görev alan yöneticileri, bu görevlerinin bittiği tarihten başlayarak, 3 ay içinde işyerine müracaat ettikleri takdirde, işveren kendilerine eski işlerini vermeyi kabul eder. Eski işinde münhal olmadığı takdirde işveren, kendisini ihtisas ve branşına uygun bir işe alır. Eski işi boşaldığında, işveren bu işçiyi eski işine verir. Ücretini işyerinden almayan bu gibi yöneticilerden işyerine dönmek isteyenler, işyerindeki eski işlerinden yukarıdaki sebeplerle ayrılmasalardı, ücretleri toplu sözleşmeler ve işçilerin tümüne uygulanan zamlarla hangi seviyeye gelecekse, o ücretle işe başlarlar. Bu şekilde işe alınan işçilerin, işyerinde daha önce çalıştıkları döneme ait kıdem tazminatı hakları varsa, bu hak saklıdır. Ölmeleri halinde, kıdem tazminatları yasal varislerine verilir.

(VI-065,Ö,2014-2017)

Bu kişilerin sendikanın yazılı oluru alınmaksızın çalışmakta oldukları işleri ve işyerleri değiştirilemez.

(VI-067,Ö,2017-2019)

Sendika’nın merkez ve şubelerinin zorunlu organlarında görev alıp işyerinde çalışan işçiler ile İşyeri Sendika Temsilcilerinin hizmet akitleri feshedilemez. Aksi takdirde yasalardan ve Toplu İş Sözleşmesi’nden doğan hakları dışında ayrıca net 13 aylık maaşları tutarında tazminat peşin olarak ödenir. İşe iade edilen temsilci için işbu tazminat hükmü uygulanmaz.

(VI-073,Ö,2008-2010)

Görevine başlamak istediği halde başlatılmayan Sendika Yönetim, Denetim, Disiplin Kurulu başkan ve üyelerine ayrıca bir yıllık brüt ücretleri tutarında tazminat ödenir.

(VI-076,K,2006-2008)

Sendikanın bütün kademelerinde görevli yöneticiler, işyeri baş temsilcileri ve temsilcileri ekonomik ve demokratik sendikal faaliyetleri nedeni ile işten çıkarılamaz. Rızaları dışında meslekleri ile ilgili olmayan bir işe nakledilemez. Fiilen çalıştığı işyeri değiştirilemez.

(VI-077,K,2007-2008)

İşyeri sendika temsilcilerinin geçici veya mevsimlik işçi statüsünde bulunması nedeniyle hizmet akdinin askıya alınması halinde dahi işyeri sendika temsilciliği görevi ve bu göreve bağlı yetkileri aynen devam eder.

(VI-102,K,2018-2019)

İşveren, sendika baş temsilci ve temsilcileri ile sendika yönetim kurulu üyeleri, görevleri devam ettiği sürece işten çıkartılamaz, akitleri askıya alınamaz, işleri ve işyeri değiştirilemez. İşveren bu maddeye aykırı hareket etmesi halinde 12 aylık net ücret ödemeyi kabul eder.

(VI-102,K,2018-2019)

İşçiler; sendikaya üye olmaları, sendikanın veya bağlı bulunduğu Konfederasyonun etkinliklerine katılmaları veya işçi olmaktan doğan diğer hakları kullanmaları dolayısıyla işten çıkarılamaz ve farklı bir işleme tabi tutulamazlar. İşveren işçiye bu maddeye aykırı olarak işten çıkartma halinde 36 aylık net ücreti tutarında kötü niyet tazminatı ödemeyi kabul eder.

(VI-150,Ö,2019-2022)

Sendika Temsilciliği

Temsilcilerde Aranacak Nitelikler:

a) 20 yaşını doldurmuş olmak,

b) İlkokul mezunu olmak (işyerinde ilkokul mezunu yoksa, okuyup yazabilmek). Ancak, ilkokul mezunu olma şartı, geçen dönemde atanmış bulunan temsilcilerin bu dönem yeniden atanması halinde uygulanmaz.

c) Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda aranılan şartlara sahip olmak,

d) Temsilci olarak gösterildiği tarihte o işyerinde bir yıl çalışmış olmak. (Daha önce atanmış bulunan temsilciler ile yeni kurulan işyerleri için bu fıkra hükmü uygulanmaz.)

Temsilcilerin Görevleri:

Sendika temsilcileri, yürürlükteki mevzuat ve toplu iş sözleşmesinin diğer maddelerinde kendilerine verilen vazifelerden başka, işyerinde sendikanın temsilcisi ve sözcüsü olup, görev ve yetkileri şunlardır:

a) İşyerinde işçi ve işveren arasındaki işbirliğini ve çalışma barışını sağlamak,

b) İşçiler tarafından yapılan talep ve şikayetleri tetkik ederek yerinde olmayan talep ve şikayetlerde işçiyi ikna etmek, işverene kendi takdirine göre makul bulduğu talep ve şikayetleri intikal ettirmek (bu şikayetlerde kullanılan takdir hakkı sebebiyle temsilci suçlanamaz),

c) İşçi-işveren arasında çıkacak uyuşmazlıkların dostça çözümlenmesine çalışmak,

d) Bu sözleşme hükümlerinin uygulanması ile ilgili konularda çıkabilecek pürüzlerin çözüm yollarını bulmak ve gerekirse işçilere danıştıktan sonra meseleyi işverene götürmek,

e) Kanuna aykırı davranışları kendi iktidarı dahilinde önlemeye çalışmak ve bu gibi teşebbüs ve davranışlarda yer almamak,

f) Üyelerin sendika ile ilişkilerini düzenlemek,

g) Sözleşme uygulamasının aksaksız yürütümüne çalışmak.

Temsilcilerin Yasak Faaliyetleri:

a) İşyerinin ve işin emniyetini, toplu iş sözleşmesi ile tesis olunan çalışma nizam ve barışını bozacak şekilde veya yasalara ve toplu iş sözleşmesine aykırı olmamak üzere düzenlenen yazılı işyeri talimatlarına aykırı hareket etmemeleri,

b) İşçileri işveren aleyhine yasal olmayan veya ahlak ve adaba aykırı davranışta bulunmaya teşvik etmeleri veya aynı maksatla alakalı makamlara hakikate uymayan şikayet ve ihbarda bulunmaları,

c) Temsilcilik vazifelerini bahane ederek işyerinde asıl işlerini savsaklamaları,

d) Kasten ve mücerret üretimi azaltıcı eylemlerde bulunmaları ve işçileri bu eylemleri yapmaya teşvik etmeleri,

e) İşyerinde Anayasa ve yasalara aykırı siyasi ve ideolojik faaliyette bulunmaları, yasaktır.

Temsilcilerin Değiştirilmesi:

İşçi Sendikası işyeri temsilcilerini sendika tüzüğü hükümleri uyarınca değiştirmekte tamamen serbesttir.

a) İşçi sendikası işyeri temsilcileri, (C) bendi ile kendilerine verilen vazifeleri layıkı ile yapmadıkları veya yasak faaliyetlerde bulunmak suretiyle vazifelerini kötüye kullandıkları takdirde, işveren delilleri ile birlikte keyfiyeti işçi sendikasına yazılı olarak bildirerek, sözü geçen temsilcinin temsilcilik sıfatının kaldırılmasını ister. İşçi sendikası bu talebi uygun karşılar veya 15 gün içinde işverene itiraz ettiğini bildirmezse, sözü geçen temsilcinin temsilcilik sıfatı kendiliğinden kalkar. İşyeri temsilcileri hakkındaki yazışmaların zimmetli ve elden verilmesi şarttır.

b) İşçi Sendikası işverenin talebini kabul etmeyerek bu süre içinde itiraz eder ve işveren talebinde ısrar ederse, hadise uyuşmazlıkları çözüm prosedürü gereğince halledilir.

c) Temsilcilik sıfatı kalkan veya kaldırılanların yerine işçi sendikası yeni temsilci tayin eder. Temsilcilik sıfatı bu madde gereğince kalkan veya kaldırılan sendika temsilcisi, işbu toplu iş sözleşmesi süresince sendika tarafından bir daha temsilci olarak tayin edilemez.

G) İşyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak konusunda kesin yetki belirleninceye kadar, sendika işyeri temsilcilerinin iş akitleri feshedilemez ve görevleri aynen devam eder.

İş akitleri feshedilen sendika temsilcileri hakkında işçi sendikasınca yapılacak itirazlar, taraf sendikaların yetkili kurulları arasında görüşülerek bir çözüme bağlanır. İş akdinin feshinde haksızlığın tespiti halinde, temsilcinin aynı hak ve şartlarla eski işine iadesine karar verilir. Bu karara uymayan işveren, bunların yasal hakları dışında ayrıca brüt bir yıllık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.

Uyuşmazlığın bu kademede halledilememesi halinde, işçi sendikası veya ilgili üye yasal yollara başvurmak suretiyle feshin haksızlığını hükme bağlatırsa, üyenin işe iadesi veya tazminatı ile ilgili yukarıdaki hükümler aynen uygulanır.

(VI-148,K,2023-2024)

Sendika Temsilciliğinin Güvencesi

Sendika Baş temsilcisi ve temsilcileri ile Sendika Ana Tüzüğü ve Toplu İş Sözleşmesi uyarınca işyerinde kurulan kurulların üyeleri görevler devam ettiği sürece işten çıkarılamaz, yazılı rızaları olmadıkça işleri ve işyerleri değiştirilemez ve herhangi bir nedenle farklı bir işleme tabi tutulamazlar.

İşverenin bu hükme aykırı hareket etmesi halinde, işçiye 15 aylık ücreti tutarında sendikal tazminat ödenir.

Yasalardan ve sözleşmelerden doğan haklar ayrıca saklıdır.

(VI-148, K,2023-2024)

Sendika Temsilciliğinin Güvencesi

Sendika baş temsilcisi ve temsilcileri ile Kanun, sendika ana tüzüğü ve toplu sözleşme uyarınca işyerinde kurulan komisyon ve kurullarda (Disiplin, İKK, İSG, Hasar Zarar Tespit Kurulları) görev alan sendika üyeleri, görevleri devam ettiği sürece işten çıkarılamaz. İş akitleri askıya alınamaz, işleri ve işyerleri değiştirilemez (Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyilmesi hali hariç). Anılan temsilci veya kurul üyelerinden; bu maddeye aykırı olarak işten çıkartılanlara 24 aylık, işyeri değişikliğinde gruplarda belirtilen unvanları dışında çalıştırılan işçilere 12 aylık ücretleri tutarında tazminat ödenir. Yasalardan, hizmet akitlerinden ve toplu sözleşmelerden doğan diğer bütün haklar saklıdır. İşyeri Koordinasyon Kurulu, Unvan Sınav Kurulu, Disiplin Kurulu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu, Hasar Zarar Tespit Kurulu üyelerinin dışında diğer kurul üyeleri en az sendika temsilcisi düzeyinde olacaktır. İşyeri sendika temsilcilerinin ve çeşitli kurullarda görev alan sendikanın diğer temsilcilerinin görevleri, bir sonraki dönem için yetki belgesi verilinceye kadar devam eder. (4857 sayılı İş Kanunun 25/2 ile Disiplin ceza cetvelindeki ihraç halleri ile yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyilmesi hali hariç)

(VI-155,Ö,2023-2024)

İşyeri Sendika Yöneticileri ve Temsilcilerinin Teminatı

1-İşyerinde çalışmakta olan sendika yönetim, denetim kurulları başkan ve üyeleri ile, işyeri sendika temsilcileri, sırf sendikal faaliyetleri nedeniyle cezalandırılamaz ve hizmet akitleri bu nedenle feshedilemez. Bu yönetici ve temsilciler, rızaları dışında, meslekleri ile ilgili olmayan bir işe nakledilemez veya başka bir işyerine daimi olarak (1) aydan fazla gönderilemezler.

2-Ücretlerini işverenden alamayan, taraf sendikanın herhangi bir kurulunda görev alan yöneticilere, bu görevlerinin bittiği tarihten başlayarak 1 ay içinde işyerine başvurdukları takdirde, işveren kendilerine eski işlerini vermeyi kabul eder. Eski işi uygun olmadığı takdirde (muvafakati alınmak şartıyla) işveren kendisini ihtisas ve branşına uygun bir işe alır.

3-Ücretini işyerinden alamayan bu gibi yöneticilerden işyerine dönmek isteyenler, işyerindeki eski işlerinden yukarıdaki sebeplerle ayrılmasalardı, ücretli toplu sözleşmeler ve işçilerin tümüne uygulanan zamlarla hangi seviyeye gelecekse o ücretle işe başlarlar.

4-Bu şekilde işe alınan işçilerin, işyerinde bilfiil çalıştıkları döneme ait kıdem hakları yeni dönem çalışmalarında da dikkate alınır. Ancak, işyerinde fiilen çalışmayarak geçen süreler kıdemin hesabında dikkate alınmaz. Ölümü halinde kıdem tazminatı varislerine, emeklilik halinde kendisine verilir.

(VI-010,Ö,2023-2025)

6356 sayılı Kanun 24. maddesi hükümleri TGS işyeri temsilcileri ile işyerinde çalışan profesyonel ve amatör TGS genel merkez, şube yönetim kurulu üyeleri için geçerlidir.

(VI-006,Ö,2024-2025)

İşyeri Sendika Yöneticileri ve Temsilcilerinin Teminatı

a. İşçi kuruluşunda yönetici olduğu için çalıştığı işyerinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi askıda kalır. Yönetici dilerse işten ayrıldığı tarihte iş sözleşmesini bildirim süresine uymaksızın veya sözleşme süresinin bitimini beklemeksizin fesheder ve kıdem tazminatına hak kazanır. Yönetici, yöneticilik süresi içerisinde iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı fesih tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanır.

b. İş sözleşmesi askıya alınan yönetici; sendikanın tüzel kişiliğinin sona ermesi, seçime girmemek, yeniden seçilememek veya kendi isteği ile çekilmek suretiyle görevinin sona ermesi halinde, sona erme tarihinden itibaren bir ay içinde ayrıldığı işyerinde işe başlatılmak üzere işverene başvurabilir. İşveren, talep tarihinden itibaren bir ay içinde bu kişileri o andaki şartlarla eski işlerine veya eski işlerine uygun bir diğer işe başlatmak zorundadır. Bu kişiler süresi içinde işe başlatılmadığı takdirde, iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır.

c. Yukarıda sayılan nedenler dışında yöneticilik görevi sona eren sendika yöneticisine ise başvuruları halinde işveren tarafından kıdem tazminatı ödenir. Ödenecek tazminatın hesabında, işyerinde çalışılmış süreler göz önünde bulundurulur ve fesih anında emsalleri için geçerli olan ücret ve diğer hakları esas alınır. İşçinin iş kanunlarından doğan hakları saklıdır.

(VI-052,Ö,2023-2024)

Sendika yönetici ve temsilcilerinin iş sözleşmesinin feshini gerektiren bir durumun meydana gelmesi halinde, Çalışma İlişkileri Kurulu derhal toplantıya çağrılır. Sendika Genel Merkezi, bu çağrıyı aldığı tarihten itibaren 3 işgünü içinde çağrıya uymak zorundadır. Sendikanın bu süre içerisinde çağrıya icabet etmemesi veya sorunun Çalışma İlişkileri Kurulu’nca çözülememesi halinde, İşveren gerekli yasal işlemi yapmakta serbesttir.

İş Kanunu’nun 26. maddesindeki 6 iş günlük süre, sendikaca çağrıya uyulmaması veya Çalışma İlişkileri Kurulu’nca bir sonuca varılamadığının tespiti veya kararın verildiği tarihten itibaren başlar.

(VI-156,Ö,2022-2025)

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Teminatı

İşyerinde çalışan sendika yönetim, denetim, disiplin kurulları başkan ve üyeleri ile işyeri sendika temsilcileri, sırf sendikal faaliyetleri ile cezalandırılamaz ve iş sözleşmeleri bu nedenle bozulamaz. Herhangi bir olayda iki iş gününde şube ile görüşülerek sendikal faaliyet olup olmadığı karara bağlanacaktır.

Yönetici ve temsilciler istekleri dışında meslekleri ile ilgili olmayan bir işe nakledilemez veya başka bir işyerine daimi olarak bir aydan fazla süre ile gönderilemez. Yönetici ve temsilcilerin teminatı ile iş sözleşmelerinin feshi konusunda yasal hükümler uygulanır.

İşine iadesine karar verilen temsilciler ile göreve başlamak istediği halde başlatılmayan sendika, yönetim, denetim, disiplin kurulu başkan ve üyelerine ayrıca 2 aylık brüt ücretleri tutarında tazminat ödenir.

(VI-001,K,2023-2025)

Sendika yönetici ve temsilcilerinin güvencesi

(1) İşçi kuruluşu yöneticilerinin güvencesi konusunda 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş sözleşmesi Kanunu’nun 23’üncü madde hükmü uygulanır.

(2) Sendika temsilcilerinin güvencesi konusunda 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 24’üncü madde hükmü uygulanır.

(3) Yazılı rızaları alınmadan Sendika yönetici ve işyeri sendika temsilcilerinin işyeri değiştirilemez işinde esaslı tarzda değişiklik yapılamaz.

(VI-042,Ö,2024-2025)

Sendika temsilcileri, temsilcilik görevinin devam ettiği süre içerisinde, sezon dışında işyerinde en az 10 sendika üyesi çalışmaya devam ettiği sürece çalıştırılır.

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Teminatı

a) Profesyonel Sendika ve Sendika Şubesi Yöneticilerinin Teminatı

1) Sendika veya sendika şubesinde yönetici olduğu için çalıştığı işyerinden ayrılan işçinin sözleşmesi askıda kalır. Yönetici dilerse işten ayrıldığı tarihte iş sözleşmesini bildirim süresine uymaksızın veya sözleşme süresinin bitimini beklemeksizin fesheder ve kıdem tazminatına hak kazanır. Yönetici, yöneticilik süresi içerisinde iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı fesih tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanır.

2) İş sözleşmesi askıya alınan yönetici, sendikanın tüzel kişiliğinin sona ermesi, seçime girmemek, yeniden seçilmemek veya kendi isteği ile çekilmek suretiyle görevinin sona ermesi halinde, sona erme tarihinden itibaren bir ay içinde, ayrıldığı işyerinde işe başlatılmak üzere işverene başvurabilir. İşveren, talep tarihinden itibaren bir ay içinde bu kişileri o andaki şartlarla eski işlerine veya eski işlerine uygun bir diğer işe başlatmak zorundadır. Bu kişiler süresi içinde işe başlatılmadığı takdirde, iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır.

3) Yukarıda sayılan nedenler dışında yöneticilik görevi sona eren sendika yöneticisine ise başvuruları halinde işveren tarafından kıdem tazminatı ödenir. Ödenecek tazminatın hesabında, işyerinde çalışılmış süreler göz önünde bulundurulur ve fesih anında emsalleri için geçerli olan ücret ve diğer hakları esas alınır. İşçinin iş kanunlarından doğan hakları saklıdır.

b) İşyeri Sendika Temsilcisi ve Amatör Yöneticilerin Teminatı

1) İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez. Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açabilir.

2) Dava basit yargılama usulüne göre sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde Yargıtay kesin olarak karar verir.

3) Temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması hâlinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma hâlinde de uygulanır.

4) İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılır.

5) Bu madde hükümleri işyerinde çalışmaya devam eden sendika ve şube yöneticileri hakkında da uygulanır.

(VI-161,Ö,2022-2024)

Sendika Temsilci ve Görevlilerinin Teminatı

İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez. Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde, temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açabilir.

Dava sonucunda temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması halinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma halinde de uygulanır.

İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılır.

Bu madde hükümleri işyerinde çalışmaya devam eden yöneticiler hakkında da uygulanır.

(VI-161,Ö,2022-2024)

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Korunması

Sendika yöneticileri ve işyeri temsilcilerine disiplin cezası verilmesi söz konusu olduğu takdirde, mesele üç işgünü içinde işveren veya temsilcileriyle Sendikaca seçilecek bir temsilci arasında görüşülür. Taraflar cezanın gerekliliği hususunda 10 gün içinde bir karara varamazlarsa konu, üç işgünü içinde Uyuşmazlıkları Çözüm Kurulu’na intikal ettirilir. Bu süre içinde durumun kurula yansıtılmaması halinde bu talepten vazgeçilmiş sayılır. Kurul kararına kadar yönetici veya temsilcinin iş sözleşmesi bu sebeple feshedilemez.

(VI-162,Ö,2022-2025)

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Teminatı

İşyerinde çalışan Sendika Yönetim, Denetim, Disiplin Kurulları başkan ve üyeleri ile işyeri sendika temsilcileri, sırf sendikal faaliyetleri nedeniyle cezalandırılamaz ve hizmet akitleri bu nedenle bozulamaz. Bu yönetici ve temsilciler rızaları dışında meslekleri ile ilgili olmayan bir işe nakledilemez veya başka bir işyerine daimi olarak bir aydan fazla süre ile gönderilemez.

Yönetici ve temsilcilerin teminatı ile iş akitlerinin feshi konusunda yasal hükümler uygulanır. Üyelerin teminatı da yasa hükümlerine tabidir.

İşçi sendikası kurullarında ve başkanlığında görev almaları dolayısıyla kendi rızaları ile işten ayrılıp, bilahare bu görevlerinin herhangi bir sebeple nihayete ermesi üzerine, bu tarihten itibaren üç ay içerisinde eski işlerine alınmalarını istedikleri takdirde, müracaat tarihinden itibaren en geç bir ay içinde eski işlerine veya eski işine uygun diğer bir işe alınırlar. Bu tarzda işe alınan yöneticilerin kıdem hesaplarında, işten ayrılmalarına tekaddüm eden devrede vaki çalışma süresi, işe tekrar alınmasından sonra sebkedecek mesaisine ilave suretiyle hesaplanır.

Bu işçinin yeni çalışmasının ücreti, işyerinden ayrıldığı tarihteki ücrete, bu dönem içindeki toplu sözleşmelerle sağlanan ücret zamlarının ilavesi suretiyle tespit edilir.

Görevine başlamak istediği halde başlatılmayan Sendika Yönetim, Denetim, Disiplin Kurulu başkan ve üyelerine ayrıca bir yıllık brüt ücretleri tutarında tazminat ödenir.

VI-164,Ö,2023-2025

Sendika Yöneticilerinin ve Sendika İşyeri Temsilcilerinin Güvencesi

A) İşveren işyerinde çalışan sendika ya da sendika şubelerinin yöneticileri ile sendika işyeri temsilcilerinin sendikal görevleri gereği yaptıkları çalışmalardan, sebebi açık ve kesinlikle belirlenmeyen nedenlerle iş sözleşmelerini bozamaz. İşverenin bu hükümlere uymadığı durumlarda 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 24’üncü maddesi ile 25’inci maddenin dördüncü fıkrası uygulanır. (Bu uygulama kanunlarla değiştirildiği takdirde, ilgili kanunların muadil maddeleri uygulanır.) İşveren, yazılı rızası olmadıkça, işyerinde çalışan sendika ya da sendika şubelerinin yöneticileri ile işyeri sendika temsilcilerinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılır.

B) Ancak işyerinin kapanması veya bir bölümünün kapanması halinde o işyerinde veya kapanan bölümde çalışan yukarıda belirtilen kişiler başka işyerlerine nakledilebilirler. İşyeri veya kapanan bölümü tekrar faaliyete geçtiğinde bu kişiler tekrar eski işlerine geri alınırlar.

C) Bu maddede belirtilmeyen sendika yöneticiliğinin ve temsilcilerinin güvencesi konusunda 6356 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

(VI-163,Ö,2023-2025)

Sendika Temsilci ve Görevlilerinin Teminatı

İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez. Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde, temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açabilir.

Dava sonucunda temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması halinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma halinde de uygulanır.

İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılır.

Bu madde hükümleri işyerinde çalışmaya devam eden yöneticiler hakkında da uygulanır.

(VI-163,Ö,2023-2025)

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Korunması

Sendika yöneticileri ve işyeri temsilcilerine disiplin cezası verilmesi söz konusu olduğu takdirde, mesele üç işgünü içinde işveren veya temsilcileriyle Sendikaca seçilecek bir temsilci arasında görüşülür. Taraflar cezanın gerekliliği hususunda 10 gün içinde bir karara varamazlarsa konu, üç işgünü içinde Uyuşmazlıkları Çözüm Kurulu’na intikal ettirilir. Bu süre içinde durumun kurula yansıtılmaması halinde bu talepten vazgeçilmiş sayılır. Kurul kararına kadar yönetici veya temsilcinin iş sözleşmesi bu sebeple feshedilemez.

(VI-181,Ö,2024-2025)

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Güvencesi

a) Sendikanın yönetim kurullarında, başkanlığında veya yürütme kurullarında görev almalarından dolayı iş sözleşmesini askıya almak suretiyle işyerinden ayrılan üyeler, bu görevlerinin seçime girmemek, seçilememek veya çekilmek suretiyle son bulması üzerine, son bulmayı takip eden 1 ay içinde işe alınmalarını istedikleri takdirde, işverence, eski işleri boşsa öncelikle o işe, değilse eski işine uygun bir işe alınırlar.

Bu işçiler, ayrıldıkları tarihteki ücretlerine, sonraki Toplu İş Sözleşmeleriyle gelen zamların da eklenmesiyle bulunacak ücretle çalışmaya başlarlar.

İşveren bu işçileri, başvuru tarihinden itibaren 1 ay içinde işe almadığı takdirde, yukarıdaki fıkra uyarınca hesaplanacak ücretlerini ve bu toplu iş sözleşmesiyle belirlenen diğer bütün haklarını ödemeye devam etmekle yükümlüdür.

b) İşyerinde çalışan sendika Yönetim Kurulu Üyeleri ile işyeri sendika temsilcileri, kendi kadrolarıyla belirlenmiş servislerindeki işyerinden başka bir yere, yazılı onayları olmaksızın nakledilemez.

c) İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin hizmet akitlerini haklı bir sebep olmadıkça ve sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez.

(VI-185,Ö,2024-2025)

Sendika temsilcileri, temsilcilik görevinin devam ettiği süre içerisinde, sezon dışında işyerinde en az 10 sendika üyesi çalışmaya devam ettiği sürece çalıştırılır.

(VI-186,Ö,2024-2025)

Sendika Yönetici ve Temsilcilerinin Güvencesi

a) Sendikanın yönetim kurullarında, başkanlığında veya yürütme kurullarında görev almalarından dolayı iş sözleşmesini askıya almak suretiyle işyerinden ayrılan üyeler, bu görevlerinin seçime girmemek, seçilememek veya çekilmek suretiyle son bulması üzerine, son bulmayı takip eden 1 ay içinde işe alınmalarını istedikleri takdirde, işverence, eski işleri boşsa öncelikle o işe, değilse eski işine uygun bir işe alınırlar. Bu işçiler, ayrıldıkları tarihteki ücretlerine, sonraki Toplu İş Sözleşmeleriyle gelen zamların da eklenmesiyle bulunacak ücretle çalışmaya başlarlar. İşveren bu işçileri, başvuru tarihinden itibaren 1 ay içinde işe almadığı takdirde, yukarıdaki fıkra uyarınca hesaplanacak ücretlerini ve bu toplu iş sözleşmesiyle belirlenen diğer bütün haklarını ödemeye devam etmekle yükümlüdür.

b) İşyerinde çalışan sendika Yönetim Kurulu Üyeleri ile işyeri sendika temsilcileri, kendi kadrolarıyla belirlenmiş servislerindeki işyerinden başka bir yere, yazılı onayları olmaksızın nakledilemez.

c) İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin hizmet akitlerini haklı bir sebep olmadıkça ve sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez.

(V-14,Ö,2012-2014)

Hiçbir işçi sendikaya üye olduğundan, sendikal çalışmalarından dolayı işinden çıkarılamaz. İşçi, ancak işin tasfiyesi, İş Yasasının 25. maddesi ve bu iş sözleşmesinin disiplin hükümlerine göre Disiplin Kurulu kararıyla işten çıkarılabilir.

(VI-171,K,2024-2026)

Sendika Üyeliğinin Güvencesi

İşçiler, sendikaya üye olmaları, sendikanın veya bağlı bulunduğu konfederasyonlarının etkinliklerine katılmaları veya işçi olmaktan doğan diğer hakları kullanmaları dolayısıyla işten çıkarılamaz ve farklı bir işleme tabi tutulamazlar.

Keza işveren, sendikaya üye olan işçilerle sendikasız işçiler arasında, işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleksel ilerlemesinde, ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal haklarında disiplin hükümlerinin ve diğer konulara ilişkin hükümlerinin uygulanmasında ya da çalıştırılmaya son verilmesi konusunda herhangi bir ayırım yapamaz. (Sözleşme ile işçiye sağlanan her türlü haklar bu ayırım yasağının dışındadır.)

İşçilerin yasalardan (6356 sayılı Sendikalar Kanununun 25. maddesi) hizmet akitlerinden ve toplu iş sözleşmesinden doğan diğer bütün hakları saklıdır. İşveren işçiye bu maddeye aykırı hareket etmesi halinde 12 aylık net ücret ödemeyi kabul eder.

(VI-165,K,2014-2025)

Sendika Üyeliğinin Güvencesi

İşçiler; sendikaya üye olmaları, sendikanın veya bağlı bulunduğu konfederasyonların etkinliklerine katılmaları dolayısıyla işten çıkarılamaz ve farklı bir işleme tabi tutulamazlar.

Keza işveren, sendikaya üye olan işçilerle sendikasız işçiler arasında; işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleksel ilerlemesinde, ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal haklarında, disiplin hükümlerinin ve diğer konulara ilişkin hükümlerin uygulanmasında ya da çalıştırmaya son verilmesi konusunda herhangi bir ayırım yapamaz (Sözleşme ile işçiye sağlanan her türlü haklar bu ayırım yasağının dışındadır.)

İşverenin bu hükme aykırı hareket etmesi halinde, ilgili işçiye 12 aylık ücreti tutarında net tazminat ödenir.

Yasalardan, hizmet akitlerinden ve toplu sözleşmelerden doğan bütün haklar saklıdır.

(VI-148,K,2023-2024)

Sendika Üyeliğinin Güvencesi

İşveren ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde işyerlerinde mobbing/psikolojik tacizin önlenmesi ile ilgili her türlü tedbiri almakla sorumludur. İşçilerin bu konuyla ilgili yakınma ve şikayetleri işverence ivedilikle soruşturulur.

(VI-149,K,2023-2024)

Sendika Üyeliğinin Güvencesi

İşçiler sendikaya üye olmaları ve Anayasa, yasalar ve Toplu İş Sözleşmesinden doğan hakları kullanmaları dolayısıyla işten çıkarılamaz ve farklı bir işleme tabi tutulamazlar.

İşveren, işçiye bu maddeye aykırı olarak işten çıkarma halinde 24 aylık, iş yeri değişikliğinde gruplarda belirtilen unvanları dışında çalıştırılan işçilere 12 aylık ücreti tutarında tazminat ödemeyi kabul eder. Yasalardan, hizmet akidlerinden ve toplu sözleşmelerden doğan diğer bütün haklar saklıdır. İşveren sendikaya üye olan işçilerle sendikasız işçiler arasında işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleksel ilerlemesinde, ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal haklarında, disiplin hükümlerinin ve diğer konulara ilişkin hükümlerin uygulanmasında ya da çalıştırılmaya son verilmesi konusunda herhangi bir ayrım yapamaz (sözleşme ile işçiye sağlanan her türlü haklar bu ayrım yasağının dışındadır.) Sözleşme kapsamındaki işçiler hiçbir suretle memur statüsüne geçirilemez.

(VI-161,Ö,2022-2024)

Sendika Üyelerinin Teminatı

Hiçbir işçi, sendikaya üye olduğundan ve kanun ve bu toplu iş sözleşmesine uygun sendikal faaliyetlere katıldığından dolayı işinden çıkarılamaz veya herhangi bir nedenle farklı muameleye tabi tutulamazlar.

(VI-163,Ö,2023-2025)

Sendika Üyelerinin Teminatı

Hiçbir işçi, sendikaya üye olduğundan ve kanun ve bu toplu iş sözleşmesine uygun sendikal faaliyetlere katıldığından dolayı işinden çıkarılamaz veya herhangi bir nedenle farklı muameleye tabi tutulamazlar. Sendika özgürlüğünün güvencesi konusunda 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 25. maddesi hükümleri uygulanır.