Soma´nın Eynez ocağında 2250 işçi, Atabacası ocağında 600 işçi işten atıldı.

Soma’nın Eynez ocağında 2250 işçi, Atabacası ocağında 600 işçi işten atıldı.
T. Maden-İş yazılı açıklamasında, "Bu işletmelerin kamuya devredilmesini ve işçilerin kamuda istihdam edilmelerini" talep ediyor. Yerinde bir talep. Bunun için mücadele etmek gerekiyor.
İşten atılan işçiler şimdi ne yapacaklar?
Atabacası, işletme ruhsatı SOMA AŞ’ye kiraya verilmiş rödovans usulü işletmedir. İşten atılanlar, kıdem tazminatlarını ve varsa ücret alacaklarını talep edebilirler. Ancak, Eynez ocağı zaten kamuya aittir ve orada taşeron işçisi olarak çalışanlar, aslında kamunun işçisidir. İşçi bunun farkında değil. Sendikanın da bu durumu öne çıkarması doğru olacaktır. Nedir durum?

…
Eynez, yani 301 işçinin katledildiği ocak, taşeron usulü işletmedir. Ne var ki, buranın taşerona, yani alt işverene verilmesi yasadışıdır. 22 Mayıs 2014 günü, gazetemizin manşetten verdiği yazımda, bu kanunsuzluğu ayrıntılı olarak yazmıştım. 2006- 2009 arasında Parkteknik AŞ işletmiş, 2009 yılında ise SOMA AŞ’ye devretmiştir. Her iki şirket de Eynez ocağında alt işverendir (taşeron). Zurnanın zırt dediği yer burasıdır.
Kanun, maden ocaklarında işletme ruhsatının kiralanmasına, yani rödovans usulü işletmeye izin veriyor. Ancak, maden ocağı, teknolojik sebeplerle uzmanlık zorunluluğu olmadan taşerona verilemez. Verilirse suç olur. Asıl işi alt işverene veren TKİ’nin, şirketle yaptığı sözleşme yok sayılır, taşeronda çalışan işçiler ise orada işe başladıkları tarihten itibaren TKİ’nin kadrolu işçisi sayılırlar.
4857 sayılı İş Yasasının 2. maddesi ve Alt İşveren Yönetmeliği aynen böyle demektedir. Bu durumda Eynez ocağındaki işten atılan 2250 işçi, henüz işten atılmayan işçiler ve patlamada ölenlerin yakınlan, taşeron mevzuatını bilen güvenilir bir avukat aracılığıyla yargı yoluna gittiklerinde, bu haklara kavuşacaklardır?

…
Biraz daha açalım.
1-Yargı, asıl işin teknolojik sebeple uzmanlık gerektirmediği halde alt işverene verilmesinden ötürü, Ege Linyitleri İşletmesi (ELİ) ile, SOMA AŞ arasındaki alt işverenlik sözleşmesini, muvazaalı (hileli) sözleşme kabul edecek ve sözleşmeyi yok sayacaktır.
2-Eynez’in taşeron işçisini, işe girdiği tarihten itibaren asıl işverenin, yani ELİ’nin işçisi kabul edecektir. ELİ, dolayısıyla hükümet, bu hileli sözleşmenin sorumlusu ve asıl işveren olarak, Eynez’de çalışan işçileri kendi işçisi olarak almak zorunda kalacaktır.
3-İşin başından beri asıl işverenin işçisi sayıldıktan için, ELİ’nin kadrolu işçileri ile aralanndaki ücret farkını, geriye dönük olarak beş yıllık toplamını alabilecekler.
4-Eynez’in taşeron işçisi sendikalıdır ve ELİ’nin kadrolu işçileri için sendikanın yaptığı toplu sözleşmeden de yararlanma hakları doğmaktadır.

…
Sayın Yıldırım Koç, 1 Haziran 2014 tarihli Aydınlık’ta, ELİ işçisi için yapılan toplusözleşme ile Eynez’in taşeron işçisinin haklan arasındaki farklan şöyle sıralamıştı:
"ELİ’nin yeraltı işçisine her gün için yüzde 11 oranında ek tazminat ödenmektedir. Eynez’in toplu iş sözleşmesinde bu hak yoktur.
ELİ işçisine yılda 112 veya 138 yevmiye tutarında ilave tediye ve ikramiye vardır (M.54). Eynez’in işçisi bunlan alamıyordu.
ELİ işçisine her ay 207 TL sosyal yardım ödenmektedir (M.55). Eynez’in işçisine verilmiyordu.
ELİ işçisine her üç vardiya için ayn miktarlarda vardiya zammı vardır (M.52). Eynez’in toplu iş sözleşmesinde vardiya zammı yoktur.
ELİ işçisinin fazla çalışma ücreti yüzde 100 zamlıdır. Bu çalışma 3 saati geçerse, zam oranı yüzde 150 oranında uygulanmaktadır (M.53). Eynez’in toplu iş sözleşmesinde fazla çalışma zammı yalnızca yüzde 50’dir.
ELİ işçisinin 2013 yılındaki yemek ücreti günde 4,83 TL (M.55) iken, Eynez’in toplu iş sözleşmesinde bu miktar 2,50 TL’nin birazcık üstündedir (M.44)."
ELİ işçisi ile Eynez işçisi arasındaki maaş farkı ise 2000 lira dolayındadır. Eynez işçisi, bütün bu farkların 5 yıllığını topluca alabilecektir. Özetle, işten atılan 2250 işçi, mahkeme kararı ile ELİ’de kadrolu olarak işe başlayabilir ve her biri 100 bin lira dolayında paraya kavuşabilir. İşçi arkadaş, haklarınızı öğrenin ve peşinden koşun.