Belki kimsenin bilmesini istemediğiniz bir hastalığınız var ya da kullandığınız bir ilaç. Lakin bu bilgileriniz şu an üçüncü kişilerin elinde olabilir. Çünkü SGK 2013 yılı içinde bazı kişisel sağlık bilgilerini sattı.

 

Radikal’deki köşemde sık sık kanun ve hukuk yoksunu bir bürokrasimizin olduğunu yazıyorum. Ancak SGK’nın sağlık verilerinize yönelik öyle bir uygulaması var ki tüm yazdıklarımızı unutturacak cinsten.

 

Sosyal güvenliğe yönelik hak ve yükümlülükler 5510 sayılı Kanun ile düzenlenmiş durumda. Dolayısıyla sigortalılar, işverenler ve sağlık hizmeti veren kuruluşların yanı sıra SGK’nın da bu kanundaki hükümlere uyması gerekiyor.

 

5510 sayılı Kanun’un 78. maddesinde ise çok net bir hüküm var: Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişinin sağlık bilgilerinin gizliliği esastır.

 

5510 sayılı Kanun’un 100. maddesinde de kişilerin talebi üzerine SGK tarafından oluşturulacak bilgi ve belgenin ancak ilgili kişilere verilmesi şartıyla karşılanabileceği ifade edilmiş.

 

Yani SGK kişilerin sağlık bilgilerini başka kişilerle paylaşamaz.

 

Kanundaki bu emredici hükme karşın SGK 2012 yılının Temmuz ayında bir yönetmelik çıkarttı (Genel Sağlık Sigortası Verilerinin Güvenliği ve Paylaşılmasına İlişkin Yönetmelik) ve bu Yönetmelik ile Kurum veri tabanında kayıtlı sağlık verilerinin üçüncü kişiler ile ücret karşılığında paylaşılmasına imkân veren düzenlemeler yaptı. Yani SGK kişisel sağlık verilerini üçüncü kişilere para karşılığında satmak istiyordu.

 

SGK bu konu ile ilgili MALİye ve İçişleri Bakanlıklarının da görüşlerini aldı. Her iki bakanlık da 18.04.2012 ve 16.05.2012 tarihli yazılarında, sağlık verilerinin ücret karşılığı paylaşılması konusunda Kurumu yetkili kılan herhangi bir kanuni düzenlemenin bulunmadığı ve yasal alt yapısı oluşturulmadan Kurum tarafından bu tür bir düzenleme yapılmasının uygun olmayacağı yönünde görüş bildirdiler.

 

Ancak SGK bu görüşleri dikkate almadı ve yasal bir düzenleme yapmaksızın, yönetmelikle kişisel sağlık verilerini paylaşma yolunu seçti. Ayrıca söz konusu yönetmelik ve mali hükümler içeren diğer düzenleyici işlemler hakkında Sayıştay görüşü alınması yasal zorunluluk olmasına karşın Sayıştay’dan görüş almaksızın yönetmelik çıkartıldı ve Resmi Gazete’de yayımlandı.

 

Söz konusu kanun dışı uygulama 2013 yılında yapılan Sayıştay denetimiyle tespit edildi ve raporlanarak kamuoyuyla da paylaşıldı.

 

Raporda bazı veri taleplerinin yasal düzenleme olmadan, rasyonel bir alt yapıdan yoksun bir biçimde fiyatlandırılarak veri talep eden bir kısım firmalar ile paylaşıldığı belirtiliyor. Ayrıca SGK tarafından kişilere ait bilgi işlem sisteminde kayıtlı sağlık verilerinin ücret karşılığında paylaşılmasına yönelik 5 farklı firma ile sözleşme yapıldığı ve bu sözleşmeler karşılığında da toplamda yaklaşık 65.000 TL gelir elde edildiği ifade ediliyor. Söz konusu firmalar hangi firmalardı ve hangi veriler verildi bilmiyoruz. Ama bir gerçek var ki alınan ücret, kişisel sağlık verilerinin paylaşımına değmeyecek ve tahminen söz konusu firmaların da günlük bahşiş giderleri düzeyinde.

 

Yani sağlık bilgileriniz hem kanunsuz hem de sudan ucuza birilerine satılmış durumda.