AYDINLIK´ın gündeme getirdiği Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) arasındaki hileli sözleşme, katliama ilişkin hazırlanan bilirkişi raporuna girdi. İlgili kurumların bu tür kazalardan ders almadığını belirten bilirkişiler, İş sağlığı ve güvenliği konusunda bakış açısı değiştirilmediği sürece benzeri kazaların yaşanmaya devam edeceği açıktır uyarısında bulundu.

AYDINLIK’ın gündeme getirdiği Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) arasındaki hileli sözleşme, katliama ilişkin hazırlanan bilirkişi raporuna girdi. İlgili kurumların bu tür kazalardan ders almadığını belirten bilirkişiler, "İş sağlığı ve güvenliği konusunda bakış açısı değiştirilmediği sürece benzeri kazaların yaşanmaya devam edeceği açıktır" uyarısında bulundu.

TKİ RİSKLERİ GÖZ ARDI ETTİ
Soma’da 301 işçiye mezar olan Soma Kömür İşletmeleri’ne ait Eynez ocağının TKİ tarafından hileli sözleşme ile devredildiği ortaya çıkmıştı. Aydınlık’ın ulaştığı Soma bilirkişi raporunda da hileli sözleşmeye dikkat çekilerek, TKİ asli kusurlu gösterildi. Raporda, TKİ’den 28 Haziran 2006 tarihinde hizmet alım sözleşmesiyle Eynez maden ocağının ihalesini alan Park Teknik A.Ş.’nin, 2009 yılında "İleride telafisi olmayacak promlemlerle karşılaşılacağı" gerekçesiyle madeni Soma Kömür İşletmeleri’ne devretmek için başvuru yaptığı anlatıldı. TKİ Yönetim Kurulu 20 Ekim 2009 tarihli kararı ile tüm risklere rağmen talebi kabul etti.

SAYIŞTAY RAPORLARINA DİKKAT ÇEKİLDİ
TKİ ve şirket arasındaki teknik şartnamenin "Emniyet tedbirleri" başlıklı 8. maddesinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm konuların yüklenicinin sorumluluğuna bırakıldığı belirtilen raporda, bunun iş kanununa aykırı olduğu vurgulandı.
Bilirkişiler 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesindeki "Asıl işveren-alt işveren ilişkisini tanımlayan şu fıkrasına atıfta bulundu:
"Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur." 17 Mayıs 2014 Bilirkişi raporunda şirketin Mart 2017’ye kadar verdiği kömür taahhüdünün 3 sene önce tamamlandığı belirtilmişti.Aydınlık konuyu "Hükümet garantisi katliam getirdi" manşetiyle duyurmuştu.
TKİ’nin ana işveren olduğu vurgulanan raporda, "TKİ Genel Müdürlüğü’nün de bu konuda ‘hizmet alımı’ yaptığı Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. ile birlikte sorumlu olduğu açıktır. Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından önce Park Enerji A.Ş.’ye daha sonra Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’ne devredilen ‘Hizmet Alım Sözleşmesi ile verilen ihale konusu 15.000.000 ton kömür üretim işi’ 4857 Sayılı İş Kanunu hükümleri açısından muvazaalı olarak görülmektedir.
Konuya ilişkin olarak hem Sayıştay KİT raporlarında hem de TKİ tarafından yayımlanmış olan 2013 yılı faaliyet raporunda dikkat çekilmiştir" ifadeleri yer aldı. Raporda "Yeraltı kömür üretimini, hizmet alım sözleşmesi ile iş güvenliğini göz ardı ederek, maliyet kaygısıyla alt işverene devretmesi" nedeniyle TKİ Yönetim Kurulu Başkam ve TKİ İşletme Dairesi Başkanının asli kusurlu olduğu belirtildi.
Raporda, TBMM’nin 2010 tarihli Araştırma Raporu, 2011 tarihli Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu ve Sayıştay raporlarında tespit edilmiş hususların, Türkiye’de yaşanan maden kazaları ile Soma’da yaşanan katliamın oluşumuna ilişkin açık deliller sunduğu vurgulandı.

YASALARDA UYARILARI DİNLEMEDİLER
Bilirkişiler şu uyarıda bulundu:
"İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin olarak tespit edilmiş hususların ortadan kaldırılması doğrultusunda ilgili kurum ve kuruluşların gerekli girişimlerde bulunmadığı, hazırlanan raporlardan sonra çıkarılan yasa ve yönetmeliklerde, denetim sistemi uygulamalarında bu raporlardaki uyarıların dikkate alınmadığı, sorumlulukların yerine getirilmediği, iş sağlığı ve güvenliği konusunda bakış açısı değiştirilmediği sürece de benzeri kazaların yaşanmaya devam edeceği açıktır."